درمان کوتاه مدت راه حل محور – هاروی راتنر

آشنایی با محتوای کتاب

کتاب درمان کوتاه‌‌مدت راه‌حل‌محور، صد نکته‌ی کلیدی و روش جامع و درعین حال عاری از زوائد برای تأمل و تمرین این رویکرد مهیج ارائه می‌دهد تا افراد بتوانند به کمک آن در زندگی خود تغییرات سریع و موثری را ایجاد کنند. این نکات و تکنیک‌ها عبارت‌اند از: تاریخچه و پیشینه‌ی عملکرد راه‌حل‌محور، زیربنای فلسفی رویکرد، فنون و مهارت‌های عملی، کاربردهای خاص برای کار با مودکان و نوجوانان (شامل کار مبتنی‌بر مدارس) خانواده‌ها و بزرگ‌سالان، چگونگی مواجهه با شرایط دشوار، کاربردهای سازمانی شامل نظارت، مربی‌گری و رهبری، پرسش‌های متداول.

گروه هدف کتاب

این کتاب برای همه‌ی درمانگران و مشاوران، چه در زمینه‌ی تمرین عملی و چه در زمینه‌ی آموزش منبع بسیار گران‌بهایی است. همچنین برای متخصصانی که شغلشان کمک به افراد برای ایجاد تغییر در زندگی است، ضروری است و از این‌رو موردعلاقه‌ی مددکاران اجتماعی، افسران آزادی مشروط، کارکنان روان‌پزشکی، معمان و نیز آن‌هایی که به‌عنوان مربی و مدیر در سازمان‌ها مشغول به کار هستند.

نقاط قوت و ضعف کتاب

از نقاط قوت کتاب درمان کوتاه‌‌مدت راه‌حل‌محور، این است که مهارت‌های درمانی مشخص شده‌اند که برای متخصصانی که برای تغییر مراجعان خود تلاش می‌کنند کاربرد دارد. این کتاب همانطور که از عنوانش مشخص است راه‌حل محور است و تمامی نکات کلیدی و مهارت‌هایی که نیاز است در اختیار مخاطب قرار می‌دهد.

بریده‌ای از کتاب

هنگامی‌که درمانگر سوالات راهبردی می‌پرسد، مراجع نه‌تنها تشویق می‌شود به‌خاطر موفقیتش احساس خوش‌حالی کند، بلکه موجب می‌شود آن کار خاصی را که انجام داده و موجب موفقیتش شده است، مشخص کند. هرچه مراجع بیشتر این کار را انجام دهد، احتمال تکرار موفقیتش بیشتر خواهد بود. حتی وقتی مراجع به این نتیجه برسد که واقعاً نمی‌داند چه کار کرده است، تأثیر این سوالات احتمالاً خوب خواهد بود.

فهرست کتاب

فصل اول: پیشینه

بخش1: درمان کوتاه‌مدت راه‌حل‌محور چیست؟

بخش2: مبدأ درمان کوتاه‌مدت راه‌حل‌محور (1): میلتون اریکسون

بخش3: مبدأ (2): خانواده‌درمانی و مرکز درمان کوتاه‌مدت در مؤسسه‌ی پژوهش‌های روانی در پالوآلتو

بخش4: مبدأ (3): مرکز خانواده‌درمانی کوتاه‌مدت در میلواکی و تولد رویکردی جدید

بخش5: مرکز خانواده‌درمانی کوتاه‌مدت: فاز اول

بخش6: مرکز خانواده‌درمانی کوتاه‌مدت: فاز دوم

بخش7: درمان کوتاه‌مدت راه‌حل‌محور امروزی

بخش8: زیربنای فلسفی: ساختارگرایی

بخش9: زیربنای فلسفی: ویتگن اِشتاین، زبان و ساختارگرایی اجتماعی

بخش10: مفروضات در درمان کوتاه‌مدت راه‌حل‌محور

بخش11: رابطه‌ی درمانگر و مراجع

بخش12: ادله‌ای بر موثربودن درمان کوتاه‌مدت راه‌حل‌محور

بخش13: “درمان کوتاه‌مدت” چقدر مختصر است؟

بخش14: خلاصه‌ای از ساختار جلسات راه‌حل‌محور

فصل دوم: ویژگی‌های مصاحبه‌ی راه‌حل‌محور

بخش 15: ایده‌هایی درخصوص مکالمات درونی

بخش16: انتخاب پرسش بعدی

بخش17: دیدن وضعیت مراجع و احتمالات بالقوه

بخش18: تعریف و تمجید

بخش19: تصمیم‌گیری درمورد اینکه چه کسی را ملاقات کنیم.

فصل سوم: شروع کار

بخش20: گفت‌وگوی فارغ از مشکل

بخش21: شناسایی منابع

بخش22: گوش‌سپردن سازنده: آنچه مراجع “می‌تواند” انجام دهد، نه آنچه “نمی‌تواند” انجام دهد.

بخش23: تارخچه‌ی سازنده

بخش24: تغییرات پیش از ملاقات

فصل چهارم: ایجاد یک قرارداد

بخش25: پی‌بردن به انتظارات مراجع از فرایند درمان

بخش26: “قرارداد”: یک پروژه‌‌ی مشترک

بخش27: تفاوت بین پیامد و فرایند

بخش28: استفاده از واژه‌ی “به‌جای یا در عوض”

بخش29: هنگامی‌که انتظار مراجع فراتر از حیطه‌ی کاری درمانگر است.

بخش30: هنگامی‌که انتظار مراجع به ما ارجاع داده شده است.

بخش31: بستن قرارداد با جوانان

بخش32: هنگامی‌که مراجع می‌گوید “نمی‌دانم”

بخش33: هنگامی‌که امید و انتظارات مراجع غیرواقع‌بینانه باشند.

بخش34: اگر وضعیت پرخطر به وجود آید، چه می‌شود؟

بخش35: هنگامی‌که متخصص به‌عنوان رابط منابع تلقی می‌شود.

بخش36: درصورت شکست در ایجاد یک پروژه‌ی مشترک، چه می‌شود؟

فصل پنجم: آینده‌ی مطلوب برای مراجع

بخش37: آینده‌های مطلوب: “سوال فردا”

بخش38: آینده‌ی دوردست

بخش39: ویژگی آینده‌های مطلوب، که به‌خوبی توصیف شده‌اند: از دیدگاه مراجع

بخش40: ویژگی آینده‌های مطلوب، که به‌خوبی توصیف شده‌اند: از دیدگاه دیگران

بخش41: بسط‌دادن و توجه به جزئیات

فصل ششم: چه زمانی این اتفاق افتاده است؟

بخش42: استثنائات

بخش43: نمونه‌هایی از آینده، پیش از این نیز رخ داده‌اند.

بخش44: فهرست‌ها

بخش45: هیچ نمونه‌ای، هیچ استثنائی

فصل هفتم: سنجش پیشرفت: استفاده از سوالات درجه‌بندی‌شده

بخش46: ارزیابی پیشرفت: سوالات درجه‌بندی‌شده

بخش47: تعیین عدد صفر بر روی مقیاس درجه‌بندی

بخش48: مقیاس‌های متفاوت

بخش49: موفقیت‌های متفاوت

بخش50: چه چیز رضایت‌بخش است؟

بخش51: بالارفتن روی مقیاس

بخش52: نشانه‌ها یا گام‌ها

بخش53: چه می‌شود اگر مراجع بگوید که در نقطه‌ی “صفر” است؟

بخش54: هنگامی‌که ارزیابی مراجع غیرواقع‌بینانه باشد.

فصل هشتم: سوالات مقابله‌ای: درهنگام موقعیت‌های دشوار

بخش55: برخورد با شرایط سخت، از جمله فقدان

بخش56: جلوگیری از بدترشدن اوضاع

فصل نهم: پایان‌دادن به جلسات

بخش57: مکث فکر

بخش58: تصدیق و قدردانی

بخش59: ارائه‌ی پیشنهادها

بخش60: تعیین وقت ملاقات بعدی

فصل دهم: اداره‌ی جلسات پیگیری

بخش61: چه چیزی بهتر شده است؟

بخش62: تقویت پیشرفت حافظه

بخش63: سوالات راهبردی

بخش64: سوالات هویت‌بخش

بخش65: هنگامی‌که مراجع می‌گوید: اوضاع همانند سابق است.

بخش66:هنگامی‌که مراجع می‌گوید: اوضاع بدتر شده است.

فصل یازدهم: خاتمه‌دادن به کار

بخش67: حفظ پیشرفت

بخش68: اگر هیچ پیشرفتی نباشد، چه می‌شود؟

فصل دوازدهم: ارزیابی و حفاظت

بخش69: ارزیابی و ایمن‌بخشی

بخش70: حفاظت

فصل سیزدهم: کودکان، خانواده‌ها، مدارس و کار گروهی

بخش71: کودکان

بخش72: نوجوانان

بخش73: کار با خانواده

بخش74: مقیاس‌ها در کار با خانواده

بخش75: کار با زوجین

بخش76: در مدرسه

بخش77: مدارس: کار انفرادی

بخش78: مدارس: پروژه‌ی WOWW

بخش79: کار گروهی

فصل چهاردهم: کار با بزرگ‌سالان

بخش80: بی‌خانمانی

بخش81: افراد مبتلا به آلزایمر

بخش82: مشکلات یادگیری

بخش83: سوءمصرف مواد

بخش84: سلامت روانی

بخش85: تروما و سوءاستفاده‌های جسمی و جنسی

فصل پانزدهم: نظارت، مربی‌گری و درخواست‌های سازمان‌یافته

بخش86: نظارت

بخش87: نظارت تیمی

بخش88: مربی‌گری

بخش89: راهنمایی‌کردن

بخش90: مربی‌گری تیمی

بخش91: رهبری

فصل شانزدهم: سوالات متداول

بخش92: آیا این صرفاً یک رویکرد مثبت نیست؟

بخش93: آیا این همان یرپوش‌گذاشتن روی مسائل نیست؟

بخش94: این رویکرد با هیجانات سروکار ندارد.

بخش95: آیا این صرفاً یک رویکرد مبتنی‌بر نقاط قوت نیست؟

بخش96: در اینجا نقش فرهنگ چییست؟

بخش97: آیا این صرفاً نوعی حل مشکل نیست؟

بخش98: این یک رویکرد فرمول‌بندی‌شده (کلیشه‌ای) است.

بخش99: آیا می‌شود این رویکرد را با رویکردهای دیگر به‌کار برد؟

بخش100: خودیاری در درمان کوتاه‌مدت راه‌حل‌محور