فروید، یونگ و دین – مایکل پالمر

معرفی کتاب

همان‌طور که از نام کتاب فروید یونگ و دین از مایکل پالمر پیداست، محتوای آن در حال پرداختن به نظریات یونگ و فروید دربارۀ دین است. این دو تن از بزرگان و سران روانشناسی هستند که می‌توان تا حدی گفت نظریاتی مخالف با هم دربارۀ دین دارند.

در کتاب، نظر هر دو به‌طور کامل بیان می‌شود و شرح کاملی از موضوعات مورد بحث آن‌ها در دسترس خوانندگان قرار می‌گیرد. سپس، در فصل‌های بعدی، به نقد و بررسی نظریاتشان پرداخته می‌شود.

طبق گفتۀ نویسنده، او سعی نداشته تا قضاوتی دربارۀ دیدگاه آن‌ها داشته باشد، بلکه برای کمک به انتخاب خوانندگان کتاب بین دیدگاه فروید و یونگ، سعی کرده هرکدام را به‌طور کامل توضیح دهد.

بخش اول کتاب فروید یونگ و دین به دیدگاه زیگموند فروید اختصاص دارد که طبق گفتۀ مؤلف کتاب، در بیان نظرات خود وضوح بیشتری نسبت به یونگ دارد، چرا که یونگ به‌طور کلی در هاله‌ای از ابهام سخن می‌گوید.

بخش فروید با مروری کوتاه بر زندگی‌اش آغاز می‌شود و سپس به بررسی کتاب‌هایی که فروید تحت عنوان دین به تألیف درآورده است می‌پردازد. از جمله این کتاب‌ها می‌توان به مرد موشی و قاضی شربر، توتم و تابو و آیندۀ یک پندار اشاره کرد.

بخش دوم کتاب به‌طور کامل به کارل گوستاو یونگ اختصاص دارد. همان‌طور که پیش‌تر ذکر کردیم، سخنان یونگ از شفافیت کمتری نسبت به فروید برخوردار است، به همین خاطر بخش یونگ طولانی‌تر شده است. یونگ به‌طور کامل با سخنان فروید مخالف است و اگر فروید را جبهۀ مخالف دین بدانیم، یونگ در جبهۀ موافق قرار دارد.

برخلاف فروید، یونگ دین را نه تنها با عنوان روان‌آزردگی یاد نمی‌کند، بلکه عدم وجود دین در زندگی افراد را روان‌آزردگی می‌داند. یونگ برای حمایت و دفاع از نظراتش عقاید بحث‌برانگیزی را مطرح می‌کند که از جمله آنان می‌توان به ناهشیاری جمعی، ساختار روان یا کهن‌الگوها اشاره کرد.

این کتاب برای چه افرادی مناسب است؟

این کتاب طوری نوشته شده است که فهم مطالب آن برای کسانی که اطلاعات کمی از روانشناسی دارند نیز دشوار نباشد. در واقع، می‌توان این‌طور بیان کرد که خرید و مطالعه کتاب فروید، یونگ و دین انتشارات رشد برای علاقه‌مندان به مباحث دین و روانشناسی منبع مطالعاتی جالبی خواهد بود.

خرید کتاب های روانشناسی با بیشترین تخفیف: کتاب‌های مرجع و دانشگاهی

توضیحات تکمیلی

هر دو بخش از کتاب با ارزیابی انتقادی جالبی از سوی استاد پالمر به اتمام می‌رسند که سعی در قضاوت و داوری بین این دو نفر ندارد. برای مثال، استاد پالمر قصد ندارد به درستی یا نادرستی نظرات جبهه‌های مختلف بپردازد، بلکه صرفاً هدف خود را این قرار داده تا راه را برای انتخاب‌های خوانندگانش هموار سازد و آن‌ها را در امر انتخابی مستقل، درست و منطقی یاری دهد.

ایدۀ شروع به نوشتن کتاب فروید یونگ و دین محمودی از سخنرانی‌های برگزارشده در دانشگاه بریستول نشأت گرفت که توجه استاد را جلب کرد که دانشجویان طالب رویارویی نظرات یونگ و فروید هستند، چرا که اکثراً موضوعات مورد بررسی آن‌ها فروید و داروین بودند.

استاد پالمر که هم به سخنرانی و هم به تدریس مشغول بودند، متوجه درخواست دانشجویان شدند و آن را در قالب فصیح‌ترین کلمات به نگارش درآوردند، به طوری که اگر کسی خارج از رشته‌های مربوطه و صرفاً از روی علاقه به سمت کتاب ایشان آمد، بتواند مباحث قرار داده‌شده در آن را درک کند.

کتاب مرتبط: مقدمه ای بر روانشناسی دین – مرتضی ترخان

بریدۀ کتاب

مجذوب شدن فروید به دین، چه از روی اجبار یا هر دلیل دیگری که بود، بخش اعظم زندگی او را فرا گرفت. با این حال، به جز یک مورد استثنا، اکثر مباحث او در این خصوص به دورۀ اواخر زندگی‌اش مربوط می‌شود؛ یعنی دوره‌ای بین سال‌های ۱۹۱۴ تا ۱۹۳۹ هنگامی که فروید پس از مطرح ساختن اصول اساسی روان‌تحلیل‌گری، شروع به جمع‌بندی و بازبینی آن‌ها کرد. البته در مقاله‌ها و نامه‌های اولیه فروید، نوشته‌های پراکنده‌ای دربارۀ دین به چشم می‌خورد.

فهرست کتاب فروید یونگ و دین

بخش اول- زیگموند فروید: روان‌تحلیل‌­گری و دین

فصل اول: مقدمه

فصل دوم: توتم و تابو

فصل سوم: دین و پندار

فصل چهارم: اشکال روان‌آزردگی دینی

فصل پنجم: ارزیابی انتقادی

بخش دوم- کارل گوستاو یونگ: روان­شناسی تحلیلی و دین

فصل ششم: مقدمه

فصل هفتم: ساختار روان

فصل هشتم: خدا به عنوان کهن‌الگوی ناهشیاری جمعی

فصل نهم: خداوند و فردیت

فصل دهم: ارزیابی منتقدانه