نوروپلاستیسیتی – سیدمحمد صمدانی فرد

معرفی کتاب

کشف تغییرپذیری و انعطاف‌پذیری نورون‌ها یا همان سلول‌های مغز، تحولی بنیادین در عرصۀ علوم پزشکی و همچنین علوم انسانی بود که به موجب این پدیده، می‌دانیم انسان می‌تواند متناسب با هر شرایطی سازگار شود و همین ویژگی، ارزش تکاملی به انسان بخشیده‌است.

دکتر سید محمد صمدانی فرد و مجتبی چیذری به‌طور ویژه‌تر در کتاب «نوروپلاستیسیتی»، درخصوص توانمندی‌های مغز انسان جهت تغییر و تحول سخن می‌گویند. آن‌ها در این کتاب پس از شرح مباحث مقدماتی مانند نقش نورون‌ها و ژن‌ها در پدیدایی ساختارهای بیولوژیک مختلف، به بررسی چیستی و تاریخچۀ نوروپلاستیسیتی، سیر تکامل آن در مراحل مختلف رشد و تحول، تأثیر انواع آسیب و ضربه بر آن و در نهایت، از زاویۀ دید یک درمانگر به بررسی نوروپلاستیسیتی در افراد مبتلا به اختلال آسیب پس از سانحه می‌پردازند.

موضوع تخصصی کتاب یکی از وجوه تمایز آن است؛ به‌طوری که با تورق آن متوجه می‌شویم که مترجمان فارغ از پرداختن به مسائل فرعی و غیرضروری مستقیماً و به‌طور متمرکز بر انعطاف‌پذیری و شکل‌پذیری ساختار و نحوۀ عملکرد مغز در پاسخ به آموزش، تجربیات و محرک‌های محیطی پرداخته‌اند.

به‌موازات این ویژگی کتاب از حجم کمی برخودار است که، به خواننده این امکان را می‌دهد تا در مدت زمان کمتری به اهم مطالب مرتبط با نوروپلاستیسیتی دست یابد. ترجمۀ دقیق و تخصصی، انسجام مطالب و استناد به منابع و مقالات معتبر از دیگر ویژگی‌های مثبت این کتاب به‌شمار می‌آیند.

این کتاب برای چه افرادی مناسب است؟

روانشناسان: به‌طور کلی جامعۀ روانشناسان اعم از درمانگران، پژوهشگران، اساتید و دانشجویان می‌توانند با مطالعۀ این کتاب ضمن فهم کارکرد ویژۀ ذهن انسان، با آموخته‌های خود در ابعاد مختلف فعالیت کنند و از آموزش، درمان، پژوهش و تدریس بهره ببرند.

علاقه‌مندان به روانشناسی: ترجمۀ ساده و روان و توضیحات مناسب هر موضوع باعث می‌شود که این کتاب حتی برای کسانی که آشنایی متوسطی با مباحث روانشناسی و علوم اعصاب دارند، نیز حرفی برای گفتن داشته باشد.

توضیحات تکمیلی

محب کاستاندی نویسندۀ کتاب، عصب‌شناسی است که به‌طور تخصصی در حوزۀ فعالیت‌های رشدی و تحولی مغز پژوهش و مطالعه انجام می‌دهد. علاوه‌بر کتاب «نوروپلاستیسیتی» از او آثار دیگری نیز در این زمینه به زبان فارسی ترجمه شده‌است.

کتاب «نوروپلاستیسیتی» توسط دکتر سید محمد صمدانی فرد (پزشک متخصص غدد و متابولیسم) و مجتبی چیذری ترجمه و توسط انتشارات ابن سینا منتشر شده‌است.

بریدۀ کتاب

با اینکه می‌دانیم نوروپلاستیسیتی در تمام زندگی اتفاق می‌افتد، اما ذهن ما در 5 سال ابتدایی بیشترین پتانسیل نوروپلاستیسیتی خود را دارد. رفتارهای ناهنجار کودک در این سنین را می‌توان توسط قدرت شکل‌پذیری ذهن آن‌ها با رفتارهای مثبت، جایگزین کرد. ویژگی‌های رفتاری کودک در این سنین به شکل‌گیری مسیرهای عصبی جدید در پاسخ به تجربیات و آموزش‌های که کودک از محیط و والدین دریافت می‌کند، وابسته‌است. نکته مهم، قابل اصلاح بودن این مسیرهای نورونی جدید در مغز است. متأسفانه اگر مدخله‌ای برای اصلاح مسیرهای عصبی اشتباه که منجر به الگوهای فکری ناسالم و رفتارهای منفی می‌شوند موقع صورت نگیرد، این مسیرهای نادرست در مغز تقویت‌شده و برای طولانی‌مدت باعث بروز رفتارهای ناهنجار می‌شوند.