آسیب شناسی روانی زندگی روزمره – زیگموند فروید

معرفی کتاب

زیگموند فروید در کتاب آسیب‌ شناسی روانی زندگی روزمره با تحلیل موارد گوناگونی از کنش‌پریشی، ما را با عرصۀ ناخودآگاه روان آدمی آشنا می‌کند. منظور فروید از کنش‌پریشی همان اشتباهاتی است که خواه بیماران روان‌رنجور و خواه افراد بهنجار و سالم در زندگی روزمره مرتکب می‌شوند.

ازجمله می‌توان فراموشی‌ها (برای مثال، فراموشی موقت و زودگذر اسامی خاص)، لغزش‌های زبان، خطاهای خواندن و نوشتن، اعمال ناشیانه، گم‌کردن و شکستن اشیا را نام برد؛ یعنی تمام آن اعمالی که ما معمولاً دلیلی روانی برای آن‌ها قائل نمی‌شویم و خیلی ساده آن‌ها را نتیجۀ حواس‌پرتی، شانس و اتفاق می‌دانیم.

در کتاب آسیب شناسی زندگی روزمره فروید، بحث بر سر خطاها و اشتباهاتی است که ما ناخواسته و به‌طور ناخودآگاه مرتکب آن‌ها می‌شویم. هرچه بر تلاش و دقت‌مان در راستای بی‌اشتباه بودن می‌افزاییم، بیشتر و بیشتر دچار خطاهایی از این دست می‌شویم، انگار نیروی دیگری به‌جز نیروی اراده در ما حکم‌فرما است و توجهی به خواست و ارادۀ آگاهانۀ ما ندارد.

ما این کنش‌پریشی‌ها را خطا و اشتباه می‌دانیم، زیرا با اراده و تصمیم‌های آگاهانۀ ما در تضاد است، اما اگر خواست و ارادۀ ناخودآگاه را در نظر آوریم، هیچ خطا و اشتباهی در میان نیست. همان خطایی که شعور آگاه ما آن را خطا دانسته، درواقع اجرای کاملاً صحیح و موفقیت‌آمیز دستوری است که از ضمیر ناخودآگاه صادر شده است. به نظر زیگموند فروید، هیچ‌کدام از این کنش‌پریشی‌ها اتفاقی و تصادفی نبوده و در پس آن‌ها انگیزه‌ای روانی وجود دارد.

برای مثال، هنگامی‌که مطلبی فراموش می‌شود، این امر نشانگر وجود مقاومتی در ضمیر خودآگاه در برابر به‌خاطر آوردن آن است، زیرا مطلب فراموش‌شده تداعی‌کنندۀ خاطره‌ای دردناک است که با آن ارتباطی محتوایی یا آوایی دارد.

کتاب مرتبط: آسیب شناسی روانی بالینی پیشرفته فیش

این کتاب برای چه افرادی مناسب است؟

کسانی که علاقه‌مند به آشنایی با روانکاوی و خصوصاً نظریات فروید هستند، خواندن و خرید کتاب آسیب‌ شناسی روانی زندگی روزمره از انتشارات اطلاعات توصیه می‌شود. چراکه این کتاب کمتر به مسائل نظری محض می‌پردازد و بیشتر با ارائۀ مثال‌های بی‌شماری که کمابیش در زندگی هرکدام از ما اتفاق می‌افتند و بسیار عینی و همه‌فهم هستند، سعی در تبیین نظریات روانکاوی دارد.

توضیحات تکمیلی

از نقاط قوت کتاب آسیب شناسی روانی زندگی روزمره زیگموند فروید، عینی بودن مطالب آن است. نویسنده با استفاده از مثال‌های ملموس در هر مورد، مفاهیم را به‌خوبی برای مخاطب تبیین کرده و همچنین با قلمی منسجم و روان، به خواننده کمک می‌کند که این کتاب را در مدت کوتاهی مطالعه کند. حجم مطالب این کتاب کم است و در مدت‌زمان کوتاهی می‌توان آن را خواند.

کتاب مرتبط: کتاب آسیب شناسی روانی سوزان نولن هوکسما

بریدۀ کتاب

یکبار در تعطیلات تابستان، همسرم مرا خیلی ناراحت کرد؛ البته در این کار سوءنیتی نداشت. در رستورانی، سر میز در مقابل اقایی از اهالی وین نشسته بودیم، که من او را می‌شناختم و او نیز بدون شک مرا به‌خاطر می‌آورد. اما من به دلایلی شخصی نمی‌خواستم آشنایی را تجدید کنم. همسرم، که چیزی بیش از نام مشهور او را نشنیده بود، با سادگی بسیار، به وضوح نشان داد که به صحبت‌های آن مرد با کسی که در کنارش نشسته بود، گوش می‌کند زیرا گهگاه سوالاتی را خطاب به من مطرح می‌کرد که ادامه‌ی رشته‌ی صحبت آن‌ها بود. کاسه‌ی صبر من لبریز شد و بالاخره از کوره در رفتم. چند هفته بعد، داشتم به خویشاوندی درباره‌ی این رفتار همسرم گله می‌کردم، اما نتوانستم کلمه‌ای از صحبت‌های آن آقا را به‌خاطر بیاورم. از آنجا که معمولاً تا حدودی مستعد در دل نگهداشتن ناراحتی‌هایم هستم و می‌توانم تفصیل حادثه‌ای که مرا ناراحت کرده در حافظه نگهدارم، احتمالاً محرک فراموشی من درمورد حاضر، ملاحظه‌ی حال همسرم بود. درک فراموش‌کاری من در این مورد آسان است، زیرا به اختلال سنخی در قضاوت، که در ارتباط با نزدیکانمان تحت تاثیر آن قرار می‌گیریم، شبیه است.

فهرست کتاب آسیب شناسی روانی زندگی روزمره فروید

فصل اول: فراموش کردن نام‌های خاص

فصل دوم: فراموش کردن کلمات خارجی

فصل سوم: فراموش کردن نام‌ها و مجموعه کلمات

فصل چهارم: خاطرات کودکی و خاطرات پوشان

فصل پنجم: لغزش زبان

فصل ششم: اشتباه‌خوانی و لغزش قلم

فصل هفتم: فراموش کردن برداشت‌ها و قصدها

فصل هشتم: اعمال ناشیانه

فصل نهم: اعمال نشانگر تصادفی

فصل دهم: اشتباهات

فصل یازدهم: کنش‌پریشی‌های مرکب

فصل دوازدهم: جبرگرایی، اعتقاد به بخت و خرافه