روش‌های تحقیق در علوم رفتاری – رمضان حسن‌زاده

آشنایی با محتوای کتاب

هدف اصلی این کتاب کمک به درک دانشجویان دوره‌های تحصیلی مختلف، در فرآیند تحقیق و ایجاد توانایی و مهارت در آن‌ها برای انجام پژوهش‌ها و پایان‌نامه‌های تحصیلی است. کتاب پنج بخش دارد شامل طرح تحقیق، ادبیات تحقیق، نمونه‌گیری، روش‌های تحقیق، روش‌های گردآوری و تحلیل داده‌ها و گزارش تحقیق که در هرکدام از این بخش‌ها به مسائل گوناگونی چون ماهیت علم، اهداف و پیشینه‌ی تحقیق، تعریف متغیرهای پژوهش، نمونه‌گیری و روش‌های مختلف آن، روش‌های تحقیق متفاوت، روش‌های مختلف جمع‌آوری و تحلیل داده‌ها می‌پردازد و خواننده را با هرکدام از موارد به طور کامل آشنا می‌کند و او را تشویق می‌کند که از مطالب یادگرفته‌شده در عمل هم استفاده کند.

گروه هدف کتاب

گروه هدف این کتاب شامل مدرسان و دانشجویان علوم رفتاری و زمینه‌های وابسته مانند علوم تربیتی، روانشناسی، مدیریت و جامعه‌شناسی در دوره‌های تحصیلی مختلف و همچنین کلیه‌ی افرادی که قصد کار پژوهشی یا تهیه‌ی پایان‌نامه‌ی تحصیلی خود را دارند، می‌شود.

نقاط قوت و ضعف کتاب

کتاب حاضر طوری مطالب را بیان کرده‌است که فرآیند تحقیق و انجام کار پژوهشی، یک کار برانگیزاننده، جالب و چالش‌برانگیز به نظر برسد نه کاری پیچیده و کسل‌کننده. همچنین یک راهنمای عملی برای تدوین یک کار تحقیقی، به‌ویژه پایان‌نامه‌ی تحصیلی ارائه می‌دهد، از طرف دیگر کتاب ادعا می‌کند که تدریس و یادگیری این کتاب آسان است، که براساس نثر روان و بیان ساده‌ی آن به نظر می‌رسد که ادعای درستی است. از دیگر نقاط قوت این کتاب می‌توان به این اشاره کرد که در ابتدای هر فصل اهداف کلی و اهداف دقیق آموزشی را بیان کرده‌است که به طبقه‌بندی ذهنی خواننده کمک می‌کند، همچنین در پایان هر فصل نیز خلاصه فصل و خودآزمایی‌هایی آمده‌است که به مرور مطالب و یادگیری بیشتر کمک می‌کند.

بریده‌ای از کتاب

تحقیق قوم‌نگاری شاخه‌ای از انسان‌شناسی است که هدف آن توصیف علمی فرهنگ افراد جامعه است. در تحقیقات علوم اجتماعی، جریان آماده‌سازی تفسیرهای علمی، فرآیندها، نظام و پدیده‌های اجتماعی در درون یک جامعه‌ی معین را قوم‌نگاری می‌گویند. تحقیق قوم‌نگاری در تعلیم و تربیت، توصیف‌های علمی از فرآیندهای یاددهی/یادگیری، فرآیندها و پدیده‌های تربیتی در درون زمینه‌های خاص نظام‌های آموزشی فراهم می‌آورد. زمینه‌گرا بودن، کیفی بودن، کل‌گرا بودن و استفاده از روش شرکت‌کننده/مشاهده‌گر ویژگی‌های تحقیق قوم‌نگاری هستند. برای انجام تحقیق قوم‌نگاری چهارچوب مفهومی که شامل سازمان، فرهنگ و دیدگاه‌های درون‌فرهنگ است، وجود دارد.

سرفصل‌های کتاب

بخش اول: طرح تحقیق

فصل اول: ماهیت علم، تحقیق و روش علمی

فصل دوم: مسئله و اهداف تحقیق

فصل سوم: متغیرهای تحقیق و تعاریف آن‌ها

فصل چهارم: سوالات و فرضیه‌های تحقیق

بخش دوم: ادبیات تحقیق

فصل پنجم: پیشینه، سوابق و ادبیات تحقیق

بخش سوم: نمونه‌گیری

فصل ششم: جامعه، نمونه و نمونه‌گیری

فصل هفتم: روش‌های نمونه‌گیری و برآورد حجم نمونه

بخش چهارم: روش‌های تحقیق

فصل هشتم: تحقیق زمینه‌یابی

فصل نهم: تحقیق پس‌رویدادی

فصل دهم: تحقیق عمل‌نگر (اقدام پژوهی)

فصل یازدهم: تحقیق همبستگی

فصل دوازدهم: تحقیق تاریخی

فصل سیزدهم: تحقیق قوم‌نگاری

فصل چهاردهم: تحقیق کیفی

فصل پانزدهم: تحقیق موردی

فصل شانزدهم: تحقیق آزمایشی

فصل هفدهم: طرح‌های تحقیق

بخش پنجم: روش‌های گردآوری و تحلیل داده‌ها و گزارش تحلیل

فصل هجدهم: روش‌های گردآوری داده‌ها

فصل نوزدهم: روش‌های تجزیه و تحلیل داده‌ها

فصل بیستم: گزارش تحقیق