سیر فلسفه در جهان اسلام – ماجد فخری

معرفی کتاب سیر فلسفه در جهان اسلام

کتاب سیر فلسفه در جهان اسلام ماجد فخری، یکی از جامع‌ترین و ارزشمندترین منابع برای شناخت تحول اندیشۀ فلسفی در سرزمین‌های اسلامی است. این اثر که به همت هیئت مترجمان، زیر نظر نصرالله پورجوادی به فارسی برگردانده شده، نگاهی تاریخی و منسجم به چگونگی شکل‌گیری، رشد و تحول فلسفه در جهان اسلام دارد.

این کتاب با رویکردی نظام‌مند و بر پایۀ سیر تاریخی، خواننده را با مراحل مختلف شکل‌گیری فلسفۀ اسلامی آشنا می‌کند. مؤلف در ابتدا به نقش قرآن و حدیث به عنوان محور اصلی زندگی اسلامی می‌پردازد و نشان می‌دهد که چگونه نیازهای کلامی و ضرورت پاسخگویی به شبهات مخالفان، زمینه‌ساز ورود فلسفۀ یونانی به حوزۀ اسلامی شد.

ماجد فخری با ظرافت توضیح می‌دهد که علاقۀ روشن‌بینانۀ عرب‌ها به دانش‌های باستان و کوشش آن‌ها در جذب آداب و معارف اقوام تحت سلطه، چگونه زمینه را برای ظهور جریانی فکری با خصلت یونانی فراهم آورد.

ساختار کتاب شامل فصولی است که هر یک به دورۀ خاصی از تاریخ فلسفۀ اسلامی اختصاص یافته است. از دوران ترجمه‌های نخستین متون علمی و فلسفی یونانی به عربی گرفته تا ظهور فیلسوفان بزرگ اسلامی همچون کندی، فارابی، ابن سینا، غزالی، ابن رشد و دیگران. مؤلف همچنین به تعامل میان فلسفه و کلام و نیز رابطۀ آن با تصوف اسلامی توجه ویژه‌ای دارد و نشان می‌دهد که تجربۀ عرفانی چگونه با تفکر عقلانی در تعامل بوده است.

یکی از ویژگی‌های برجستۀ این اثر، توجه به تفاوت‌های میان عنصر محافظه‌کار و عنصر مترقی در تاریخ اندیشۀ اسلامی است. نویسنده به خوبی توضیح می‌دهد که ورود تفکر یونانی چگونه واکنشی دوقطبی پدید آورد: از یک سو کسانی که می‌کوشیدند وحی را تابع دید ژرف فلسفی کنند و از سوی دیگر کسانی که از فلسفه کنار می‌کشیدند و آن را شبهه‌ناک می‌دانستند.

این کتاب با پانویس‌های غنی، مقدمۀ مفصل و کتابنامۀ جامع، نه‌تنها برای دانشجویان و پژوهشگران بلکه برای هر خوانندۀ علاقه‌مند به تاریخ فلسفۀ اسلامی منبعی ارزشمند است. مطالب این اثر منسجم و هدفمند ارائه شده و خواننده را قدم به قدم در مسیر شناخت تحولات فکری جهان اسلام همراهی می‌کند.

کتاب سیر فلسفه در جهان اسلام دعوتی است به تأمل دربارۀ نقش اندیشه در شکل‌دهی به تمدن و فرهنگ. برای هر کسی که می‌خواهد بداند چگونه فلسفه در دل تمدن اسلامی رشد کرد، چه چالش‌هایی را پشت سر گذاشت و چگونه بر اندیشۀ جهانی تأثیر نهاد.

کتاب مرتبط : فلسفه دین ریچارد سوئینبرن

این کتاب برای چه افرادی مناسب است؟

این کتاب دیدی جامع و تاریخی ارائه می‌کند و برای دانشجویان رشته‌های فلسفه و الهیات که در زمینۀ فلسفۀ اسلامی، کلام و تاریخ تفکر اسلامی مطالعه می‌کنند، منبعی بی‌بدیل محسوب می‌شود. همچنین پژوهشگران و اساتید دانشگاه فعال در حوزۀ فلسفه، تاریخ اندیشه و مطالعات اسلامی می‌توانند از آن به عنوان مرجع معتبر و دقیق برای درک تحولات فکری جهان اسلام بهره ببرند.

خوانندگان عمومی علاقه‌مند به فلسفه نیز می‌توانند با زبانی روان و ساختاری منظم، این سفر فکری را تجربه کنند و با تاریخ اندیشه، فلسفه و میراث فکری جهان اسلام آشنا شوند.

این اثر با زبانی روشن، ساختاری منسجم و محتوایی غنی، خواننده را به سفری جذاب در تاریخ اندیشه دعوت می‌کند؛ سفری که در پایان آن، خواننده درک عمیق‌تری از میراث فکری خود و جایگاه آن در جهان امروز به دست می‌آورد. خرید کتاب سیر فلسفه در جهان اسلام به تمام علاقه‌مندان به تاریخ و فرهنگ اسلامی که می‌خواهند بدانند چگونه اندیشۀ یونانی با فرهنگ اسلامی درآمیخت و تمدن اسلامی شکل گرفت، پیشنهاد می‌شود.

توضیحات تکمیلی

تاریخ فلسفۀ اسلامی بخشی از میراث فکری بشریت است که نقش بی‌بدیلی در پیوند اندیشۀ باستانی با تفکر مدرن ایفا کرده است. این فلسفه نه‌تنها در حفظ و انتقال دانش یونانی بلکه در غنای بخشیدن به آن و ایجاد مکاتب فکری نوین نیز سهم بسزایی داشته است. مطالعۀ این کتاب به خواننده کمک می‌کند تا درک عمیق‌تری از چگونگی تعامل عقل و وحی، فلسفه و دین و نیز جایگاه تفکر انتقادی در تمدن اسلامی به دست آورد.

ماجد فخری، مورخ برجستۀ فلسفه و جریان‌های فکری در اسلام، استاد بازنشستۀ فلسفه در دانشگاه جورج تاون واشنگتن و نویسندۀ آثار متعددی در زمینۀ فلسفۀ اسلامی است. او با نگاهی تحلیلی و تاریخی، توانسته است تصویری جامع از تطور اندیشۀ فلسفی در جهان اسلام ارائه دهد.

ترجمه این اثر زیر نظر نصرالله پورجوادی، استاد برجستۀ فلسفه و عرفان اسلامی و رئیس سابق مرکز نشر دانشگاهی، انجام شده که خود نشانۀ اهمیت و اعتبار این کتاب است. مرکز نشر دانشگاهی نیز به عنوان یکی از معتبرترین ناشران علمی ایران، با انتشار این اثر، گامی ارزشمند در معرفی میراث فکری اسلامی برداشته است.

بریدۀ کتاب

کندی برای اثبات وجود خدا گاهی از دلیل غایت‌شناختی استفاده می‌کند که در محافل که احساس دینی یا جمالی شدّت داشت همواره از تفوّق خاصّی برخوردار بود. ولی بیشتر، به دلیل حدوث عالم یا آغاز عالم در زمان توسل می‌جست. او بر آن بود که تنهای زمان و حرکت ما را به حدوث عالم و حدوث عالم ما را به وجود صانع رهنمون می‌شود.

به این ترتیب، او پس از اثبات اینکه برای جهان محال است که نامتناهی و در نتیجه ازلی باشد چنین استنتاج می‌کرد که «پس عالم بادی بالضروره مُحْدَث باشد. و اما هر چه محدث است به دست مُحدِثی حادث شده است، زیرا محدِث و محدِث ملازم یکدیگرند. و کلّ جهان باید از هیچ حادث شده باشد.»

فهرست کتاب سیر فلسفه در جهان اسلام

مقدمه

فصل اول- میراث یونان و اسکندریه و خاور میان

فصل دوم- منازعات سیاسی و مذهبی

فصل سوم- آغاز نگارش منظم فلسفی در فرن سوم/نهم

فصل چهارم- سیر تکاملی مکتب نوافلاطونی اسلامی

فصل پنجم- فلسفه نوفیثاغورثی و همگانی شدن علوم فسلفه

فصل ششم- انتشار فرهنگ فلسفی در قرن چهارم/دهم

فصل هفتم- مخناسبات فلسفه با اصول عقاید دینی

فصل هشتم- پیدایش و گسترش تصوف

فصل نهم- میان پرده اندلس و احیای حکمن مشا

فصل دهم- مکاتب فلسفی بعد از ابن سینا

فصل یازدهم- واپس گرایی کلامی و بازگشت به سنت

فصل دوازدهم- گرایشهای مجددان و معاصر

فهرست راهنما