آسیب شناسی روانی

معرفی و اهمیت درس آسیب شناسی روانی

آسیب‌شناسی روانی علم مطالعه ناهنجاری‌ها و اختلالات روانی است. این درس یکی از مهم‌ترین دروس دانشگاهی  در رشته روانشناسی در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری است. آسیب شناسی روانی که با نام روانشناسی مرضی نیز شناخته می‌شود، رفتارهای نابهنجار را مورد بررسی قرار می دهد، در حالی که دیگر حوزه های روانشناسی رفتار و فرآیند های روانشناختی بهنجار و سالم را بررسی می‌کنند.

ذهن انسان، این جهان پیچیده، بعضی وقت‌ها، درست عمل نمی‌کند و دچار اختلال می‌شود، این درس تمامی این اختلالات را به همراه نشانه های تشخیصی و افتراقی معرفی می‌کند. مباحث این درس از جذابیت بالایی برخوردار است که مطالعه آن نه تنها به دانشجویان روانشناسی بلکه به علاقه مندان این رشته نیز توصیه می‌شود. بررسی جنبه های غیرمتعارف تر رفتار انسان که در برخی از اختلالات همچون طیف اسکیزوفرنی و گسستی که در علوم شناختی و روانشناسی به آن ها کمتر توجه می شود در محدوده مطالعاتی این درس می‌گنجد.

در دوره کارشناسی دانشجویان رشته روانشناسی موظف به گذراندن دو درس دو واحدی تحت عنوان آسیب شناسی روانی ۱ و آسیب شناسی روانی ۲ هستند.  این دو درس به ترتیب در ترم‌های پنج و شش مقطع کارشناسی ارائه می‌شوند‌. پیش‌نیاز آسیب شناسی روانی ۱ ، درس روانشناسی تحولی ۲ بوده که دانشجویان کارشناسی به طور معمول در نیمسال چهارم آن را می‌گذرانند و اخذ آسیب شناسی روانی ۲ منوط به گذراندن آسیب شناسی روانی ۱ است. آسیب‌شناسی روانی ۲ خود پیش‌نیاز بسیاری از دروسی است که در سال چهارم ارایه می‌شوند. این دروس عبارتند از؛ آزمون‌های روانشناختی ۱و ۲، اصول روانشناسی بالینی، بهداشت روانی، مدیریت استرس، شیوههای اصلاح و تغییر رفتار، روانشناسی سلامت و روانشناسی اخلاق (جمعا ۱۴ واحد).

مباحث درس

در درس آسیب شناسی بنا بر سنت ابتدا تاریخچه رفتارهای نابهنجار و آسیب‌شناسی روانی معرفی می‌شود. در بخش بعدی در ارتباط با سیستم طبقه بندی و تشخیصی اختلالات روانی صحبت می‌شود. برای نظام طبقه‌بندی از راهنمای تشخیصی و آماری اختلال‌های روانی (DSM5) استفاده می‌شود. در فصل‌های بعدی، معرفی اختلالات بر اساس الگوی طبقه مورد نظر DSM5 می‌باشد. برای توصیف، تبیین و درمان اختلالات روانی از رویکردهای مشخصی استفاده  می‌شود که اصلی ترین آن ها عبارتند از؛ زیستی، روانپویشی، رفتاری شناختی، انسان شناسی، وجودی و اجتماعی.

 اختلالات روانی در فصول بعدی بر اساس طبقه‌بندی راهنمای تشخیصی می‌باشد؛ اختلالات اضطرابی، وسواس، ، تروما و استرس، خلقی، طیف اسکیزوفرنی، خورد و خوراک، اختلالات شخصیت، اعتیاد، اختلالات جنسی، اختلالات نشانه جسمانی، اختلالات گسستگی، اختلالات عصبی-شناختی، اختلالات عصبی-رشدی، اختلالات اخلال گرانه و کنترل تکانه و اختلالات خواب و بیداری.

آزمون کارشناسی ارشد روانشناسی

12

در کنکور کارشناسی ارشد آسیب شناسی روانی  و کودکان استثنایی سوالات یک درس را تشکیل می دهند. تعداد ۲۰ سوال برای این درس در نظر گرفته شده است که عموما بیشتر سوالات از بخش آسیب شناسی روانی است، هر چند در هر سال نسبت سوالات ممکن است متغیر باشد. در کنکور دکتری نیز بخش قابل توجهی از دفترچه تخصصی مجموعه روانشناسی، که دارای 80  سوال است، را سوالات آسیب‌شناسی روانی (در کنار آمار، روش تحقیق و روانشناسی رشد) در بر می‌گیرد.

 اگرچه ضریب این درس در کنکور کارشناسی ارشد ۲ می باشد، بسیاری از کارشناسان به دانشجویان پیشنهاد می کنند برای مطالعه کنکور از این درس شروع نمایند، چرا که می توان آن را به عنوان مکمل دروس دیگر نیز در نظر گرفت. برخورداری از دانش آسیب شناسی در درس روانشناسی بالینی از اهمیت بالایی برخوردار است. برای مثال در بخش ارزیابی و مصاحبه، آزمون های هوش و شخصیت و مبانی نظری روان درمانی مطالعه آسیب شناسی روانی ضروری است.

بودجه بندی مباحث در آزمون

در برخی از سال‌ها، در کنکور سراسری کارشناسی ارشد ۵ یا ۶ سوال درس روانشناسی بالینی از مباحث مرتبط با آسیب‌شناسی و اختلالات روانی بوده است. دیگر درس کنکوری یعنی روانشناسی فیزیولوژیک نیز با آسیب شناسی ارتباط زیادی دارد. اختلالات زبان و گفتار، اختلالات خواب، اختلالات عصبی-شناختی یادزدودگی از منظر عصب شناسی مورد بررسی قرار گرفته است.

بودجه‌بندی سوالات هر بخش بر اساس سوالات پنج سال اخیر کنکور کارشناسی ارشد در جدول ذیل قابل مشاهده است:

  همان طور که مشاهده می‌شود، سوالات کنکور سراسری در درس آسیب شناسی عموما به طور متناسب از فصول مختلف بوده است. بیشترین سوالات غالبا از مبحث اختلالات عصبی-رشدی می‌باشد. این اختلالات شامل اختلال طیف اوتیسم، اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی، معلولیت‌های ذهنی، اختلالات ارتباطی، اختلالات حرکتی و اختلال یادگیری خاص است. به جز دو مورد اول، بقیه موارد در دروس روانشناسی کودکان استثنایی به طور مفصل توضیح داده شده است. توصیه می‌شود دانشجویان مباحث اختلال طیف اوتیسم و اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی را از بخش آسیب‌شناسی مطالعه کرده و برای چهار مبحث بعدی به منابع مرتبط با کودکان استثنایی مراجعه نمایند.

 بودجه بندی سوالات در مباحث اختلالات روانی (بخش مقدماتی)، اختلالات اضطرابی، اختلالات خلقی، طیف اسکیزوفرنی و سایر اختلالات سایکوتیک، اختلالات شخصیت، اختلالات سوماتیک سمپتوم، اختلالات گسستگی و اختلالات اخلال گرانه، کنترل تکانه و سلوک به طور یکنواختی توزیع شده است و در بیش‌تر سال‌ها یک سوال از هر یک از این بخش‌ها آمده است. لذا مطالعه آن برای داوطلبان ضروری به نظر می‌رسد. مباحثی که عموما دارای سوالات کمتری است عبارتند از؛ اختلالات وسواسی،  اختلالات مرتبط با تروما و استرس، اختلالات خورد و خوراک، اختلالات عصبی-شناختی، اختلالات خواب-بیداری، اختلالات و انحرافات جنسی و اختلالات مصرف مواد و اختلالات اعتیادی. دانشجویانی که فرصت کافی برای مطالعه تمامی فصول ندارند، می‌توانند از این بخش‌ها که دارای اهمیت کمتری است صرف نظر نمایند.

منابع دانشگاهی درس

منابع اصلی این درس در کنکور کارشناسی ارشد و دکتری به شرح زیر است؛ آسیب شناسی روانی گنجی (دو جلدی)، خلاصه روانپزشکی کاپلان و سادوک، آسیب‌شناسی روانی بارلو، آسیب شناسی روانی هالجین، آسیب شناسی روانی سلیگمن، و  راهنمای تشخیصی و آماری اختلال های روانی (DSM5).

کتاب آسیب شناسی روانی و کودکان استثنایی روان آموز

  به دلیل تعدد منابع کنکور کارشناسی ارشد و دکتری و محدودیت زمانی، بسیاری از دانشجویان توانایی مطالعه بیشتر از یک یا دو منبع را نخواهند داشت.همچنین دوره کردن منابع اصلی نیاز به مشخص کردن نکات اصلی و خلاصه شدن مطالب دارد. از این رو مطالعه کتب کمک آموزشی که در آن فردی مسلط به منابع اصلی اهداف بالا را برایتان برآورده کند، پیشنهاد میشود. کتاب آسیب شناسی روان آموز  نکات کتب  آسیب شناسی روانی  گنجی،  خلاصه روانپزشکی کاپلان و سادوک، آسیب‌شناسی روانی هالجین،آسیب شناسی بارلو و روانشناسی مرضی تحولی دادستان را پوشش می دهد.

این مجموعه خلاصه ای جامع و روان شامل تمامی نکات مهم منابع فوق را  در اختیار شما میگذارد که در عین حجم کمتر، به تمامی نکات مهم به طور جداگانه و در عین حال منسجم اشاره کرده است.   بخش های دارای اهمیت یعنی معرفی و تشخیص، سیر و شیوع شناسی، علت شناسی و درمان برای هر اختلال به تفکیک بیان شده است.نکته دیگر که از اهمیت بالایی برخوردار است تفکیک و مقایسه معیارهای تشخیصی DSM-IV و DSM5 است. در انتهای فصول تست های  سالهای گذشته همراه با پاسخ تشریحی نیز قرار دارند.

برای مطالعه کتاب روان‌آموز، دانشجویان می‌توانند ابتدا کتاب گنجی را مطالعه کلی نموده و سپس برای دوره و تکمیل از کتاب روان آموز استفاده نمایند. در صورت پایه خوب یا وقت کم مطالعه کتاب روان آموز به تنهایی نیز امکان‌پذیر است و می‌توان به عنوان منبع اصلی از آن استفاده نمود.

asib banner98

برنامه نارنگی

یادگیری و فهم مباحث آسیب شناسی روانی یک موضوع است و به خاطر آوردن آن‌ها در روز کنکور موضوعی دیگر. در برنامه نارنگی تمام نکات مهم این درس، به صورت سوال و جواب آماده شده اند. نحوه استفاده از برنامه به این شکل است که هر بار که به برنامه سر می زنید، تعدادی سوال جدید از مباحثی که تازه خوانده اید و نیز بر اساس منحنی های فراموشی لایتنر، سوالاتی را قبلا پاسخ داده اید را مجددا از شما می پرسد، به کمک برنامه نارنگی می توانید مطمئن شوید که هر موضوعی را که امروز مطالعه کرده اید تا روز کنکور در خاطرتان خواهد ماند.

درس آسیب شناسی روانی شامل دو مجموعه است. نکات کتاب آسیب‌شناسی روانی بر اساس DSM5 تالیف گنجی و خلاصه روانپزشکی کاپلان و سادوک بر اساس DSM5 ترجمه دکتر رضاعی گردآوری شده است. مجموعه اول که شامل 1507 فلش‌کارت بوده و مجموعه دوم دارای 1158 فلش‌کارت می‌باشد.

 برای استفاده از این فلش کارت ها، ابتدا برنامه نارنگی (نسخه اندروید یا ios) را دانلود کرده و از درون برنامه مجموعه فلش کارت های مجموعه آسیب شناسی روانی را تهیه فرمایید.

تعدادی سوال و جواب نمونه برنامه نارنگی در ادامه قابل مشاهده است. این سوالات از فصل اختلالات شخصیت گردآوری شده است:

1- مشخصه اصلی افراد مبتلا به اختلالات شخصیت چیست؟

پاسخ: روند رفتاری ثابت و انعطاف‌ناپذیر که از انتظارات جامعه فاصله زیادی دارد.

2- مشکلات فرد در اختلال شخصیت از چه سنی آغاز می‌شود؟

پاسخ: نوجوانی یا اوایل بزرگسالی

3- تغییرات خلقی شدید و مرتب، اعمال بی‌فکرانه و بی پروا، انفجار های عصبی و عقاید متغیر درباره خود در کدام اختلال شخصیت دیده می شود؟

پاسخ: شخصیت مرزی.

4- مبتلایان به کدام اختلال sociopath  نامیده می شوند؟

پاسخ: اختلال شخصیت ضد اجتماعی.

5- بروز و تجلی یکی از خصوصیات شخصیتی که با یک شرایط و یا یک موقعیت خاص یک عارضه بالینی یا یک دوره زمانی مرتبط است اشاره به کدام مفهوم دارد؟

پاسخ: حالت بالینی.

6- روش اختصاصی فرد در برخورد با دنیا که در طول زمان ثبات دارد و در همه موقعیت ها یکسان است به کدام مفهوم اشاره دارد؟

پاسخ: صفت trait

7- …………….یک تغییر وابسته به حالت است اما …………… روش خاص فرد در برخورد با دنیا است.

پاسخ: حالت –صفت

8-  منظور از رفتار ایگودیستونیک چیست؟

پاسخ: رفتاری که با خصوصیات معمولی فرد متفاوت و ناهمخوان است.

9- منظور از رفتار ایگوسینتونیک چیست؟

پاسخ: رفتاری که با شخصیت اصلی فرد همخوانی دارد.

10- طبق DSM  الگوی تجربه ها و رفتار ها در اختلال شخصیت در حداقل دو مورد از چهار زمینه دیده می شود.این چهار زمینه را ذکر کنید؟

پاسخ: شناخت، عاطفه، عملکرد میان فردی، کنترل تکانه.

شیوه مطالعه  درس آسیب شناسی روانی

به داوطلبانی که قصد مطالعه درس آسیب شناسی روانی را دارند توصیه می شود، به نکات ذیل توجه کنند:

۱- داوطلبان در ابتدا بایستی فصل اول را مطالعه کنند. مطالب این فصل پیش نیاز فصل‌های آتی خواهد بود. چرا که داوطلب با مدل‌های روانشناختی اختلالات روانی، علل و درمان اختلالات و سیستم‌های طبقه‌بندی در این فصل آشنا خواهد شد. همچنین مفاهیم کلیدی همچون شیوع و سیر اختلالات، نابهنجاری، علامت و نشانه و مکانیزم‌های دفاعی که برای فهم بهتر فصول بعدی لازم است در این فصل معرفی می‌شود.

۲- در فصول بعدی کتاب به معرفی اختلالات روانی پرداخته می‌شود. هر اختلال، به تفکیک در فصلی مجزا مورد بررسی قرار می‌گیرد. لذا مطالب هر یک از این فصول از دیگری مستقل بوده و خواننده امکان این را دارد که بر اساس خواست خود یکی از فصول را برای مطالعه برگزیند.  برخی از اختلالات تشابه و همایندی بیشتری با یکدیگر دارند. اختلالات خلقی و روانپریشی و همچنین اختلالات اضطرابی و وسواس چنین وضعیتی دارند. لذا به خوانندگان توصیه می‌شود، این فصول را در با هم مطالعه نمایند. همچنین افرادی که تمایل دارند بر اساس اهمیت مباحث بر اساس بودجه بندی کنکور سراسری سال های اخیر عمل کنند، می‌توانند از جدول بودجه‌بندی سوالات کمک بگیرند. طبیعی است که  فصل اختلالات عصبی-رشدی از بیشترین اهمیت برخوردار است و اختلالات سوماتیک سمپتوم و اسکیزوفرنی در رتبه های بعدی قرار می‌گیرند. همچنین به دلیل همپوشانی اختلالات عصبی-رشدی و کتاب کودکان استثنایی، این فصل را می‌توان همزمان با درس مذکور مطالعه کرد.

۳- در پایان هر فصل، سوالات کنکور سراسری کارشناسی ارشد ده سال اخیر قابل مشاهده است. لذا توصیه می‌شود، داوطلب پس از مطالعه هر فصل برای سنجش میزان یادگیری خود به این  سوالات پاسخ دهد.

۴- برای دوره مباحث علاوه بر خلاصه‌نویسی توصیه می‌شود از فلش کارت‌های برنامه نارنگی استفاده شود. بهتر است بعد از مطالعه دقیق هر فصل فلش‌کارت‌های همان فصل مورد استفاده قرار گیرد. فلش‌کارت‌ها مطالب مهم و کلیدی هر فصل را پوشش می‌دهد. همچنین بعد از هر نوبت مطالعه داوطلب بایستی بخشی از فلش کارت‌هایی که قبلاً مطالعه کرده را نیز دوره نماید.

۵- با توجه به حجم بالای مطالب این درس توصیه می شود برای آمادگی کامل در آزمون سراسری مطالب کتاب چندین بار مورد مطالعه قرار گیرد. طبیعی است که دوره‌های سوم و چهارم کتاب با سرعت بیشتری صورت می‌گیرد و داوطلبان می‌توانند یک ماه قبل از کنکور را به این مرورها اختصاص دهند.

3 دیدگاه

به گفتگوی ما بپیوندید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.

  • چرا طراحان سوال اینقد شعورشون پایینه و همه سوالات رو از کودکان استثنایی میدن ما رشتمون بالینیه نه کودکان استثنایی درس مهم آسیب شناسی رو ول کردن از کودکان استثنایی سوال میدن واقعا هدفشون چیه از این کار جز اینکه شعورشون پایینه یه مشت بی سواد طراح سوال کنکور شدن

  • سلام وقتتون بخیر. ببخشید با توجه به اینکه من تازه میخوام آسیب شناسی روانی گنجی رو بخونم برای ارشد بالینی 1400, شما میدونید چه فصلهایی مهم تر هستن و چه فصلهایی مهم نیستن؟
    مرسی بابت کمکتون

دیدگاهتان را بنویسید