اختلال وحشت زدگی یا پنیک

panicAttacke 1155214538 770x553 650x428 1

 

 

مقدمه• وحشت زدگی یکی از اختلالات مجزای طبقه اختلالات اضطرابی
• حمله حاد شدید اضطراب همراه با احساس مرگ قریب الوقوع
• این تشخیص مرتبط با حملات مکرر و نگرانی مداوم در مورد حملات یا تغییر رفتاری مانند اجتناب های مرتبط با حملات پانیک است و نه یک یا دو حمله منفرد گذرا که فرد درباره وقوع دوباره آن دچار نگرانی شود.
تاریخچه• شباهت وحشت زدگی با سندرم قلب تجریک پذیر یا سندرم داکوستا (حالتی از علائم روانی و جسمانی موجود در سربازان آمریکایی)
• شباهت با مفهوم روان نژندی اضطرابی که فروید آن را مطرح کرد.
همه گیر شناسی• شیوع مادام العمر 1 تا 4 درصد
• در زن ها بیشتر از مردان
• عامل اجتماعی تأثیرگذار در پیدایش این اختلال: طلاق یا جدایی
• در هر سنی ممکن است رخ دهد اما گزارش آن در جوانان بیشتر است.
آسبب شناسی

·         فعالیت سمپاتیک بالاتر

·         انطباق پایین نسبت به محرک تکراری

·         واکنش شدید به محرک های معمولی

·         کژکاری در دستگاه های نوراپی نفرین، سروتونین و گابا به خصوص دستگاه نورآدرنرژیک

کژتنظیمی دستگاه عصبی محیطی مرکزی

زیستی

·         حملات پانیک را القا می کند.

·         باعث تحریک تنفسی و بهم خوردن تعادل اسید و بازی و تقلید حالت فیزیولوژیکی خفگی میشود.

مواد پانیک آور یا پانیک زا (panicogen)

·         وجود آسیب در لوب گیچگاهی به خصوص هیپوکامپ و آمیگدال

·         کژتنظیمی در جریان خون مغز

·         انقباض عروق مغزی که موجب ایجاد علائم در دستگاه عصبی مرکزی می‎شود از جمله سرگیچه

نابهنجاری های کارکرد مغز

تحقیقات نشان داده است که هیچ رابطه معناداری میان شلی دریچه میترال و اختلال پانیک وجود ندارد.

افتادگی دریچه میترال

·         خطر ابتلای بالا در بستگان درجه اول

·         هنوز داده ای درباره اینکه این اختلال به مشکلات کرووزومی خاص یا شکل خاصی از انتقال وراثتی مرتبط باشد وجود ندارد.

وراثتی

·         از دیدگاه روانکاوی: دفاع ناموفق در برابر تکانه های اضطرابی

·         حمله های پانیک به لحاظ فیزیولوژیک به ناحیه لوکوس سرولئوس نسبت داده شده است اما شروع حمله به عوامل محیطی یا روانی.

·         میزان وقایع پرفشار زندگی به ویژه از دست دادن ها قبل از شروع حمله پانیک بالا است یا احتمالا این افراد حساسیت بیشتری نسبت به وقایع ناگوار دارند و بیشتر رنج می‌برند.

·         جدایی زود هنگام از مادر در کودکی

·         سابقه سوء رفتار جنسی و جسمی در کودکی

·         علت حملات پانیک به معنای ناخودآگاه وقایع پرفشار بر می گردد اما پیدایش حملات پانیک به عوامل نوروفیزیولوژیکی بر میگردد که بر اثر واکنش های روانی برانگیخته شده اند.

روانی-اجتماعی

بیماری همراه• بیش از 90 درصد از بیماران دار این اختلال حداقل یک اختلال هم‌بود دیگر دارند.
• بسیاری از افراد بعد از شروع و حین افسردگی اساسی این اختلال را تجربه می کنند.
• این اختلال هم ابتلایی بالایی با اختلالات پیش رو دارد: MDD، سایر اختلالات اضطرابی به خصوص بازار هراسی، جمعیت هراسی، GAD و فوبیا، PTSD، OCD، خودبیمارانگاری، اختلالات شخصیت و اختلالات مرتبط با مواد.

 

تشخیص• یکی از اختلالات مجزای طبقه اختلالات اضطرابی
• حمله حاد شدید اضطراب همراه با احساس مرگ قریب الوقوع
• این تشخیص مرتبط با حملات مکرر و نگرانی مداوم در مورد حملات یا تغییر رفتاری مانند اجتناب های مرتبط با حملات پانیک است و نه یک یا دو حمله منفرد گذرا که فرد درباره وقوع دوباره آن دچار نگرانی شود.
  
تشخیص 
افتراقی 

از بیماری های طبی که علائم مشابه با پانیک
دارند باید افتراق داده شود.

با بیماری طبی

دشوار است. اما معمولا GAD فراگیرتر بوده و در اکثر مواقع روز فرد را درگیر می کند، فرد
علائم فیزیولژیکی را با شدت کمتر اما به طور مزمن تری تجربه می کند.

حالات فیزیولوژیکی پانیک تا حدی با GAD متفاوت است برای مثال در پانیک علائم حول نفس نفس زدن، سرگیچه و
احساس از حال رفتن تجربه می شود اما در GAD به صورت سردرد تنشی، تنیدگی
عضلانی، بی قراری و … تجربه میشود.

با GAD

موضوع اضطراب برانگیز در جمعیت هراسی ترس از
قضاوت منفی و مسخره شدن به هنگام حضور در اجتماع است اما فرد دچار اختلال پانیک
بیشتر دغدغه وقوع دوباره حمله پانیک و ترس از مرگ را دارد.

با اضطراب اجتماعی

دشوار است. اما به طور کلی در هراس اختصاصی
معمولا حملات پانیک بعد از مواجه فرد با محرک خاصی که از آن وحشت دارد رخ می دهد.

با فوبیاها

در PTSD ما شاهد وجود یک ترومای شدید و
واضح در تاریخچه او هستیم و در ملاک های تشخیصی شاهد علائمی مانند فلش بک ها
هستیم که در تشخیص افتراقی آن با پانیک کمک کننده است.

با PTSD

فرد ممکن است بر اثر مواجهه شدید با محرکی که
موضوع وسواس فرد است دچار حملات پانیک می شود مانند مواجهه شدید فردی که وسواس
آلودگی دارد با آلودگی یا بیماری، علاوه بر آن ما شاهد علائم دیگری هستیم که می
تواند در تشخیص افتراقی به ما کمک کند.

با OCD

سیر و پیش آگهی 

·        
وحشت زدگی  شروع معمولا در اواخر نوجوانی و اوایل بزرگسالی

·        
سیر مزمن

·        
علائم و حملات نوسان دار

·        
مصرف برخی مواد مانند کوکائین و نیکوتین علائم را
تشدید می کند.

·        
هم ابتلایی بالا با افسردگی

·        
خطر خودکشی بالا

·        
وابستگی به مواد و الکل بالا

احتمال ابتلا به OCD بعد از
ابتلا به اختلال پانیک وجود دارد
.

درمان وحشت زدگی 

دارو درمانی و CBT و بهترین آن ترکیب دارو درمانی با CBT

مناسب ترین درمان ها

·        
آلپرازولام (زاناکس) و پاروکستین (پاکسیل)

·        
همه SSRI ها برای اختلال پانیک موثر

·        
SSRI ها خط مقدم درمان پانیک هستند.

·        
بنزودیازپین ها سریع ترین اثر ضد پانیک دارند
اما اعتیاد آور هستند و قطع ناگهانی باعث علائم ترک می شود، بهتر است با
بنزودیازپین ها شروع کرد آهسته آنها را کاهش داد و بعد داروهای سروتونرژیک را
جایگزین کرد.

·        
داروهای سه حلقه ای (مانند ایمی پرامین و
کلومیپرامین) کمتر از SSRI  ها به کار می روند چون عوارض جانبی بالایی
دارند.

·        
MAOIها از جمله فنلزین هستند که به علت لزوم اعمال محدودیت های غذایی بالا کمتر
استفاده می شوند.

·        
ونلافاکسین ممکن است برای پانیک به همراه
افسردگی مفید باشد.

درمان دارویی

·        
تمرکز این درمان بر :

A.     
اعتقادات اشتباه بیمار مبنی بر فاجعه بار و مرگ
آور بودن علائم

B.     
دادن اطلاعات صحیح درباره اختلال پانیک و حملات
و توضیح اینکه این حملات کوتاه بوده و مرگ آور نیستند.

شناخت درمانی

نکات مشاوره ای کنکور روانشناسی 1401 در اینجا بخوانید .

دیدگاهتان را بنویسید