درمان شناختی رفتاری اضطراب برای کودکان و نوجوانان

معرفی کتاب

اضطراب هیجانی طبیعی است که همۀ ما در طول عمر خود، آن را تجربه می‌کنیم اما اگر میزان و شدت اضطرابی که تجربه می‌کنیم آنقدر بالا باشد که ما را در زندگی روزمره دچار مشکل کند، نیاز داریم تا آن را درمان کنیم. کودکان و نوجوانان نیز ممکن است دچار اختلالات اضطرابی مانند اضطراب جدایی، اضطراب تعمیم‌یافته و اضطراب اجتماعی شوند و  برای درمان این اختلال نیاز است که به روانشناس مراجعه کنند.

در کتاب درمان شناختی رفتاری اضطراب برای کودکان و نوجوانان، برنامۀ درمانی 16 جلسه‌ای برای درمان اختلال اضطرابی کودکان و نوجوانان ارائه شده است؛ به این شکل که در هرجلسه کامل مشخص شده است که درمانگر باید چه شیوه‌ای را برای درمان به کار ببرد و حتی چه تکلیفی به کودک و یا نوجوان بدهد. این کتاب یک راهنمای بسیار کامل برای درمانگران کودک و نوجوان است. از نقاط قوت این کتاب می‌توان به وجود کاربرگ‌های درمانی اشاره کرد که درمانگران می‌توانند از این کاربرگ‌ها در جلسات خود استفاده کنند.

این کتاب برای چه افرادی مناسب است؟

اگر در حوزۀ کودک و نوجوان به‌طور تخصصی فعالیت دارید، می‌توانید از این کتاب به‌عنوان یک منبع بسیار معتبر در خصوص درمان اضطراب استفاده کنید. همچنین این کتاب برای تمام دانشجویان و علاقه‌مندان به روانشناسی کودک و نوجوان بسیار ثمربخش است، علاوه‌بر آن والدینی که کودک یا نوجوانی با اختلالات اضطرابی دارند می‌توانند از بخش‌هایی از این کتاب کمک بگیرند.

توضیحات تکمیلی

یکی از مترجمان کتاب حاضر، دکتر حمید علیزاده هستند که ایشان استاد گروه روانشناسی و کودکان استثنایی دانشگاه علامۀ طباطبایی هستند. دکتر حمید علیزاده مترجم بسیاری از کتاب‌های روانشناسی به‌ویژه کتاب‌های روانشناسی کودک و نوجوان هستند. به‌دلیل تجربۀ فراوان ایشان، متن کتاب بسیار ساده و روان است و هر مخاطبی با هر سطحی از آگاهی می‌تواند به‌طور کامل متوجۀ مفهوم مطالب بشود.

بریدۀ کتاب

اولین گام در هنگام کارکردن با والدین کودکانی که از رفتن به مدرسه خودداری می‌کنند، کسب اطلاعات دربارۀ نحوۀ شکل‌گیری امتناع از مدرسه و نحوۀ برخورد با این رفتار در گذشته است. این مطلب شامل هر نوع مشکلی در خانه که ممکن است موجب نگرانی گودک شود نیز خواهد بود (مثل، سوءاستفاده، اعتیاد به الکل). برای ارزیابی این مسأله باید از یک سؤال غیرتهدیدآمیز استفاده کرد: «هرچند زمان ما متمرکز بر کودک است ولی لازم است از شرایط زندگی کودک که ممکن است موجب نگرانی او شوند یا فعالیت‌های روزانۀ او را مختل کنند، اطلاع داشته باشیم. این مطلب شامل شرایط خانه (هر نوع بیماری یا تعارض) یا محله می‌شود.

فهرست درمان شناختی رفتاری اضطراب برای کودکان و نوجوانان

بخش ۱ : درمان شناختی- رفتاری اضطراب در کودکان

انعطاف‌پذیری در عین پایبندی

جلسۀ اول: ایجاد رابطه و شکل‌دهی به جهت درمان

پیشنهادهای متخصصان

جلسۀ دوم: شناسایی احساسات اضطراب

پیشنهادهای متخصصان

جلسه سوم: شناسایی پاسخ‌های جسمی به اضطراب

پیشنهادهای متخصصان

جلسه چهارم: اولین ملاقات با والدین

پیشنهادهای متخصصان

جلسۀ پنجم: آموزش آرمیدگی

پیشنهادهای متخصصان

جلسه ششم: شناسایی خودگویی اضطراب‌آور و یادگیریِ به‌چالش کشیدن افکار

پیشنهادهای متخصصان

جلسه هفتم: مروری بر خودگویی اضطرابی و خودگویی مقابله‌گری و ایجاد مهارت‌های حل مسأله

پیشنهادهای متخصصان

جلسه هشتم: آموزش خودارزیابی و پاداش به خود و مروری بر مهارت‌های آموخته شده

پیشنهادهای متخصصان

جلسه نهم: دومین جلسه با والدین

جلسۀ دهم: تمرین در موقعیت‌هایی که دارای اضطراب کم هستند با استفاده از  در معرض قرارگرفتن

پیشنهادهای متخصصان

جلسۀ یازدهم: تمرین در موقعیت‌هایی که دارای اضطراب کم هستند با استفاده از  در معرض

قرار گرفتن

جلسۀ دوازدهم: تمرین در موقعیت‌هایی که دارای اضطراب متوسط هستند با استفاده از  در معرض قرار گرفتن

جلسۀ سیزدهم: تمرین در موقعیت‌هایی که دارای اضطراب متوسط هستند با استفاده از  در معرض قرار گرفتن

جلسۀ چهاردهم: تمرین در موقعیت‌هایی که دارای اضطراب زیاد هستند با استفاده از  در معرض قرار گرفتن

تکلیف

پیشنهادهای متخصصان

جلسۀ پانزدهم: تمرین در موقعیت‌هایی که دارای اضطراب زیاد هستند با استفاده از  در معرض قرار گرفتن

پیشنهادهای متخصصان

جلسه شانزدهم: تمرین در موقعیت‌هایی که دارای اضطراب زیاد هستند، تولید نماهنگ و پایان دادن به درمان

پیشنهادهای متخصصان

منابع دیگر

همبودی و عوامل مشکل‌ساز

همبودی

دیگر عوامل مشکل‌ساز

اظهار نظر پایانی

بخش ۲: درمان شناختی- رفتاری اضطراب در نوجوانان

جلسۀ اول: مقدمه‌ای بر افکار و هیجانات

جلسۀ دوم : تشخیص هیجانات

جلسۀ سوم: واکنش‌های بدنی به هیجان‌ها

طرح FEAR: مرحلۀ اول

جلسۀ چهارم: آرمیدگی

جلسۀ پنجم: گوش کردن به افکارت

طرح FEAR: مرحلۀ دوم

جلسۀ ششم: نور، دوربین … حرکت

طرح FEAR: مرحلة سوم

جلسۀ هفتم: پاداش‌ها را درو کن

طرح FEAR: مرحلۀ سوم

جلسۀ هشتم: و تو فکر می‌کردی هیچ وقت

جلسۀ نهم: تمرین را شروع کن

جلسۀ دهم: تمرین بیشتر

جلسۀ یازدهم: تمرین بیشتر

جلسۀ دوازدهم: تمرین بیشتر

جلسۀ سیزدهم: تمرین بیشتر

جلسۀ چهارهم: تمرین بیشتر

جلسه پانزدهم: آخرین جلسه

طرح FEAR: خلاصه

بخش ۳: همراهی والدین

مقدمه‌ای در مورد همراهی والدین

۱. به برنامه گربۀ مقابله‌گر خوش آمدید

۲. اضطراب چیست و از کجا ناشی می‌شود؟

درمان اضطراب در کودکان

برنامۀ گربۀ مقابله‌گر

۴. شناختن یکدیگر

۵. شناسایی احساسات اضطراب

۶. بدن شما چه می‌گوید؟

۷. یادگیری آرمیدگی

8. اولین ملاقات با والدین

9. نقش خودگویی اضطرابی

۱۰. نگرش‌ها و اقدامات

۱۱. حل مسأله

۱۲. پیامدها و پاداش‌ها

۱۳. دومین ملاقات با والدین

۱۴. مواجهه با ترس

۱۵. زمان جشن گرفتن

۱۶. پایان درمان

طرح FEAR – یک راهنمای مقابله‌ای

۱۷. کتاب‌ها و منابع

بخش ۴: کتاب‌کار گربۀ مقابله‌گر

جلسۀ اول: مقدمه

مقدمه‌ای بر افکار و احساسات

کسب اطلاعات دربارۀ  «نشان بده که من می‌توانم»

جلسۀ دوم: تشخیص احساسات

جلسۀ سوم: بدن من چگونه واکنش نشان می‌دهد؟

جلسۀ چهارم: ملاقات با والدین

جلسۀ پنجم: بیا آرام باشیم

جلسۀ ششم: من به چه چیزی فکر می‌کنم؟

جلسۀ هفتم: چه کاری باید انجام دهم؟

جلسۀ هشتم: چگونه کار را انجام می‌دهم؟

جلسۀ نهم: ملاقات با والدین

جلسۀ دهم: تمرین را شروع کن

جلسۀ یازدهم: تمرین بیشتر (۱)

جلسۀ دوازدهم: تمرین بیشتر (۲)

جلسۀ سیزدهم: داره سخت‌تر میشه

جلسۀ چهاردهم: بیا کمی بیشتر تمرین کنیم

جلسۀ پانزدهم: فرصتی دیگر برای تمرین

جلسۀ شانزدهم: تو موفق شدی!!