کنکور هرسال، برای داوطلبان سال آینده، درحکم معیار و ملاک عمل می‌کند. متقاضیان کنکور، براساس آزمون سال قبل است که تصمیم می‌گیرند کدام منابع ارشد روانشناسی را بخوانند، برای چه درس‌هایی زمان بیشتری صرف کنند و مسلط شدن روی کدام بخش از درس‌ها را بگذارند در اولویت. تیم روان آموز براساس این نیاز کنکوری‌ها، هر سال با بررسی بودجه‌بندی کنکور روانشناسی و همچنین سوالات پرتکرار کنکور در سال گذشته، یک تحلیل محتوایی از آزمون تهیه می‌کند تا چراغ راهی باشد برای داوطلبان سال بعد. آن‌چه در این مطلب می‌خوانید، تحلیل کنکور ارشد روانشناسی 1402 است؛ شامل منابع به‌کاررفته برای طراحی سوالات هر درس، درجۀ دشواری سوالات و میزان تطابق کتب جامع روان‌آموز با سوالات کنکور.
همچنین فایل پی‌دی‌اف در ادامه ضمیمه شده‌است که در آنها به تحلیل سوالات و پاسخ کنکور سال‌های اخیر پرداخته‌ایم و به تفکیک توضیح داده‌ایم که هر سوال از چه مبحثی و از کدام منبع استخراج شده‌است. در ادامه، کنکور ارشد روانشناسی 1402 را درس‌به‌درس تحلیل می‌کنیم که این به شما کمک می‌کند تا بتوانید با دید یک طراح سوال کنکور به مباحث نگاه کنید.
دانلود تحلیل کنکور ارشد روانشناسی 1402
دانلود تحلیل کنکورهای ارشد روانشناسی 1400،1401، 1402
دانلود تحلیل کنکورهای ارشد روانشناسی 1399، 1398، 1397
متون روانشناسی
تعداد سوالات متون 1402 در مقایسه با 11سال قبل، از 30 سوال به 25 سوال کاهش پیدا کرده و تنوع لغات هم کمتر شده‌بود؛ به نحوی که متون امسال در مقایسه با سال قبل 250 لغت کمتر داشت و اکثر لغات هم عمومی و کاربردی بودند. موضوع جدیدی در متن‌ها مشاهده نمی‌شد و اغلب متون حول محور موضوعات روانشناسی اجتماعی بود که همین موضوع باعث کاهش بار لغات، اصطلاحات و عبارات تخصصی روانشناسی شده‌بود. سوالات امسال مفهومی‌تر بودند اما هیچ تیپ سوال جدیدی مطرح نشده‌بود.
تطابق زبان روان آموز با کنکور ارشد 1402
متون روانشناسی، 100درصد تطابق با کنکور ارشد 1402
- پوشش‌دهی تیپ سوالات آموزش‌داده‌شده و تست‌های زبان روان: 100درصد
- پوشش‌دهی تیپ تست‌های آزمون با کنکور: 100درصد
زبان روان به‌خوبی کلیه‌ی تیپ سوالات را پوشش داده‌بود. مثل سال‌های گذشته فقط تعداد انگشت‌شماری از لغات متن‌ها، تست‌ها و گزینه‌ها در زبان روان وجود نداشت که اغلب خود مورد سوال قرار گرفته بودند یا توسط تکنیک‌های حدس واژگان ناآشنایی که در کتاب وجود داشت، قابل حدس بودند.
مطالب مرتبط: کتاب زبان روان آموز
علم‌النفس از دیدگاه دانشمندان اسلامی
سوالات علم‌النفس به سمت ترکیبی و مفهومی شدن تغییر مسیر داده‌است و سوالات صرفا حفظی، کمتر به چشم می‌خورد. همچنین سوالات صرفا فلسفی کمتر شده و بیشتر بر جنبه‌های دینی و اسلامی روانشناسی تأکید شده‌است. در سال‌های قبل تر، منبع اصلی پاسخگویی به سوالات علم‌النفس، کتاب‌های علم النفس کجباف و احدی بود اما با توجه به تغییر مسیر طراحی سوالات در چند سال اخیر، برای پاسخگویی به سوالات باید کتاب «احمدی» نیز کنار منابع قبلی مطالعه شود. همچنین باید توجه داشت که در چند سال اخیر، یک یا دو تست به‌طور مستقیم از منابع اصلی علم‌النفس طراحی نشده بلکه یا از مباحث مربوط به بالینی و آسیب و رشد و ترکیب آنها با مباحث علم‌النفس و یا از آیات و روایات متفرقه طراحی شده‌اند؛ در نتیجه برای پاسخ به آنها باید علاوه‌بر توانایی ترکیب مفاهیم، توانایی ترجمه و تحلیل نیز داشته‌باشید. در مجموع سوالات امسال، 4 سوال آسان، 7 سوال متوسط و 4 سوال دشوار ارزیابی می‌شود. با درنظرگرفتن این‌که حدودا 80درصد سوالات متوسط و دشوار هستند، می‌توان به‌طور کلی سوالات علم‌النفس را متوسط رو به دشوار ارزیابی کرد. پیشنهاد ما برای این درس این است که اگر زمان کافی دارید، برای مطالعه‌ی کتاب‌های احمدی، کجباف و روان‌آموز وقت بگذارید و اگر زمانتان محدود است، کتاب‌های احمدی و روان‌آموز را مطالعه کنید.
تطابق علم‌النفس روان‌آموز با کنکور ارشد 1402
پوشش کتاب علم‌النفس روان‌آموز: 93درصد
- تطبیق سوالات با کلاس جامع علم‌النفس روان آموز: 53درصد پوشش‌دهی مستقیم + 33درصد پوشش غیرمستقیم
- تطبیق سوالات با کلاس نکته و تست علم‌النفس روان آموز: حدود 66درصد سوالات
مطالب مرتبط: کتاب علم النفس روان آموز
روانشناسی مرضی و کودکان استثنایی
به‌دلیل تعدد منابع این درس و همچنین شباهت محتوایی کتب آسیب‌شناسی، مشخص‌کردن یک منبع دشوار است. با این حال سوالاتی که به آنها پاسخ داده شد، براساس کتب آسیب شناسی روانی گنجی، کودکان استثنایی گنجی و کودکان استثنایی هالاهان بوده‌است. باقی سوالات براساس کتاب روانشناسی مرضی «مش» و «وایف» پاسخ داده شده و منبع یک سوال درحال بررسی است. سطح سوالات آسیب‌شناسی و کودکان استثنایی را می‌توان مجموعا متوسط تا دشوار ارزیابی کرد؛ از این حیث که طراح از منابع متعدد و جدیدی استفاده کرده‌است، سوالات از مباحث جزیی و خاص طرح شده‌است و پراکندگی لازم را ندارند. نکته‌ی مهم آن‌که هیچ سوالی مربوط به آسیب‌شناسی بزرگسال نمی‌بینیم درحالی‌که این درس ترکیبی است از آسیب‌شناسی بزرگسال و کودک اما طراح فقط بر اختلالات کودک و استثنایی متمرکز شده‌است. سوال این‌جاست که آیا این پرسش‌ها برای سنجش دانش آسیب‌شناسی دانشجویان روانشناسی که بسیاری از آنها قصد کار با بزرگسال را دارند، مناسب است؟
تطابق آسیب‌شناسی روانی و کودکان استثنایی روان‌آموز با کنکور ارشد 1402
- پوشش کتاب‌های آسیب‌شناسی و استثنایی روان‌آموز: 80درصد
به‌طور کلی ۱۶ سوال با کتاب آسیب‌شناسی روانی و کودکان استثنایی روان‌آموز قابل پاسخگویی بوده‌است. به‌دلیل این‌که سوالات فقط متمرکز بر کودک است، جدا کردن سوالات آسیب‌شناسی و کودکان امکان‌پذیر نیست. باقی سوالات از منابع جدیدی طرح شده که به ادیت جدید کتاب روان‌آموز اضافه شده‌است. فصول مربوط به کودک در کتب روان‌آموز کاملا بازنویسی شده‌اند.
مطالب مرتبط: کتاب آسیب شناسی روانی روان آموز
روانشناسی رشد
منابع اصلی مورداستفاده‌ی طراحان برای درس رشد، دو کتاب «روانشناسی رشد پاپالیا» و «نظریه های رشد کرین» بوده‌است. از 20 سوال روانشناسی رشد، سطح سختی 4 سوال آسان، 11 سوال متوسط و 5 سوال دشوار ارزیابی می‌شود. درباره‌ی سوال 86، نکته‌ی مهمی وجود دارد؛ سنجش، گزینه‌ی 3 را به‌عنوان جواب مشخص کرده درحالی‌که گزینه‌ی 4 صحیح‌تر است. سوال را با هم ببینیم؛
به اعتقاد ویگوتسکی، بازی، نقش مهم و برجسته‌ای در کدام زمینه ایفا می‌کند؟
- تخلیه هیجانی
- تحول اخلاقی
- تفکر خیال‌پردازانه
- خودگردانی کلامی
نظریه‌ی ویگوتسکی منحصرا بر رشد آینده‌ی کودک تمرکز می‌کند و به یاری رساندن کودک برای پیشرفت تأکید دارد. این نظریه نیاز کودک به رشد ظرفیت‌های کنونی خود در حیطه‌ی احساسات و ادراکات و تمایلات هنری را نادیده می‌گیرد. البته ویگوتسکی درباره‌ی تمایل طبیعی کودک به نقاشی کردن و بازی کردن چیزهایی نوشته‌است اما حتی در آنها نیز ارزش هنر و بازی را در این می‌داند که رشد را سرعت می‌بخشند. هنر می‌تواند منجر به نوشتن شود و بازی، کودک را از موقعیت‌های عینی آزاد می‌سازد تا بتواند به تفکر انتزاعی بپردازد. در کتاب روانشناسی رشد لورا برک هم می‌خوانیم که ویگوتسکی بازی وانمود کردن را یک نوع منطقه‌ی مجاور رشد برای رشد شناختی می‌داند که در آن کودک یاد می‌گیرد از عقاید درونی و مقررات اجتماعی و نه تکانه‌های فوری پیروی کند (که به خودگردانی کلامی اشاره دارد). با توجه به این توضیحات، نقش بازی در نظریه‌ی ویگوتسکی بیشتر در زمینه‌ی رشد شناختی مدنظر بوده‌است و همچنین بازی به خودگردانی کلامی کمک می‌کند. بنابراین گزینه‌ی ۴ هم پاسخ مناسبی است ولی سنجش، گزینه‌ی ۳ یعنی تفکر خیال‌پردازانه را مشخص کرده‌است. اگر فرض کنیم که کلید سنجش اشتباه نخورده‌باشد، شاید منظور طراح از تفکر خیال‌پردازانه، تفکر آزاد از موقعیت‌های عینی بوده‌است که توضیح داده‌شد.
تطابق رشد روان‌آموز با کنکور ارشد 1402
- پوشش کتاب‌های رشد 1 و 2 روان‌آموز: 90درصد
مطالب مرتبط: کتاب روانشناسی رشد 1 روان آموز
روانشناسی بالینی
برای طرح سوالات این درس، از چندین منبع استفاده شده‌است و تمرکز بر یک کتاب خاص نیست. در کنکور 1402 برخلاف سال‌های گذشته سوالات بیشتری از کتب روانشناسی بالینی فیرس و «کرامر» طرح شده و سوالاتی جزئی و مشخصا از متن این کتب طراحی شده‌است درحالی‌که در سال‌های قبل تمرکز بیشتری بر کتاب «پروچاسکا سید محمدی» بود. البته باید دقت کرد که این توضیحات به معنای تمرکز بر منابع خاصی برای مطالعه نیست به این دلیل که هر سال برای درس بالینی این ترتیب تغییر می‌کند. بنابراین توصیه می‌شود از کتاب کمک‌آموزشی به‌جای منابع اصلی متعدد استفاده شود. سطح سوالات بالینی امسال را می‌توان به‌طور کلی راحت تر از سال‌های اخیر برآورد کرد. سوالات جزئی‌تری از خطوط منابع مذکور طراحی شده‌اند ولی از این حیث که منابع مشخص‌تری دارند و برعکس سال‌های اخیر سوالات خارج از منابع رایج را شاهد نیستیم، می‌توان گفت سوالات ساده‌تر هستند ولی نیاز به مطالعه‌ی دقیق برای پاسخ‌دهی دارند.
تطابق بالینی 1 و 2 روان‌آموز با کنکور ارشد 1402
- پوشش کتاب‌های بالینی 1 و 2 روان‌آموز: 95درصد
۱۹ سوال از ۲۰ سوال از متن کتاب روان‌آموز قابل پاسخگویی است. با وجود پراکندگی منابع مورداستفاده‌ی طراح، کتاب روان‌آموز می‌تواند سوالات را پوشش دهد (حتی به شکل خطی و مستقیم در بسیاری از سوالات) که نشانه‌ی پوشش‌دهی خوب منابع اصلی در این کتاب است. بر این اساس توصیه می‌شود به‌جای مطالعه‌ی منابع متعدد از این کتاب استفاده شود.
مطالب مرتبط: کتاب روانشناسی بالینی 1 روان آموز
روانشناسی عمومی
منابع اصلی برای درس روانشناسی عمومی، به این ترتیب‌اند؛ زمینه روانشناسی هیلگارد، زمینه‌ی روانشناسی سانتراک و روانشناسی عمومی حمزه گنجی. سطح سوالات این درس در کنکور سال گذشته را می‌توان چنین ارزیابی کرد: 5 سوال آسان، 6 سوال متوسط و 4 سوال دشوار. یکی دیگر از سوالات چالش‌برانگیز کنکور، مربوط به درس عمومی است. در سوال 133 این درس، سازمان سنجش، گزینه‌ی 1 را به‌عنوان جواب درست درنظر گرفته درحالی‌که گزینه‌ی 4 صحیح‌تر به‌نظر می‌رسد. سوال را با هم ببینیم.
- کدام مورد، جزئی از مؤلفه‌های مشترک تمامی مکانیسم‌های دفاعی است؟
- خودفریبی
- ادراک فراحسی
- دوسوگرایی
- کاهش‌گری
براساس دیدگاه روانکاوی، استفاده از همه‌ی مکانیسم‌های دفاعی برای مقابله با اضطراب یا کاهش آن به‌کار می‌روند.
تطابق روانشناسی عمومی روان‌آموز با کنکور ارشد 1402
- پوشش عمومی روان‌آموز: 80درصد
از 15 سوال مطرح‌شده در کنکور، می‌توان به 14 سوال براساس کلاس روانشناسی عمومی به‌آسانی پاسخ داد و تنها 1 سوال است که در کلاس‌ها به آن پرداخته نشده‌است. بنابراین مطابقت کلاس با سوالات کنکور 93درصد است.
مطالب مرتبط: کتاب روانشناسی عمومی روان آموز
روانشناسی فیزیولوژیک، انگیزش و هیجان
سوالات روانشناسی فیزیولوژیک کنکور 1402 به نسبت سال‌های گذشته ساده‌تر بوده‌است و پراکندگی منبع وجود ندارد. سطح دشواری سوالات را می‌توان به این ترتیب ارزیابی کرد: 4 سوال ساده، 2 سوال دشوار و 9 سوال متوسط. با این‌حال برای دو سوال با درجه‌ی سختی متوسط و دشوار که از مباحث پیک‌های شیمیایی و هوش هیجانی مطرح شده‌بودند، پیدا کردن منبع اصلی، ممکن نبود. این دو سوال را ببینید:
- به کدام دلیل، افراد چند ساعت پس از مصرف غذا در طی روز، بیشتر از مصرف غذا در شب، گرسنه می‌شوند؟ (پاسخ، گزینه‌ی 2)
- کم بودن سطح انسولین در روز
- زیاد بودن سطح انسولین در روز
- زیاد بودن سطح انسولین در شب
- کم بودن سطح انسولین در شب
- بازشناسی هیجان در دیگران، در نظریه هوش هیجانی گلمن، با کدام سازه مشابهت بیشتری دارد؟ (پاسخ، گزینه‌ی 2)
- فهم (understanding)
- همدلی (empathy)
- قضاوت (judgment)
- همدردی (sympathy)
تطابق روانشناسی فیزیولوژیک و انگیزش روان‌آموز با کنکور ارشد 1402
- پوشش فیزیو و انگیزش روان‌آموز: 86.6درصد
کتاب‌های روانشناسی فیزیولوژیک و انگیزش و هیجان روان‌آموز جمعا به 13 سوال از 15 سوال این درس در کنکور به‌راحتی پاسخ می‌دهند. (3 تست نیز ازطریق هر دو کتاب قابل پاسخگویی است.) 10 سوال از 15 سوال (حدود 66درصد) نیز با نکات دوره‌ی روانشناسی فیزیولوژیک و انگیزش و هیجان قابل پاسخگویی بوده‌است.
مطالب مرتبط: کتاب روانشناسی فیزیولوژیک روان آموز
روانشناسی تربیتی
سوالات درس روانشناسی در تربیتی کنکور 1402، بیشتر از کتاب روانشناسی پرورشی نوین (روانشناسی تربیتی سیف) طراحی شده‌بود. سوالات این درس، به تفکیک منابع به این‌ترتیب بودند: 14 سوال از روانشناسی پرورشی دکتر سیف، 3 سوال از روانشناسی تربیتی کدیور و 1 سوال از روانشناسی تربیتی بیابانگرد. درباره‌ی درجه‌ی سختی سوالات هم می‌توانیم بگوییم شش سوال دشوار بودند، 11 سوال متوسط و 3 سوال هم آسان. بنابراین معلوم می‌شود که طراحان سوال برای درس روانشناسی تربیتی، چندان دنبال طرح سوالات تحلیلی و عمیق نبوده‌اند. درصد موردنظر برای کسب رتبه‌ی برتر، در این درس، 80درصد تخمین زده می‌شود.
تطابق روانشناسی تربیتی روان‌آموز با کنکور ارشد 1402
- پوشش روانشناسی تربیتی روان‌آموز: 90درصد
مطالب مرتبط: کتاب روانشناسی تربیتی روان آموز
