نظریه‌های یادگیری انسان

آشنایی با محتوای کتاب

انسان چطور یاد می‌گیرد؟ چه فرایندی دقیقا در ذهن او و محیط پیرامونش رخ می‌دهد که باعث می‌شود رفتاری را بیاموزد و تکرار کند؟ یکی از شیرین‌ترین و کنجکاوی‌برانگیزترین بخش‌های علم روانشناسی، جنبه‌ای است که سعی دارد به این سوالات جواب بدهد؛ روانشناسی یادگیری. کتاب حاضر، یک‌جور گردهم‌آیی تمام کله‌گنده‌های این شاخه از روانشناسی است که سیستم یادگیری انسان را زیر ذره‌بین بزرگ و با وضوح بالایی می‌گذارد. نظریات مختلف یادگیری، از رفتارگرایی و تکاملی تا شناختی‌ها و هیجانی‌ها در این کتاب، دورهم جمع شده‌اند تا خواننده بتواند از زوایای مختلفی، از چندوچون یادگیری انسان سردربیاورد؛ هم نقش تشویق و تنبیه را درک کند و هم بفهمد عادت‌ها چطور شکل می‌گیرند. هم کارکرد تمرین در آموختن را بشناسد و هم با سازوکار پردازش اطلاعات در ذهن آشنا شود. هم چگونگی عملکرد حافظه را ببیند و هم متوجه شود که سروکله‌ی فراموشی چطور و از کجا پیدا می‌شود. خواندن این کتاب، سفری ماجراجویانه به ذهن انسان است با همراهی «پاولف»، «واتسون»، «برونر»، «پیاژه»، «ویگوتسکی» و دیگران.

گروه هدف کتاب

«نظریه‌های یادگیری انسان» بیشتر از همه به‌کار دانشجوهای روانشناسی تربیتی می‌آید اما آشنایی با سازوکار یادگیری، از مفاهیم پایه‌ای روانشناسی است که همه‌ی دانشجوهای این رشته، فارغ از گرایششان، نباید از آن غافل شوند. به‌ویژه وقتی پای چنین منبع جامع و خوش‌خوانی درمیان باشد.

نقاط قوت و ضعف کتاب

درست و دقیق خواندن یک کتاب علمی 500صفحه‌ای کار راحتی نیست. هرقدر که شیوه‌ی ارائه‌ی محتوا، منظم و ساختارمند باشد، باز هم ذهن تمایل دارد بازیگوشی کند و پای کار نماند. خلاصه‌ی نکات اصلی که در پایان همه‌ی فصل «نظریه‌های یادگیری انسان می‌‌آید»، به مخاطب کمک می‌کند پیش از گذشتن از هر مبحث، آن‌چه را که خوانده، مرور کند تا مطمئن شود در ذهنش جاگیر شده‌است. یکی دیگر از تکنیک‌های کاربردی برای چنین کتاب‌هایی، طراحی سوال از بخش‌های مختلف مطلب است؛ چیزی که به مذاق دانشجوها هم خیلی خوش می‌آید اما در «نظریه‌های یادگیری انسان» جایش خالی است.

بریده‌ای از کتاب

فینیس گیج، سرکارگر خدمه‌ی ساختمانی که خط آهنی را در ورمونت می‌ساختند، در 13 سپتامبر سال 1848، دستخوش سانحه‌ای شد. میله‌ای آهنی به‌طول اندکی بیش از یک متر و به وزن تقریبا 6 کیلو از یک سوراخ انفجاری شلیک شد و به سمت چپ صورت او رخنه کرد و از بالای سرش بیرون آمد. این ضربه فینیس را به زمین انداخت اما فورا خودش را بلند کرد و به کمک کارگرانش به سمت‌ گاری‌ای رفت که او را به خانه‌اش برد. بهبود جسمانی فینیس سریع و ظاهرا کامل بود اما برخی گزارش‌ها ادعا می‌کردند که هرگز دوباره همان فرد سابق نبود. او قبلا فردی مهربان، مودب، ساکت و سخت‌کوش بود اما اکنون دمدمی، تکانشی، خودخواه و لجوج شده‌بود. […] جراحات مغزی مانند جراحات فینیس گیج، یکی از سرنخ‌های اولیه را به این موضوع فراهم می‌آورد که قسمت‌های مختلف مغز ممکن است کارکردهای متفاوتی داشته‌باشند.

سرفصل‌های کتاب

بخش اول: علم و نظریه

فصل اول: یادگیری انسان

بخش دوم: نظریه‌های عمدتا رفتارگرا

فصل دوم: رفتارگرایی اولیه

فصل 3: تأثیرات رفتار

فصل 4: شرطی‌سازی کنشگر

فصل 5: روانشناسی تکاملی

بخش سوم: سرآغاز شناخت‌گرایی نوین

فصل ششم: انتقال به شناخت‌گرایی نوین

بخش چهارم: نظریه‌های عمدتا شناختی

فصل هفتم: سه نظریه‌ی شناختی

فصل هشتم: یادگیری و حافظ

فصل نهم: انگیزش و هیجان‌ها

فصل دهم: یادگیری اجتماعی