تاب آوری روان شناختی – حمید علیزاده

معرفی کتاب

این کتاب به تاب‌آوری در منظر روان‌شناسی می‌پردازد و اطلاعات جامعی را در اختیار خوانندگانش قرار می‌دهد. تاب‌آوری به‌طور معمول در سه حوزه تعریف می‌شود، پیامدهای رشدی خوب با وجود وضعیت مخاطره‌آمیزی که فرد با آن مواجه است، مانند وضعیت اقتصادی پایین، حفظ شایستگی و صلاحیت در شرایط تهدیدآمیز و استرس‌زا، مانند جدایی و طلاق، برگشت به حالت اولیه پس از تجربه ضربه روانی، مانند سوءاستفادۀ جنسی.

اطلاعات کتاب در قالب چهار فصل ارائه شده است. فصل اول به مفاهیم پایه و تاریخچۀ تاب‌آوری اختصاص دارد. دومین فصل از آن نیز چشم‌اندازی نظری بر تاب‌آوری دارد که مسائلی را چون فراگیر بودن خاص در برابر کلی و یا شخصی: درونی در برابر بیرونی را دربر گرفته است.

فصل سوم، آسیب‌شناسی و ارزشیابی تاب‌آوری است که اطلاعاتی را چون، اختلال نافرمانی مقابله‌ای، اختلال سلوک و یا عوامل فرهنگی را پوشش داده است. فصل سوم پربارترین و طولانی‌ترین بخش از کتاب است. آخرین بخش از کتاب نیز از مداخله و سنجش سخن می‌گوید و داده‌هایی همچون ابزارهای سنجش تاب‌آوری را مطرح می‌کند.

هر فصل با موضوعات مقدماتی مربوط به همان بخش آغاز می‌شود و ذهن مخاطب را با ارائۀ مطالب آسان برای مسئله‌های پیچیده‌تر آماده می‌سازد. از مثال‌ها و دیالوگ‌های آموزشی در کتاب استفاده شده است.

پانویس‌هایی در کتاب موجود هستند که معادل لاتین واژه‌های تخصصی همان صفحه را پوشش داده و مخاطب را از رجوع به منابع مطالعاتی دیگر بی‌نیاز می‌سازد. همچنین از جدول‌های آموزشی و یا نمودارهای مختلفی استفاده شده است که یادگیری را تا چندین برابر بهبود می‌بخشد.

از دیگر عوامل به کار رفته در کتاب می‌توان به استفاده از سایز فونت‌های متفاوت اشاره کرد که از عوامل حواس پرتی جلوگیری خواهد کرد.

پایان کتاب با پیوست‌هایی است که مکملی بر موضوعات پوشش داده شده در آن هستند. از جمله پیوست‌های انتهای کتاب می‌توان به مقیاس تاب‌آوری نیل و دایاس و یا مقیاس تاب‌آوری کانر و دیوسون، اشاره کرد.

همچنین کتاب از واژه‌نامه‌ای برخوردار است که واژه‌های تخصصی ذکر شده در پانویس‌های کتاب را به‌صورتی منسجم پوشش داده و واژگان لاتین و معادلات فارسی آن‌ها را به ترتیب الفبای لاتین، دربر گرفته است.

این کتاب برای چه افرادی مناسب است؟

این اثر از منابع مهم در تدریس و مداخله‌های روان‌شناختی و مشاوره است. همچین مطالعۀ آن را به دانشجویان و علاقه‌مندان به حوزه‌های روانشناسی پیشنهاد می‌کنیم.

توضیحات تکمیلی

نویسندۀ این کتاب دکتر حمید علیزاده است.

ایشان استاد روانشناسی و روان‌درمانگر می‌باشند.حوزۀ فعالیتی وی در ارزیابی و درمان افراد مبتلا به اختلال کم‌توجهی – بیش‌فعالی (ADHD)، اختلال طیف اتیسم، اضطراب، فراگیری، مدیریت خشم، تجربیات کودکی تروماتیک و نامطلوب، مدیریت استرس، مشکلات زناشویی و همسری، مشاوره قبل از ازدواج و پس از ازدواج (ارزیابی)، مشکلات رابطه و جدایی، فرهنگی، تربیت و آموزش والدین، چالش‌های والدین – نوجوان، کودکان و طلاق، ارزیابی شخصیت و مشکلات، اعتماد به نفس کم و اعتماد به نفس، می‌باشد.

او نویسنده بیش از نود مقاله و کتاب نظریه‌پذیر و پیشرفته است.

بریدۀ کتاب

نظریۀ دلبستگی فرض را بر این قرار داده است که روابط اولیۀ نوزاد- مراقب تعیین کنندۀ روابط او در زندگی آینده اوست و دلبستگی‌های ناایمن و ضعیف باعث ایجاد اختلال‌های روانی مثل اضطراب و افسردگی در فرد می‌گردد ( تراویس و کومبوس- اُرم، 2007) طبق نظر بالبی(1969)، این تجربه‌های تعاملی نخستین، درون‌سازی می‌شوند و با تشکیل مدل‌های درون‌کاری، هم چگونگی رابطۀ فرد را با دیگران را تعیین می‌کند و هم مشخص خواهند کرد که فرد شرایط استرس‌زا چگونه تجربه خواهد نمود،احساسات مرتبط با آن را چگونه نشان خواهند داد و روش‌های مواجهۀ وی با آن شرایط چگونه خواهند بود.

فهرست کتاب تاب آوری روان شناختی (بهزیستی روانی و اختلال های رفتاری)

فصل 1. مفاهیم پایه: تعاریف، تاریخچه، مفاهیم مترادف و ویژگی‌ها

تعریف تاب‌آوری

تاریخچۀ مطالعات تاب‌آوری

مفاهیم مترادف و همپوش با تاب‌آوری

کنترل

چالش

تعهد

اطمینان

ویژگی‌های تاب‌آوری

ویژگی‌های افراد تاب آور

فصل ۲. چشم‌انداز نظری بر تاب‌آوری

رویکردهای نظری مرتبط با تاب‌آوری

تداوم «گاهی» در برابر «همیشه»

فراگیر بودن «خاص» در برابر «کلی»

شخصی «درونی» در برابر «بیرونی»

فصل ۳. تاب‌آوری آسیب‌شناسی، ارزشیابی

مؤلفه‌های مرتبط با تاب‌آوری

نگاهی اجمالی بر اختلال‌های رفتاری درون نمود، برون نمود، همبودی و سبب‌شناسی آن‌ها

۱. اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی

۲. اختلال سلوک

3. اختلال نافرمانی مقابله‌ای

تحول اختلال‌های برون نمود

پیشایندهایی که اختلال‌های برون نمود را تحت تأثیر قرار می‌دهند.

پیامدهای مرتبط با مشکلات برون نمود

1. افسردگی

۲. اضطراب

تحول اختلال‌های درون نمود

پیشایندهایی که اختلال‌های درون نمود را تحت تأثیر قرار می‌دهند

پیامدهای مرتبط با مشکلات درون نمود

پیشایندهایی که اختلال‌های همبود را تحت تأثیر قرار می‌دهند

پیامدهای مرتبط با اختلال‌های همراه درون نمود و برون نمود

۱. عوامل زیستی

۲. عوامل خانوادگی

3. عوامل مدرسه

۴. عوامل فرهنگی

بهزیستی روانی

چشم‌اندازهای مختلف به بهزیستی

مدل‌های بهزیستی روانی

عوامل سهیم در بهزیستی

پیامدهای بهزیستی روانی

بهزیستی روانی و دوره نوجوانی

انتقاد به مفهوم تاب‌آوری

فصل 4. مداخله و سنجش

آموزش و افزایش تاب‌آوری و برنامه‌های افزایش آن ابزارهای سنجش تاب‌آوری

منابع