معنا؛ از دیدگاه روانشناسی مثبت نگر و روانشناسی اگزیستانسیال

معرفی کتاب معنا

کتاب معنا از دیدگاه روانشناسی مثبت نگر و روانشناسی اگزیستانسیال اثری ارزشمند است که به‌عنوان یکی از جامع‌ترین منابع دربارۀ مفهوم «معنا» در روانشناسی معاصر شناخته می‌شود.

نویسندگان در این اثر تلاش کرده‌اند دو رویکرد گاه متفاوت و گاه همسو را در کنار هم بنشانند: روانشناسی مثبت‌نگر که بر نقاط قوت، توانمندی‌ها و ظرفیت‌های شکوفای انسان تمرکز دارد و روانشناسی اگزیستانسیال که بیشتر به سویه‌های عمیق و دشوار زیستن مانند رنج، مرگ، تنهایی و مسئولیت می‌پردازد. این تلفیق، کتاب را به اثری بدیع بدل کرده که می‌تواند به پرسش‌های بنیادین بشر امروز دربارۀ چرایی زیستن، معنای زندگی و راه‌های خلق معنا پاسخ دهد.

این کتاب حاصل همکاری یک گروه بین‌المللی از پژوهشگران و استادان برجسته است و در ۲۱ فصل تنظیم شده است. ساختار کلی کتاب در چهار بخش تنظیم شده است:

ابتدا در مقدمه، مبانی و تاریخچۀ پژوهش‌های مربوط به معنا بررسی می‌شود. سپس در بخش مفهوم‌سازی‌ها، چارچوب‌های نظری متنوعی که برای تبیین معنا ارائه شده‌اند معرفی می‌گردد. در ادامه، گفت‌وگوی میان روان‌شناسی مثبت‌نگر و رویکرد اگزیستانسیال مورد بازاندیشی قرار گرفته و نقاط اشتراک و تمایز این دو چشم‌انداز روشن می‌شود. در بخش پایانی نیز دیدگاه‌های تجربی و کاربردی مطرح شده و نتایج پژوهش‌ها همراه با راهکارهای عملی برای بهبود زندگی فردی و حرفه‌ای ارائه می‌شود.

از ویژگی‌های این کتاب می‌توان به مقدمه در ابتدا و نتیجه‌گیری در پایان هر فصل، پانویس‌های توضیحی، متن ساده و روان و همچنین تلاش برای ایجاد پلی میان مباحث نظری و کاربردهای عملی اشاره کرد. همین خصوصیات باعث شده که کتاب نه‌تنها در سطح آکادمیک بلکه برای عموم علاقه‌مندان به فهم معنا نیز قابل‌استفاده باشد.

در نهایت، کتاب معنا از دیدگاه روانشناسی مثبت نگر و روانشناسی اگزیستانسیال اثری است که در عین علمی بودن، زبانی روان و خواندنی دارد. این کتاب با طرح پرسش‌های بنیادین، معرفی نظریه‌ها و ارائۀ شواهد تجربی، راهی روشن برای فهم و ساخت معنا در زندگی پیش پای خواننده می‌گذارد.

اگر به‌دنبال کتابی هستید که هم ذهن شما را با فلسفه و روانشناسی دربارۀ معنا به چالش بکشد و هم ابزارهایی کاربردی برای زندگی شخصی در اختیارتان بگذارد، ما در تیم روان آموز مطالعه و خرید کتاب معنا اثر الکساندر باتیانی را به شما توصیه می‌کنیم. این اثر می‌تواند دریچه‌ای تازه برای نگاه به زندگی، رنج‌ها و ظرفیت‌های درونی‌تان باشد و کمک کند تا معنای زیستن را از نو تجربه کنید.

کتاب مرتبط: روانشناسی وجودی رولو می

این کتاب برای چه افرادی مناسب است؟

• دانشجویان روانشناسی: برای آشنایی جامع با دو رویکرد مهم دربارۀ معنا و زندگی هدفمند.
• روانشناسان و درمانگران: به‌عنوان منبعی نظری و بالینی برای کار با مراجعانی که با مسئلۀ پوچی یا بحران معنا روبه‌رو هستند.
• اساتید و پژوهشگران: به‌عنوان منبعی علمی و بین‌رشته‌ای برای تدریس یا پژوهش در موضوعات فلسفی و روانشناختی.
• افراد علاقه‌مند به خودشناسی و رشد فردی: برای کسانی که به‌دنبال یافتن یا ساختن معنای زندگی خود هستند و می‌خواهند با نگاه علمی و فلسفی به این موضوع بپردازند.

توضیحات تکمیلی

معنا در روانشناسی به‌عنوان یکی از بنیادی‌ترین نیازهای انسان مطرح است؛ نیازی که هم سلامت روان را تقویت می‌کند و هم کیفیت زیستن را ارتقا می‌دهد. کتاب معنا از دیدگاه روانشناسی مثبت نگر و روانشناسی اگزیستانسیال (Meaning in Positive and Existential Psychology) با نگاهی تلفیقی نشان می‌دهد که چگونه روانشناسی مثبت‌نگر و اگزیستانسیال هر یک از زاویه‌ای به این مفهوم پرداخته‌اند و چگونه در کنار هم می‌توانند پاسخی کامل‌تر ارائه دهند.

الکساندر باتیانی (Alexander Batthyany) استاد برجستۀ روانشناسی نظری در دانشگاه کاتولیک پازمانی بوداپست و از چهره‌های مطرح در پژوهش‌های معنا و اگزیستانسیالیسم است. وی مدیر مؤسسه ویکتور فرانکل در وین بوده و یکی از برجسته‌ترین متخصصان جهان در حوزه روان‌شناسی معنا‌محور است. او ویراستار مجموعه‌آثار ۱۴ جلدی ویکتور فرانکل بوده و به‌ویژه با پژوهش‌های نوآورانه‌اش در زمینۀ مرگ و مردن شناخته می‌شود. پنینیت روسو نتزر (Pninit Russo-Netzer) نیز از پژوهشگران پیشرو در حوزۀ روانشناسی مثبت‌نگر است.

کتاب مرتبط: روانشناسی وجودی بر اساس معنادرمانی و تحلیل وجودی

بریدۀ کتاب

من ادعا کردم که معنامحور بودن به‌عنوان اساس تنظیم‌کنندۀ رفتار و قاعده‌مندی آن، از ویژگی‌های مختص انسان است که به رفتار ما کیفیت جدیدی می‌دهد. این ویژگی درجۀ بالایی از آزادی جهت انتخاب، تغییر، توسعه و جایگزینی زمینه و رفتن از زمینه‌ای به زمینۀ دیگر و در نتیجه تغییر معنای اعمال ما ارائه می‌دهد. اما تمام رفتارهای انسان تحت هدایت معنا نیستند. مدل شخصیت چندبخشی، تنظیمات و قواعد متعدد رفتار انسان و رقابت میان تنظیم و قاعده‌مندی مبتنی‌بر معنا با سایر قواعد تنظیمی را توصیف می‌کند که هرکدام از این تنظیمات پیامدهای رفتاری متفاوتی دارند.

فهرست کتاب معنا

بخش اول | مقدمه

فصل ۱ | روانشناسی معنا

بخش دوم | مفهوم‌سازی‌ها برای معنا

فصل ۲ | معنا در زندگی: ماهیت نیازها و دیدگاه‌ها

فصل ۳ | اهمیت وجودی؛ تأکید بر ابعاد مرکزی از معنا که نادیده گرفته شده‌اند

فصل ۴ | معنا به‌عنوان حائلی برای اضطراب وجودی

فصل ۵ | معنا در نظریه مدیریت ترس

فصل ۶ | کلیدهای رسیدن به شادی معنادار؛ عاشق بودن فراتر از شاد یا غمگین بودن

بخش سوم | گفت‌وگویی میان روانشناسی مثبت‌نگر و روانشناسی وجودی

فصل ۷ | توسعه زمینه‌های وجودی؛ مزایای زندگی با معنا

فصل ۸ | دغدغه‌های غایی از دیدگاه روانشناسی مثبت‌نگر و روانشناسی وجودی

فصل ۹ | انسجام و نبود یکپارچگی در روایات؛ تبادلی میان روانشناسی مثبت‌نگر و وجودی

فصل 10 | مدل جستجوی معنای ویکتور فرانکل و روانشناسی مثبت‌نگر

فصل 11 | روانشناسی مثبت‌نگر، روانشناسی وجودی و فرضیه خودخواهی

فصل ۱۲ | اضطراب و رویکرد معنای آرمانی

فصل ۱۳ | رویکردهای روانشناسی مثبت‌نگر و روانشناسی وجودی در تجربه معنا در زندگی

بخش چهارم | دیدگاه تجربی و کاربردی

فصل ۱۴ | معنا در زندگی و سازگاری: حس معناداری به‌عنوان حائلی در برابر استرس و فشار روانی

فصل ۱۵ | معنای ادراک‌شده و سلامت روان در حوادث و بلایا: نقش معنا‌درمانی در روانشناسی بالینی حوادث و بلایا

فصل ۱۶ | روان‌درمانی حساس به معنا: پیوند میان دیدگاه‌های روانشناسی بالینی، روانشناسی وجودی و روانشناسی مثبت‌نگر

فصل ۱۷ | سخت‌رویی به واسطه چیزهایی که در هنگام حل شرایط پراسترس فراگرفته می‌شوند و رشد معنادار می‌شود

فصل ۱۸ | آیا معناداری و هدف‌داری در زندگی، از افکار خودکشی در میان سالمندان اقامتگاه‌های اجتماع‌محور محافظت می‌کند؟

فصل ۱۹ | سوگواری، معنا و یادبود: روایت‌های فردی، اجتماعی و فرهنگی از سوگ

فصل ۲۰ | تحولات در درک هدف معنادار: چشم‌اندازی بر کل دوره زندگی از نظر مصرف الکل و سایر مواد مخدر

فصل ۲۱ | خوشبختی-بهزیستی و رشد فردی با ورود به دوران مادری: جایگاه معنا کجاست؟