وکسلر 5؛ سنجش و تفسیر – لاورنس جی ویس

معرفی کتاب

کتاب وکسلر ۵؛ سنجش و تفسیر، راهنمایی جامع دربارۀ مقیاس هوش وکسلر برای کودکان، ویرایش پنجم (WISC-V) است که یکی از معتبرترین ابزارهای سنجش هوش کودکان در جهان محسوب می‌شود. این مقیاس از زمان معرفی اولین نسخۀ خود در سال ۱۹۳۹ توسط دیوید وکسلر، با بازنگری‌های متعدد تکامل یافته و WISC-V به‌عنوان جدیدترین نسخه، با تکیه بر نظریه‌های معاصر هوش مانند نظریه کتل-هورن-کارول (CHC)، پنج حوزۀ اصلی شناختی را ارزیابی می‌کند: درک کلامی، دیداری-فضایی، استدلال سیال، حافظه کاری و سرعت پردازش. این رویکرد چندبعدی، امکان تحلیل دقیق‌تری از توانایی‌های شناختی کودکان را فراهم می‌کند.

کتاب با ساختاری منظم در ۱۲ فصل تنظیم شده است. سه فصل ابتدایی به معرفی WISC-V، محتوای آزمون، شاخص‌های اصلی و فرعی، خرده‌آزمون‌ها و روش‌های اجرا، نمره‌گذاری و تفسیر نتایج اختصاص دارد. فصل دوم به‌طور خاص به مبانی نظری آزمون، به‌ویژه ارتباط آن با نظریه CHC، می‌پردازد و فصل سوم ملاحظات اجرایی و تفسیری را با توجه به تفاوت‌های فرهنگی و اجتماعی بررسی می‌کند.

فصل‌های بعدی کاربرد WISC-V را در تشخیص اختلالاتی مانند نارساخوانی، نقص توجه و بیش‌فعالی (ADHD)، اختلالات طیف اتیسم و مشکلات رفتاری نظیر اختلال سلوک و رفتارهای مقابله‌ای توضیح می‌دهند و راهنمایی‌هایی برای مداخلات ارائه می‌کنند.

تفاوت‌های WISC-V با نسخه‌های قبلی نیز در کتاب برجسته شده است. این ویرایش از تمرکز ساده بر هوش کلامی و عملی به سمت ارزیابی جامع‌تر پنج حوزه شناختی حرکت کرده و خرده‌آزمون‌های جدیدی را معرفی کرده است. یکی از نوآوری‌های مهم، امکان اجرای آزمون به‌صورت دیجیتال است که مزایایی مانند سهولت استفاده، سرعت در نمره‌گذاری و انعطاف‌پذیری در انتخاب خرده‌آزمون‌ها را به همراه دارد، هرچند چالش‌هایی مانند یکسان‌سازی با نسخه کاغذی را نیز مطرح می‌کند.

ویژگی‌های برجستۀ کتاب شامل استفاده از جداول و نمودارها برای توضیح مفاهیم پیچیده، منابع پایانی هر فصل برای مطالعۀ بیشتر و ارائۀ معادل انگلیسی اصطلاحات است که به فهم بهتر و استفاده حرفه‌ای از محتوا کمک می‌کند. این کتاب هم برای آموزش نظری و هم برای کاربرد عملی طراحی شده و اطلاعات را به‌صورت متعادل ارائه می‌دهد.

این کتاب برای چه افرادی مناسب است؟

این کتاب برای گروه‌های مختلفی که در حوزۀ سنجش و درک توانایی‌های شناختی کودکان فعالیت می‌کنند، نوشته شده است. به عنوان مثال، روانشناسان بالینی و مدرسه‌ای می‌توانند از آن برای یادگیری نحوۀ اجرای WISC-V، تفسیر نتایج و استفاده از آن در تشخیص اختلالات روان‌شناختی و طراحی مداخلات بهره ببرند.

همچنین، دانشجویان روانشناسی و مشاوره می‌توانند از این اثر به‌عنوان منبعی آموزشی برای کسب دانش و مهارت‌های لازم در سنجش شناختی استفاده کنند، که برای دوره‌های پیشرفتۀ تحصیلی بسیار مناسب است. علاوه‌بر این، استادان دانشگاه و متخصصان حرفه‌ای، ازجمله اساتید و ارائه‌دهندگان خدمات روانشناسی و مشاوره، می‌توانند از این کتاب برای به‌روزرسانی دانش خود و آموزش دیگران سود ببرند.

درنهایت، متخصصان آموزشی مانند معلمان و مشاوران آموزشی که به دنبال درک بهتر عملکرد شناختی دانش‌آموزان هستند، از این کتاب بهره خواهند برد. متن کتاب تأکید می‌کند که مطالعه دقیق آن اطلاعات ارزشمندی در مورد اجرا، تفسیر و تشخیص اختلالات در اختیار خوانندگان قرار می‌دهد و برای افرادی که به‌طور مستقیم با کودکان و نوجوانان کار می‌کنند، منبعی ضروری به شمار می‌رود.

توضیحات تکمیلی

این کتاب توسط چهار نویسندۀ برجسته تألیف شده است. لاورنس جی ویس، معاون پژوهش و آزمون‌سازی در مرکز سنجش بالینی پیرسون، با بیش از ۲۵ سال تجربه در توسعه آزمون‌های روان‌شناختی و بیش از ۱۰۰ اثر منتشرشده، یکی از این نویسندگان است. دونالد اچ. ساکلوفسکی، استاد دانشگاه انتاریو غربی کانادا، با بیش از ۲۷۰ کتاب و مقاله در زمینۀ هوش، شخصیت و سنجش روان‌شناختی، نویسنده دیگر این اثر است.

جیمز ا. هولدنک، دانشمند ارشد در پیرسون و متخصص عصب‌روان‌شناسی با سابقه توسعه بیش از ۲۰ ابزار بالینی و بیش از ۵۰ اثر علمی، نیز در تألیف این کتاب مشارکت داشته است. آرلیو پریفترا، مدیر گروه سنجش بالینی پیرسون، با تحصیلات در روان‌شناسی و MBA و تجربه‌ای طولانی در تدریس و پژوهش سنجش، چهارمین نویسنده این اثر است.

ویژگی‌های کلیدی کتاب شامل جداول و نمودارها برای ساده‌سازی مفاهیم و نمایش اطلاعات به‌صورت بصری، منابع پایانی هر فصل برای مطالعه عمیق‌تر و دسترسی به مراجع مرتبط، و معادل انگلیسی کلمات که به‌ویژه برای متخصصان در محیط‌های چندزبانه مفید است، می‌باشد. این ویژگی‌ها، کتاب را به ابزاری کاربردی و قابل‌اعتماد برای استفاده روزمره تبدیل کرده‌اند.

فهرست کتاب وکسلر 5 (سنجش و تفسیر)

بخش اول: ملاحظات کاربردی

فصل 1: وکسلر 5: پیشرفت‌هایی در سنجش هوش

فصل 2: مسائل عملی در وکسلر 5: اجرا و نمره‌گذاری

فصل 3: ملاحظات عملی در تفسیر و مداخلۀ وکسلر 5

بخش دوم: ملاحظات نظری

فصل 4: پایه‌های نظری و بالینی وکسلر 5 نمره‌های شاخص

فصل 5: کاربرد مقیاس هوشی وکسلر 5 برای کودکان در بافت اجتماعی

فصل 6: اثر فلاین و دلالت‌های بالینی آن

بخش سوم: ملاحظات بالینی

فصل 7: اجرای نسخۀ اسپانیایی وکسلر 4 و 5 در مورد افراد اسپانیایی‌تبار

فصل 8: وکسلر 5 و نقش رو به گسترش هوش‌آزمایی در سنجش ناتوانی‌های یادگیری

فصل 9: پیشرفت‌های علمی قرن بیست‌ویکم در مورد تشخیص و مداخلات درمانی

فصل 10: مسائل مربوط به سنجش کارکرد شناختی WISC-V در گروه‌های بالینی و ویژه

بخش چهارم: مسیرهای کنونی و آینده

فصل 11: سنجش دیجیتال با Q تعاملی

فصل 12: وکسلر 5 و رویکرد سنجش شخصی‌شده