رفتاردرمانی شناختی؛ 100 نکته، 100 تکنیک

معرفی کتاب

همان‌گونه که از نام کتاب رفتاردرمانی شناختی؛ 100 نکته، 100 تکنیک اثر مایکل نینان گویاست، محتوای آن دربرگیرندۀ اطلاعات مفیدی در حوزۀ رفتاردرمانی شناختی است. این اثر به‌صورتی منسجم، اطلاعات مهم و اصلی این رویکرد را در اختیار خوانندگان خود قرار می‌دهد.

کتاب حاضر دومین ویراست از این مجموعه است که در این ویراست جدید، تغییراتی کاربردی در آن اعمال شده است. اطلاعات با داده‌های روز دنیا همگام شده و با توجه به بازخورد خوانندگان در ویراست قبلی، فصل‌هایی اضافه یا کم شده است. به‌طور مثال، یک فصل به درمان‌های موج سوم اختصاص داده شده و نمونه‌های بالینی بیشتری به کتاب افزوده شده است.

این رویکرد در ابتدا برای درمان افسردگی استفاده می‌شد و تمرکز خود را بر آن گذاشته بود، اما با پیشرفت و جا افتادن بیشتر میان افراد، برای درمان اختلالات اضطرابی، سوءمصرف مواد، اختلالات شخصیت، روان‌پریشی، اختلال دوقطبی، مشکلات طبی مزمن، اختلالات خوردن و یا خانواده‌درمانی نیز کاربرد پیدا کرد.

موضوعات پوشش داده‌شده در این کتاب، مختص مراجعانی با مشکلات شدید یا مداخلاتی با شدت پایین است که ویژۀ مراجعان با مشکلات روانشناختی خفیف می‌باشد. این مداخلات شامل خودمدیریتی است و یکی از وجوه تمایز این رویکرد با دیگر رویکردهای روانشناختی این است که تعداد جلسات کمتری را در بر می‌گیرد و روند درمان سریع‌تر اتفاق می‌افتد.

صد نکته‌ای که در کتاب بیان شده، پوشش‌دهندۀ مبانی نظری و عملی رویکرد رفتاردرمانی شناختی است.

محتوای کتاب در قالب سه بخش و زیرفصل‌هایی تنظیم شده که موضوعات گسترده‌ای را پوشش داده است. اولین بخش از کتاب، مبانی نظری رفتاردرمانی شناختی را ارائه می‌دهد. دومین بخش به سوءبرداشت‌های این شیوه اختصاص دارد و درنهایت، آخرین بخش به اجرای رفتاردرمانی شناختی پرداخته است.

پاورقی‌هایی در کتاب قرار گرفته که به افراد کمک می‌کند تلفظ بهتر واژه‌ها و معانی آن‌ها را دقیق‌تر درک کنند. همچنین از جدول‌ها و دیالوگ‌های آموزشی زیادی استفاده شده است که فضای آموزشی را تا حد زیادی ملموس می‌کند.

اطلاعات دو بخش اول بیشتر برای ایجاد شناخت در افراد است و اطلاعات پیش‌زمینه‌ای را ارائه می‌دهد که لازم است پیش از شروع به کار در این حوزه بدانند. آخرین بخش اطلاعات تخصصی‌تری را بازگو می‌کند.

به‌طور مثال، در آخرین بخش از کتاب، موضوعاتی مانند تکلیف برای مراجع، وارسی افکار خودآیند و منفی و پاسخ‌دادن به آن‌ها، و یا اطلاعات جزئی‌تری مانند خاتمۀ درمان یا پیگیری پس از آن بررسی شده است. باوجود اینکه این کتاب اثری تخصصی است، نویسنده از لحنی سردرگم‌کننده و سنگین استفاده نکرده و خواننده برای درک مطالب نیاز به صرف زمان طولانی ندارد.

پایان کتاب شامل پیوست‌هایی است که اطلاعات آن را تکمیل کرده و خود کتاب را به مجموعۀ مطالعاتی دقیق‌تری تبدیل می‌کند. این پیوست‌ها شامل اطلاعاتی دربارۀ افرادی است که مبتلا به فوبیای اجتماعی هستند.

به‌طور مثال، موضوعاتی مانند مفهوم‌سازی مقدماتی یک مراجع مبتلا به فوبیای اجتماعی و یا فرم تکلیف خانگی برای این مراجعان ارائه شده است. همچنین برای آشنایی بیشتر با موج سوم درمانی، اطلاعاتی در کتاب قرار داده شده و از مفهوم مقاومت در درمان نیز سخن به میان آمده است. با وجود این کتاب، نیازی به جست‌وجو در منابع دیگر نخواهید داشت.

این کتاب برای چه افرادی مناسب است؟

کتاب شامل اطلاعات کاربردی برای درمانگران، مشاوران و یا کارآموزانی است که مشتاق استفاده از رویکردهای رفتاردرمانی شناختی هستند. همچنین مطالعۀ این کتاب حاوی اطلاعات سودمندی برای دانشجویان خواهد بود.

توضیحات تکمیلی

مؤلفان این کتاب ویندی درایدن و مایکل نینان هستند. مایکل نینان، دانشیار مرکز مدیریت استرس و مرکز مربیگری است. او نویسندۀ بیش از ۲۰ کتاب تخصصی است، از جمله کتاب‌های مشهوری چون مربیگری رفتاری شناختی: ویژگی‌های متمایز و توسعۀ انعطاف‌پذیری: رویکرد شناختی-رفتاری.

ویندی درایدن از پیشگامان و مربیان برجستۀ روانشناسی رفتاردرمانی است که بیش از سی سال در این حوزه فعالیت داشته است. شهرت او بیشتر به خاطر کارهایش در زمینۀ درمان شناختی-رفتاری عقلانی و عاطفی است که او را به متخصصی بین‌المللی تبدیل کرده است.

او یکی از اولین افرادی در انگلستان بود که در زمینۀ درمان شناختی-رفتاری آموزش دید و با دکترهایی مانند آلبرت الیس، آرون تی. بک و آرنولد لازاروس همکاری داشت. درایدن تاکنون بیش از ۲۰۰ کتاب منتشر کرده و در سراسر جهان، در مناطقی مانند انگلستان، ایالات متحده، آفریقای جنوبی، ترکیه و اسرائیل، به آموزش متخصصان پرداخته است.

ازجملۀ مشهورترین آثار او می‌توان به راهنمای جامع درمان فردی و نکته‌های کلیدی مشاورۀ عملی اشاره کرد. او همچنین به تدریس روان‌درمانی در دانشگاه‌ها مشغول است.

ممکن است مراجع این طور بیان کند که آنچه را در فرآیند درمان یادگرفته واقعاً خیلی شبیه عقل سلیم است، اما پیش از یادگرفتن آن، صرفاً شبیه عقل سلیم نبود، زیرا او در ابتدا به خاطر پیشنهاد کنار گذاشتن رفتارهای ایمن خود بیمناک بود و فکر می‌کرد درمانگر « دیوانه» است که چنین پیشنهادی به او می‌دهد.

بریدۀ کتاب

ممکن است مراجع این طور بیان کند که آنچه را در فرآیند درمان یادگرفته واقعاً خیلی شبیه عقل سلیم است، اما پیش از یادگرفتن آن، صرفاً شبیه عقل سلیم نبود، زیرا او در ابتدا به خاطر پیشنهاد کنار گذاشتن رفتارهای ایمن خود بیمناک بود و فکر می‌کرد درمانگر « دیوانه» است که چنین پیشنهادی به او می‌دهد.