مقدمه ای بر نمونه گیری در تحقیق – حسن سرایی

معرفی کتاب

کتاب مقدمه‌ ای بر نمونه‌ گیری در تحقیق حسن سرایی، آن‌طور که از اسمش به‌نظر می‌آید، کتابی ساده و مقدماتی برای معرفی چند روش نمونه‌گیری نیست، بلکه اثری با سطح علمی متوسط است که نیازمند دانش اولیه‌ای در آمار می‌باشد. تا مدت‌ها جای اثری که بحث نمونه‌گیری را خارج از فصل‌های محدود کتب آمار مختلف، به‌طور تخصصی آموزش دهد، خالی بود و این کتاب توانسته این خلأ را به‌خوبی پر کند.

کتاب با بیان مقدماتی از نمونه‌گیری آغاز شده است و پس از آن به دو مسئلۀ اصلی می‌پردازد. موضوع اول، دقت احتمالی است که اشتباهات تصادفی در نمونه‌گیری را بررسی می‌کند. بخش بعدی، تورش یا اریبی است که به اشتباهات غیرتصادفی در تحقیق و نمونه‌گیری می‌پردازد.

کتاب مرتبط: روش تحقیق کاربردی رمضان حسن زاده

در متن، ریاضیات بسیاری دیده می‌شود، اما نویسنده اطمینان داده است که گذر از آن‌ها برای خوانندۀ ناآشنا با ریاضیات مشکلی ایجاد نکرده و او را از بحث دور نمی‌کند.

در پایان کتاب نیز دو پیوست ارائه شده است. پیوست اول شامل جداول و چارت‌هایی است که برای استفاده‌ی عملی در تحقیق کاربرد دارد. پیوست دوم نیز واژه‌نامۀ فارسی و انگلیسی مبحث نمونه‌گیری را در بر می‌گیرد.

این کتاب برای چه افرادی مناسب است؟

دانشجویان مقطع تحصیلات تکمیلی: محتوای کتاب سطح مناسبی برای دانشجویانی دارد که می‌خواهند به سمت پژوهش حرکت کرده و تحقیقات خود را ارائه کنند. همچنین، مطالب کتاب قابلیت کاربرد عملی دارند و جداول و چارت‌های کاربردیِ پایان کتاب نیز در این راستا مفید خواهند بود.

پوشش‌دهی بیش‌از 80درصد سؤالات کنکور در کتاب‌های جامع روان‌آموز

استادان دانشگاه‌ها: خرید کتاب مقدمه ای بر نمونه‌ گیری در تحقیق از انتشارات سمت، گزینۀ مناسبی برای دانشجویان تحصیلات تکمیلی جهت استفاده در ترم دانشگاهی یا به‌کارگیری مطالب در پژوهش‌های خود است.

پژوهشگران جوان: به دلیل پرداخت جامع به مبحث نمونه‌گیری و روشن‌سازی برخی موضوعات مبهم، این کتاب می‌تواند کمک شایانی به پژوهشگرانی کند که مایل به یادگیری بیشتر این مبحث هستند.

توضیحات تکمیلی

دکتر حسن سرایی با ساده‌گوییِ صرف، نخواسته است آگاهی خواننده را در همان سطح نگه دارد و چیزی برای ارائه نداشته باشد، بلکه هرجا لازم بوده، از اصطلاحات و محتوای ریاضی تخصصی استفاده کرده است. به همین دلیل، این کتاب گزینۀ مناسبی برای افرادی که هنوز دانش آماری خود را تقویت نکرده‌اند و شاید نیازی هم به آن نداشته باشند، نیست.

بلکه بیشتر مناسب دانشجویان تحصیلات تکمیلی است تا آن را در دانشگاه بیاموزند و از آن در نگارش تحقیقات خود بهره ببرند. البته، ناگفته نماند که بخش نخست کتاب، که مقدماتی از نمونه‌گیری را ارائه کرده است، می‌تواند برای دانشجویان کارشناسی نیز بسیار مفید باشد.

نگاه تخصصی به مبحث نمونه‌گیری، راهگشای پژوهشگران جوانی است که نیاز به درک این بحث دارند و کتاب به‌خوبی تلاش کرده است که به آن‌ها کمک کند. باز کردن مبانی ریاضی بحث‌ها در جدول‌هایی مجزا و در عین حال، عدم تکیه‌ی صرف بر ریاضیات، از دیگر ویژگی‌های مثبت کتاب مقدمه‌ ای بر نمونه‌ گیری در تحقیق است. از مشکلات کتاب می‌توان به دشواری محتوای آن برای مخاطبانی که پیشینۀ مناسبی در آمار ندارند، اشاره کرد.

فهرست کتاب مقدمه ای بر نمونه گیری در تحقیق حسن سرایی

فصل اول: ملاحظات مقدماتی

1-1 اصطلاحات ابتدایی

2-1 مسألۀ تجانس یا همگنی

1-3 نمونه‌گیری در مقابل پوشش کامل

1-4 نمونه‌گیری احتمالی در مقابل نمونه‌گیری غیراحتمالی

5-1 تعریف و تعیین حدود جمعیت

6-1 پوشش کامل یا نمونه‌گیری

7-1 انواع نمونه‌های احتمالی

8-1 چشم‌انداز کار

بخش اول: اشتباهات تصادفی نمونه‌ای در تحقیق

فصل دوم: دقت احتمالی

2-1 یک مثال فرضی

2-2 دقت واقعی

2-3 توزیع نمونه‌ای

2-4 میانگین و انحراف استاندارد توزیع نمونه‌ای

2-5 فرمول‌های عملی اشتباه استاندارد برآورد

2-6 برآورد اشتباه استاندارد

2-7 حجم نمونه و دقت احتمالی

8-2 قضیۀ حد مرکزی و توزیع نرمال

2-9 فاصلۀ اطمینان و دقت احتمالی

۲-10 شیوۀ انتخاب و دقت احتمالی

۲-11 شیوۀ برآورد و دقت احتمالی

۲-12 خلاصه

فصل سوم: نمونه‌گیری تصادفی ساده

3-1 تعاریف و ملاحظات نظری

3-2 انتخاب یک نمونۀ تصادفی ساده

۳-۳ نظام علامت‌گذاری

3-4 برآورد ارزش‌های جمعیتی

3-5 دقت احتمالی برآوردهای نمونه‌ای

3-6 برآورد فاصلۀ ارزش‌های جمعیتی

۳-۷ ذکر یک مثال

3-8 خلاصه

فصل چهارم: برآورد حجم نمونه

4-1 تعیین دقت احتمالی مطلوب

4-2 فرمول برآورد n

برای یک متغیر کمّی

برای یک متغیر دوارزشی

4-3 پیش‌برآورد واریانس

4-4 برآورد حجم نمونه

4-5 ارزیابی n برآوردشده در پرتو امکانات

4-6 ملاحظات اضافی دربارۀ برآورد حجم نمونه

7-4 استفاده از «تأثیر طرح» نمونه‌ای در برآورد حجم نمونه

4-8 خلاصه

بخش دوم: اشتباهات غیرتصادفی نمونه‌ای و غیرنمونه‌ای در تحقیق

فصل پنجم: تورش‌های نمونه‌ای و غیرنمونه‌ای در تحقیق

1-5 تعریف تورش

5-2 انواع تورش

تورش برآورد

تورش مشاهده

تورش انتخاب

5-3 تأثیر تورش بر فاصلۀ اطمینان

5-4 میانگین مجذورات اشتباه

5-5 خلاصه

فصل ششم: ملاحظاتی دیگر دربارۀ تورش‌های ناشی از نقص پوشش و بی‌جوابی

6-1 تجربۀ مؤسسۀ Literary Digest

6-2 مسائل و مشکلات چارچوب نمونه‌ای

سه راه گریز از مشکل

واحدهای از قلم افتاده

معرفی دو یا چندبارۀ بعضی از واحدها

تجمع خوشه‌وار چند واحد زیر یک نام و نشان

واحدهای خالی و خارجی

6-3 مسائل و مشکلات بی‌جوابی

تأثیرات بی‌جوابی

تورش ناشی از بی‌جوابی و حدود اطمینان

انواع بی‌جوابی

مقادیر بی‌جوابی و اختلافات گروهی در آن

کنترل بی‌جوابی

4-6 خلاصه

جداول و چارت‌ها

واژه‌نامه

منابع و مآخذ