زمینه روانشناسی اتکینسون و هیلگارد گنجی – جلد اول

کتاب زمینه روانشناسی اتکینسون و هیلگارد گنجی و ویراستاری دکتر حمزه گنجی، تاریخچه‌ی روانشناسی را بررسی می‌کند. در این کتاب روانشناسی و فلسفه به هم پیوند خورده‌اند. همچنین می‌توان تاریخچه‌ی روانشناسی را در کلام فلاسفه‌ی یونان باستان دید. فیلسوفان مشهور همچون: سقراط، افلاطون و ارسطو از خود می‌پرسند، هشیاری چیست؟ آیا انسان‌ها ذاتاً منطقی هستند یا غیر منطقی؟ آیا چیزی به نام اراده‌ی آزاد وجود دارد؟ این سوالات و بسیاری از سوالات مانند آن، بعد از گذشت بیش از ۲۵۰۰ سال، همچنان اهمیت خود را حفظ کرده‌اند. این سوالات به ماهیت ذهن و فرایندهای ذهنی می‌پردازند. ذهن و فرایندهای ذهنی، عناصر کلیدی تفکر در روانشناسی هستند. همچنین نویسندگان زمینه روانشناسی اتکینسون و هیلگارد گنجی سایر سوالات روان‌شناختی بدن و رفتار انسان را بررسی می‌کنند.

این سوالات نیز ریشه در گفته‌های دانشمندان قدیمی دارند‌. بقراط، که پدر طب است و تقریباً همزمان با سقراط زندگی می‌کرد به‌شدت فیزیولوژی را دوست داشت. او، درباره‌ی شیوه‌ی احاطه‌ی مغز بر اندام‌های گوناگون، چیزهای بسیار و مهمی را مشاهده کرد که این مشاهدات، بسترساز برای رویکرد فیزیولوژیک در روانشناسی، می‌شوند. کلمه‌ی روانشناسی، ترجمه‌ی واژه‌ی پسیکولوژی است.

پسیکولوژی شامل دو کلمه است: پسیک و لوگوس. پسیک از کلمه‌ی یونانی به معنای نفس، روح یا به‌طور کلی ذهن است و لوگوس در معنای دانش و مطالعه به‌کار می‌رود، مثل سایر لوژی‌ها! در افسانه‌های یونان، روان را به شکل پروانه نشان می‌دادند. این پروانه زن اروس، خدای عشق، شد. در افسانه‌های یونانی، اروس همان کیوپید در افسانه‌های رومی است. به این ترتیب، از آغاز، پسیکولوژی یا روانشناسی را مطالعه‌ی روان یا ذهن تعریف کرده‌اند. لازم به ذکر است که یونانی‌ها ابتدا درباره‌ی روان صحبت می‌کردند اما بعد اسم آن را به ذهن تغییر دادند. بنابراین روان و ذهن مترادف هستند. روانشناس معروف، اریک اریکسون، معتقد بود ایجاد حس هویت، مهم‌ترین چالش نوجوانان است. نوجوانان دوست دارند به سوالاتی از این قبیل پاسخ دهند: “من کیستم؟” و “چه خواهم شد؟” اریکسون، خالق اصطلاح بحران هویت است که امروزه زیاد به‌کار می‌رود. اریکسون برای اشاره به فرایند بسیار پرکش و قوس خودشناسی اصطلاح بحران هویت را اختراع کرد.

فرایندی که برای رشد روانی سالم مهم است. همچنین، بیشتر روانشناسان رشد، به پیروی از اریکسون، معتقدند که نوجوانی باید دوره‌ای از تجربه‌های مرتبط با “نقش” باشد تا نوجوانان بتوانند، در انواع گوناگون رفتارها، علایق، و جهان‌بینی‌ها جست‌وجو کنند. زمینه روانشناسی اتکینسون و هیلگارد در زمره‌ی اولین منابعی است که دانشجویان روانشناسی باید به آن مسلط باشند و از منابع درسی دانشجویان کارشناسی روانشناسی است.