جامعه شناسی دین – یوآخیم واخ

معرفی کتاب

کتاب جامعه شناسی دین یوآخیم واخ، اثری چندبعدی و نسبتا جامع درمورد ارتباط و نقش دین در زندگی و جامعه است. نویسندۀ کتاب، یوآخیم واخ، تلاش کرده است تا نتیجۀ نگاه و تحقیقات خود درمورد مقولۀ دین و جامعه را در اثری به مخاطب خود ارائه کند تا دیدگاه خود را به جامعه علمی و عام این حوزه عرضه کند.

معدود کتبی درمورد دین از نویسندگان غیر مسلمان وجود دارند که به فارسی ترجمه شده باشند، از همین جهت مطالعۀ این کتاب شاید جالب توجه باشد.

کتاب جامعه شناسی دین ترجمه جمشید آزادگان، از 9 فصل تشکیل شده که به 2 بخش کلی تقسیم می‌شوند. بخش اول، به روش‌شناختی و مطالب عمومی مربوط به دین و جامعه پرداخته است و درآمدی بر ارتباط دین و جامعه را بیان کرده است.

در بخش دوم اما، نویسنده به صورت مفصل به این مقوله پرداخته است. او در این بخش به رابطۀ دین با جامعه، تاثیر تفاوت اجتماعی در دین و برعکس، رابطۀ دین با حکومت و تجزیه و تحلیل انواع اقتدارات دینی پرداخته است.

در فصل آخر نیز، ملاحضاتی درمورد خصایص عام‌تر دین که نتیجۀ تحقیقات خود نویسنده است دیده می‌شود.

این کتاب برای چه افرادی مناسب است؟

اساتید و دانشجوها: نگاه چندبعدی نویسنده به موضوع دین و جامعه‌شناسی، و توجه او به نکات جزئی‌تر، و همچنین موضوع جذاب آن برای دانشجو، باعث شده است تا این کتاب منبع خوبی برای تدریس در کلاس درس باشد.

پوشش‌دهی بیش‌از 80درصد سؤالات کنکور در کتاب‌های جامع روان‌آموز

جامعه‌شناسان: بررسی موضوع حساس دین، احتیاج به بررسی نگاه‌های مختلف و پرداختن به ابعاد مختلف موضوع از دیدگاه‌های مختلف دارد. از همین جهت، مطالعۀ این اثر برای متخصصین این حوزه خالی از لطف نیست.

علاقه‌مندان به این مبحث: متن روان و مناسب کتاب و سنگین نبودن مباحث برای مخاطب عام، باعث شده است تا خرید کتاب جامعه شناسی دین انتشارات سمت به هر فردی پیشنهاد شود.

توضیحات تکمیلی

یوآخیم واخ، دانشمندی آلمانی و برجسته از نظر علمی است. او بخش زیادی از زندگی خود را صرف تحقیق و بررسی علم و جامعه‌شناسی کرد.

وی، همیشه با نادیده گرفته شدن دین در بررسی‌های جامعه‌شناسی توسط دانشمندان مشکل داشت و به آنان انتقاد می‌کرد. از طرفی دیگر نیز، آن‌ها بر این موضوع منتقد بودند که واخ تحقیق را به تبلیغ تبدیل کرده است. اما در جنگ بین این دو، مخاطب این آثار باید تصمیم بگیرد.

اولین نکته‌ای که به چشم می‌خورد، متن روان و خودمانی نویسنده و پرهیز او از استفاده از لغات بسیار تخصصی است. شاید به این دلیل که قصد داشت همه بتوانند از محتوا استفاده کنند. اما از طرفی، سوگیری اندکی در مطالب کتاب جامعه شناسی دین دیده می‌شود که در شان محقق که باید موضع بی‌طرف خود را در مطالب خود نگه دارد تا اطلاعاتی هرچه مفیدتر به خواننده بدهد، نیست.

کتاب مرتبط: روانشناسی دین بر اساس رویکرد تجربی

فهرست کتاب جامعه شناسی دین

مقدمه

بخش اول: درآمدی بر شناخت روش علمی

• فصل اول: روش

روش

موضوع

دین و جامعه

• فصل دوم: تجربه دینی و بیان آن

تجربه دینی و صور بیان آن

الف) بیان نظری: آیین

ب) بیان عملی: مناسک

ج) بیان جامعه‌شناختی: اشتراک دینی، دین جمعی و دین فردی

• فصل سوم: نتایج جامعه‌شناختی

عملکرد جامعه‌شناختی دین

الف) نیروی وحدت‌بخش آیین

ب) نیروی وحدت‌بخش پرستش

تجربه دینی و نگرش به جهان

نظام هستی و جامعه، اخلاق، آرمان و واقعیت

بخش دوم: دین و جامعه

• فصل چهارم: دین و جامعه I: دین و گروه‌های طبیعی

هویت تشکیل گروه طبیعی و دینی

مناسک خانوادگی

مناسک خویشاوندی

مناسک محلی

مناسک نژادی

مناسک ملی

انجمن‌های پرستشی مبتنی بر جنس و سن

خلاصة فصل چهارم

• فصل پنجم: سازمان دینی خاص در جامعه

اصلی تازه در گروه‌بندی: گروه‌های دینی خاص

جمعیت سرّی

جمعیت باطنی: یونان و روم

سامپرادایا در هندوئیسم

دین رسمی

الف) محفل مریدان

ب) برادری

ج) جامعه روحانیت: کلیسا و کلیساها

گسترش‌ها: بنیادها، آرمان‌های تساوی‌طلبانه و نظامات سلسله مراتبی

عکس‌العمل‌ها: اعتراض

الف) انواع اعتراض فردی و جمعی

ب) شکل‌های اعتراض: فردگرایی، گروه‌بندی‌های تازه

پیامدهای جامعه‌شناختی اعتراض درون دین: «کلیسا در کلیسا»

الف) انجمن پرهیزکاران

ب) انجمن اخوت

ج) رهبانیت و طریقه آن

پیامدهای جامعه‌شناختی اعتراضات رادیکال: انشعاب

الف) گروه مستقل

ب) فرقه

• فصل ششم: دین و جامعه II: دین و تمایزات درون جامعه

جامعه ساده و پیچیده

قشربندی اجتماعی و تفاوت‌ها

تفکیک اجتماعی ویژه

تمایزات حرفه‌ای در جامعة ابتدایی

تمایزات اجتماعی و دین

پیامدهای جامعه‌شناختی؛ انجمن‌های شغلی

تمایز اجتماعی در تمدن پیشرفته

الف) دین جنگجویان

ب) دین بازرگانان

ج) دین کشاورزان: آسیای غربی

تمایزات اجتماعی در ادیان جهان

الف) آسیا

ب) اروپا

ج) امریکا

• فصل هفتم: دین و جامعه: دین و حکومت

رویکرد روش‌شناختی: نقش جامعه‌شناختی حکومت

پیدایش حکومت

ماهیت قانون روحانی و دنیوی: قانون مقدس

دین سنتی و رسمی

رقابت کیش‌ها

سنخ‌شناسی I: اتحاد دولت و کیش

نمونه‌هایی از مرحلة انتقال

سنخ‌شناسی II: دین جدید

سنخ‌شناسی III: ادیان جهانی

هیئت قدیسان

تسخیر حکومت

سه مثال: ادیان کنفوسیوس، بودا و مسیحیت

الف) دین کنفوسیوس

ب) بودائیسم

ج) مسیحیت

• فصل هشتم: انواع اقتدار دینی

سازمان گروه‌های دینی

فرهمندی و رهبری

بنیان‌گذار دین

اصلاح‌طلبان

پیغمبر

پیشگو

جادوگر

کاهن

قدیس

روحانی دینی

مردان خدا

شنوندگان نیوشندگان

• فصل نهم: خلاصه و نتیجه

ضمیمه