راهنمای تشخیصی و آماری اختلال های روانی DSM-5-TR – تمدنی

معرفی کتاب

راهنمای تشخیصی و آماری اختلال های روانی (DSM-5-TR)، اثری صریح و روشن بدون استعاره‌ها و عبارات دوپهلوی ادبی است که ملاک‌های تشخیصی اختلالات را در دسته‌بندی‌هایی بین‌المللی و مشخص به خواننده خود که می‌تواند هر فردی مرتبط با روان افراد-چه روان‌شناس، چه مددکار و چه مامور بیمه- باشد، ارائه می‌کند. آخرین ویرایش اصلی این کتاب، در سال 2013 تحت عنوان DSM-5 ارائه شد و پس از آن، تغییرات محتوایی عمده‌ای به آن اضافه نشد بلکه در ویرایش TR این منبع، متن تصریح شده است. در ویرایش DSM-5-TR، تغییرات تشخیصی زیادی اعمال نشده است و صرفا، متن به‌روزرسانی شده است. همچنی مسائل تشخیصی مرتبط با فرهنگ، مسائل تشخیصی مرتبط با جنسیت افکار و رفتار مرتبط با خودکشی، اختلال‌های همایند و اختلال جدیدی به نام اختلال داغ‌دیدگی طولانی مدت به این نسخه اضافه شده است. تغییرات آخرین نسخه این منبع در قسمت توضیحات تکمیلی این مطلب، به طور مفصل بررسی می‌شوند.

در متن جلد اول کتاب، ابتدا طبقه‌بندی‌ای مفصل و با جزئیات جهت راهنمایی روش توصیف اختلال با جزئیات توسط کدها و اعداد ارائه شده است. پس از آن، پایه‌های DSM توضیح داده شده و دستورالعمل استفاده از این کتاب، تشریح شده است. در بخش بعد اما، ملاک‌های تشخیصی و تشریح و بررسی اختلالات جهت توصیف در کدهای تعیین‌شده را داریم. در این جلد از کتاب، گروه‌های اختلالات عصبی-تحولی یا رشدی، طیف اسکیزوفرنی و سایر اختلال‌های روان‌پریشی، دوقطبی و اختلال‌های مرتبط دیگر، اختلال‌های افسردگی، اختلال‌های اضطرابی، وسواس فکری-جبری و اختلال‌های مرتبط، اختلال‌های مرتبط به آسیب و عامل تنیدگی‌زا، اختلال‌های گسستگی (تجزیه‌ای)، نشانه‌های جسمانی و اختلال‌های مرتبط، اختلال‌های تغذیه و خوردن، اختلال‌های دفع، و اختلال‌های خواب و بیداری بررسی شده‌اند.

در بخش مربوط به هرکدام از گروه اختلال‌ها، ابتدا توصیفی درمورد گروه اختلالات مربوطه داده می‌شود. سپس برای هر اختلال ملاک‌های تشخیصی آن اختلال، توصیف مفصل شدت اختلال در جدول، شاخص‌های اختلال، ویژگی‌های تشخیصی اختلال به تفصیل، ویژگی‌های توام موید تشخیص، شیوع، شکل‌گیری و روند اختلال، عوامل خطرساز و پیش‌آگهی مربوط به آن، مسئله‌های تشخیصی مرتبط با فرهنگ، مسئله‌های تشخیصی مرتبط با جنس، ارتباط اختلال با افکار خودکشی، تشخیص افتراقی اختلال، اختلال‌های همایند با آن و رابطه اختلال با طبقه‌‎های دیگر بیان می‌شود.

این کتاب برای چه افرادی مناسب است؟

داوطلبین آزمون ارشد روان‌شناسی: هیچ کتابی مانند خود منبع DSM-5، به صورت دقیق و جزئی اختلالات را توصیف نکرده و ملاک‌های تشخیص آن را بیان نکرده است. از همین جهت، مطالعه این کتاب برای داوطلبین آزمون به عنوان اولین منبع درس آسیب‌شناسی روانی ضروری است.

روان‌شناسان و روان‌پزشکان: جهت تشخیص و توصیف اختلال، هر درمان‌گری در حوزه سلامت روان، نیاز دارد تا از آخرین تغییرات مقیاس تشخیصی اختلالات روانی مطلع باشد. از همین جهت، داشتن این منبع برای همه‌ی فعالان این حوزه لازم است.

دانشجویان: برای یادگیری دقیق و عمقی اختلالات و ملاک‌های تشخیصی آن‌ها، احتیاج است تمام کسانی که در آینده قصد فعالیت در این حوزه را دارند به این کتاب مانند کتاب مقدس رشته روان‌شناسی نگاه کنند.

  توضیحات تکمیلی

تغییرات DSM-5-TR نسبت به نسخه‌های پیشین عبارتند از:

مسئله‌های تحولی مرتبط با تشخیص در این نسخه بازنمایی شد و به پهنه زندگی به صورت کامل پرداخته شد. هم در قالب ترتیب اختلالات به صورتی که کتاب از اختلالاتی که در ابتدای زندگی و کودکی بوجود آمده و قابل تشخیص‌اند آغاز شده و با اختلالات مربوط به سالمندی به پایان می‌رسد، و هم در قالب پرداختن به نحوه شکل‌گیری و روند اختلال در طول عمر شخص در توضیحات هر اختلال. همچنین، به عوامل خاص سن و جنسیت و فرهنگ مرتبط با تشخیص درمورد اختلالات مرتبط با این ویژگی‌ها در متن پرداخته شده است.

با توجه به پیشرفت علوم ژنتیک و فیزیولوژی، نتایج آخرین تحقیقات ژنتیکی و فیزیولوژیکی به اختلالات مربوطه اضافه شده‌اند. اختلال اوتیستیک، آسپرگر و اختلال فراگیر تحول(رشد) در این نسخه ادغام شده و به عنوان اختلال طیف اوتیسم ارائه شده‌اند.

اختلالات دوقطبی و افسردگی در طبقه‌بندی‌ای مفیرتر و کاربردی‌تر ارائه شده‌اند. بدین صورت که به جای تعریف شیدایی، شیدایی خفیف و افسردگی عمده(اساسی) از تعریف اختلال دوقطبی نوع اول، اختلال دوقطبی نوع دوم و اختلال افسردگی عمده استفاده شد. همچنین، سوگ و اختلال افسردگی عمده به صورت کامل از هم تفکیک شدند.

ساختارهای اختلال‌های مصرف مواد جهت دستیابی به شفافیت تغییر کرد. بدین صورت که طبقه‌بندی مصرف مواد و وابستگی به مواد حذف شد و به جای آن، یک طبقه کلی از اختلال‌های مصرف مواد با اعلام ماده خاص مورد استفاده توسط فرد جایگزین شد. از آن جهت که عبارت وابستگی به مواد، به راحتی با اعتیاد اشتباه گرفته می‌شد.

در اختلا‌لات عصبی-شناختی عمده و خفیف، دقت و روشنی بیشتری صورت گرفت و زوال عقل که به صورت کلی مطرح می‌شد، به انواع فرعی خاص تفکیک شد. در بخش سوم که بعدتر به آن می‌پردازیم، یک مدل ترکیبی جایگزین برای اختلالات شخصیت پیشنهاد شده است.

بخش جدیدی به نام “بخش سوم” به منبع اضافه شده است که شامل اختلالات و ویژگی‌های جدیدی است که نیاز به بررسی بیشتر دارند و هنوز به اندازه‌ای تثبیت نشده‌اند تا بخشی از طبقه‌بندی رسمی اختلالات باشند. همچنین، اندازه‌گیری ابعادی شدت نشانه‌ها در 13 حوزه جدید اضافه شده است تا سطوح شدت نشانه‌ها در همه اختلالات به صورت دقیق‌تری بررسی شوند. به همین ترتیب، برنامه سنجش ناتوانی سازمان بهداشت جهانی که روشی برای سنجش ناتوانی کلی اختلال‌های روانی است، برای جایگزینی مقیاس سنجش کلی عملکرد ارائه شد.

همچنین پیشرفت‌های برخط DSM-5 که حاوی مقیاس‌های اضافی شدت تشخیصی و جامع است، به همراه مصاحبه جمع‌بندی فرهنگی در سایت مربوطه قرار گرفته است.

نقاط قوت و ضعف کتاب

نسخه اصلی کتاب، با تعهدی که نسبت به به‌روز بودن و استفاده از جدیدترین تحقیقات جهت نگارش مطالب و آسان و کاربردی بودن تشخیص‌ها دارد، حرفی برای گفتن باقی نمی‌گذارد. مترجمین این کتاب نیز، با تعهد خود نسبت به امانت‌داری در بیان مطالب و استفاده از اصطلاحات فارسی متداول روان‌شناسی در متن، کار مولفین کتاب را پاس داشته‌اند. اما این نقد همیشه به DSM وارد بوده است که نمی‌توان مشکلات روانی افراد را تحت عنوان اختلالاتی مشخص، به طور دقیق دسته‌بندی کرد و گاهی این کار، برچسب‌زنی بیهوده محسوب می‌شود. اما مولفین واضحا هدف خود را از نگارش این کتاب که صرفا راهنمایی برای تشخیص است بیان کرده‌اند و با اضافه کردن طیف‌های متعدد در تشخیص، تلاش کرده‌اند تا منبع را به جامع‌ترین صورت خود به جامعه روان‌شناسی تقدیم کنند.