روانشناسی تحولی در گستره‌ی زندگی

آشنایی با محتوای کتاب

«روانشناسی تحولی در گستره‌ی زندگی»، رشد انسان را از پیش از تولد تا بعد از مرگ، پی می‌گیرد؛ به‌قلم «جان سانتراک»، یکی از سرشناس‌ترین مولفان حوزه‌ی روانشناسی که کتاب‌های «زمینه‌ی روانشناسی» و «روانشناسی تربیتی»‌اش از منابع محبوب دانشجوهای رشته‌ی روانشناسی است. «روانشناسی تحولی…»، رشد انسان را از دریچه‌ی عوامل زیستی، روان‌شناختی و اجتماعی می‌نگرد و الگوهای بهنجار رشدی را ترسیم می‌کند. سانتراک در این تلاش برای نمایش گستره‌ی زندگی انسان، علاوه‌بر نظریات رشدی که پایه و اساس این علم را تشکیل می‌دهند، از مجموعه تحقیقاتِ انجام‌شده بین سال‌های 2006 تا 2008 هم استفاده کرده‌است. حدود 14سال از زمان این پژوهش‌ها می‌گذرد اما درمقایسه با اکثر کتاب‌های رشدی موجود به زبان‌ فارسی، از منابع تازه‌تری استفاده کرده‌است.

گروه هدف کتاب

دانشجویان رشته‌ی روانشناسی و مددکاری، گروه هدف اصلی «روانشناسی تحولی…» هستند اما جامعیت مطلب و ارائه‌ی ساده و روان آن‌ها، خواندن این کتاب را برای طیف گستره‌ای از مخاطبان، امکان‌پذیر کرده‌است. گروه‌های شغلی آموزشی و خدمات اجتماعی مثل معلم‌ها و پرستارها، می‌توانند به‌کمک کتاب حاضر، دانش‌شان را درباره‌ی ابعاد مختلف رشد انسان و اقتضائاتش، بالا ببرند.

نقاط قوت و ضعف کتاب

هر فصل با یک مجموعه اصطلاحات کلیدی، به پایان می‌رسد. این کلیدواژه‌ها درحکم سرنخی برای مرور فصل، روش خوبی هستند برای یادآوری آموخته‌ها. خواننده می‌تواند بعد از تمام کردن هر سرفصل، از روی اصطلاحات کلیدی آن‌چه را که خوانده و به حافظه سپرده‌است، محک بزند. بخش‌های کوچک «چگونه می‌توانید»، با طرح یک سوال، خواننده را به همراهی فعالانه با متن کتاب تشویق می‌کنند. نمودارها، تصاویر و جدول‌ها ازحیث دسته‌بندی کردن محتوا، نقطه‌قوت کتاب محسوب می‌شوند اما از زاویه‌ی دیگر، همین شکل‌های گرافیکی، نقطه‌ضعف کتاب هم به‌شمار می‌روند چراکه فرم ارائه‌ی شلوغ و بی‌نظم آن‌ها، کلیت کتاب را ازنظر بصری، آشفته کرده‌است. تجدیدنظر در رنگ و اندازه‌ی این شکل‌ها می‌تواند لذت خواندن کتاب را بیشتر کند. فرهنگ اصطلاحات پایان کتاب، دایره‌المعارف کاربردی کوچکی است که می‌شود جزو امتیازهای کتاب سانتراک برشمردش.

بریده‌ای از کتاب

حتی نوزادان بسیار کوچک نیز هیجان‌هایی مثل شادی و ترس را تجربه می‌کنند. اما کودکان برای تجربه‌ی هیجان‌های خودآگاه باید بتوانند به خود، ارجاع کنند و از خود به‌عنوان موجودی متمایز از دیگران آگاه باشند. غرور، شرم، خجالت و احساس گناه مثال‌هایی از هیجان‌های خودآگاه هستند. تا زمانی که حدود 18ماهگی، خودآگاهی ظاهر نشود، رشد هیجان‌های خودآگاه بروز نمی‌کند. در طول سال‌های ابتدایی کودکی هیجان‌هایی مانند غرور و احساس گناه متداول‌تر می‌شوند. آن‌ها به‌طور خاص از پاسخ‌های والدین به رفتار کودکان تأثیر می‌گیرند. برای مثال، وقتی یکی از والدین می‌گوید «تو باید به‌خاطر زدن خواهرت احساس بدی داشته‌باشی»، ممکن است کودک خردسال شرم را تجربه کند.