استیون هیز روانشناسی که ذهنها را تغییر داد
استیون سی هیز، Steven C. Hayes، در ۱۲ اوت ۱۹۴۸ در ایالت نوادا، آمریکا متولد شد. او یکی از تأثیرگذارترین چهرهها در روانشناسی مدرن است؛ روانشناسی که نه فقط در فضای دانشگاه، بلکه در زندگی میلیونها نفر در سراسر جهان تغییر ایجاد کرده است.
هیز استاد ممتاز در دانشگاه نوادا، رینو، (University of Nevada (Reno، است. او بیش از پنج دهه است که به تدریس، تحقیق، و توسعۀ روشهای درمانی نوین مشغول است و نقش محوری در تکامل درمانهای مبتنی بر شواهد ایفا کرده است.
استیون هیز خالق درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد
مهمترین دستاورد هیز، خلق درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (Acceptance and Commitment Therapy – ACT) است. این رویکرد درمانی بر پایۀ پذیرش افکار و احساسات ناخوشایند، ذهنآگاهی، و تعهد به اقداماتی معنادار شکل گرفتهاست.
برخلاف روشهای سنتی که سعی در حذف یا تغییر مستقیم افکار منفی دارند، ACT به مراجعان کمک میکند تا با افکار و احساسات خود ارتباطی جدید و غیرقضاوتگرایانه برقرار کنند.
ACT در درمان اختلالاتی مانند افسردگی، اضطراب، وسواس، اعتیاد و حتی بیماریهای جسمی مزمن مانند دردهای طولانیمدت کاربرد دارد و امروزه در سراسر جهان توسط رواندرمانگران استفاده میشود.
نظریه قاب رابطه، برداشت از روابط وابسته به چارچوب ذهنی
دکتر استیون سی هیز نظریۀ قاب رابطه (Relational Frame Theory – RFT) را نیز توسعه داده که از بنیانهای نظری ACT محسوب میشود. RFT توضیح میدهد که زبان و شناخت انسانی چگونه از طریق روابط مفهومی شکل میگیرند.
این نظریه نگاهی تازه به این موضوع دارد که چگونه زبان میتواند در عین حال که ابزاری برای رشد انسان است، موجب رنج روانی نیز شود. بر اساس RFT، انسانها نه فقط با اتفاقات واقعی، بلکه با معانی ساختهشده ذهنیشان درگیر میشوند، و همین موضوع بسیاری از مشکلات هیجانی را تشدید میکند.
این نگاه، ACT را به یکی از معدود درمانهایی تبدیل کرده که پایههای نظری قدرتمندی در علم زبان و شناخت دارد.
تحصیلات و فعالیت های علمی استیون هیز
استیون هیز دکترای خود را در رشتۀ روانشناسی از دانشگاه ویرجینیا دریافت کرد. از آن زمان تا امروز، بیش از ۷۰۰ مقاله علمی در نشریات معتبر منتشر کرده و بیش از ۴۷ کتاب نوشته یا ویرایش کرده است.
او همچنین در بیش از ۳۰ کشور کارگاه برگزار کرده و در تربیت نسل جدیدی از رواندرمانگران نقش داشته است. هیز از اعضای مؤسس انجمن علوم رفتاری تحلیلی زمینهای (Association for Contextual Behavioral Science – ACBS) است؛ نهادی علمی که توسعه و ارزیابی درمانهای مبتنی بر ACT را دنبال میکند.
در سالهای اخیر، پژوهشهای هیز به بررسی تأثیر انعطافپذیری روانشناختی در مقابله با بحرانهای جهانی اختصاص یافته است. او در مطالعاتی که در دوران همهگیری کووید-۱۹ انجام داد، نشان داد افرادی که سطح بالایی از انعطافپذیری روانشناختی دارند، بهتر میتوانند با فشارهای روانی و عدمقطعیتها کنار بیایند.
پرفروش ترین کتاب های استیون هیز
کتابهای استیون هیز نهتنها برای متخصصان، بلکه برای عموم خوانندگان هم جذاب و قابل درک هستند. آثار کلیدی او، که به فارسی ترجمه شدهاند و در کتاب های روانشناسی روان آموز موجود هستند، عبارتاند از:
- از ذهنت بیرون بیا و زندگی کن : این کتاب راهنمای عملی ACT است که به شما کمک میکند با پذیرش افکار و احساسات، زندگی معنادارتر بسازید.
- یادگیری درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد : این کتاب راهنمای جامع ACT است که به آموزش مهارتهای عملی برای درمان اختلالات روانی و افزایش انعطافپذیری روانشناختی میپردازد.
- ذهنی به رهایی رسیده : این کتاب توضیح میدهد که چگونه با پذیرش افکار و تمرین ذهنآگاهی، از رنج روانی رها شویم و زندگی معنادار بسازیم.
- راهنمای عملی درمان مبتنی بر پذیرش و پایبندی : این کتاب ابزاری عملی برای اجرای ACT و تقویت انعطافپذیری روانشناختی است.
دسترسی به آثار و پژوهش های دکتر استیون هیز
