کلیات فلسفه – محمدحسین گنجی

معرفی کتاب

کتاب کلیات فلسفه از محمد حسین گنچی تلاش کرده است هر چیزی از فلسفه را که دانشجوی رشته‌های دیگر لازم است بدانند، با زبانی تا حد امکان خوشایند به آن‌ها بگوید. تلاش نویسنده برای ساده و خلاصه نگه‌داشتن مطالب در طول کتاب مشخص است، اما هرچه باشد، با فلسفه طرف هستیم و چالش‌های کلامی خاص خودش را دارد.

کتاب کلیات فلسفه گنجی از ۱۱ فصل تشکیل شده است. در ابتدا، مؤلف به معانی، کاربرد و اهمیت فلسفه پرداخته و تلاش کرده است خواندن آن برای دانشجو توجیه‌شده باشد. در بخش بعدی، ارتباط فلسفه، علم و دین بررسی شده است. در پایان نیز نویسنده، با سیری تاریخی، از نظرات فلاسفۀ یونان تا فلسفۀ معاصر را برای ما شرح داده است.

خرید کتاب های مرجع و دانشگاهی روانشناسی با بیشترین تخفیف

این کتاب برای چه افرادی مناسب است؟

اساتید دانشگاه: کلیات فلسفه با حجم مناسب، لحن روان و نسبتاً کامل بودن مطالبی که مطرح شده است، به انتخابی مناسب برای تدریس در کلاس تبدیل شده است.

دانشجویان و علاقه‌مندان به فلسفه: برای کسانی که اطلاعات زیادی از فلسفه ندارند و با اصطلاحات و سیر نظرات موجود در آن آشنا نیستند، خرید کتاب کلیات فلسفه انتشارات سمت می‌تواند شروع خوبی باشد.

توضیحات تکمیلی

نویسنده اعلام کرده است که این کتاب را در اصل برای دانشجویان مقطع کارشناسی روانشناسی نگاشته است، که شاید دلیل این مسئله باشد که متن آن، نسبت به دیگر کتاب‌های فلسفۀ دانشگاهی، قابل‌فهم‌تر و روان‌تر است.

هرجا که لازم نبوده، نویسنده از به‌کار بردن کلمات ثقیل فلسفی خودداری کرده است. البته به نظر می‌رسد این امر ناشی از تواضع و احترام نویسنده به مخاطب و مهربانانه بودن لحن او با کسانی باشد که تا امروز از فلسفه دور مانده بودند.

به دلایل نامشخصی، همواره این تصور وجود داشته که هر وقت کتاب فلسفۀ دانشگاهی منتشر می‌شود، باید رنگ کاغذهایش کاهی باشد تا شاید حس باستانی بودن این علم را به خواننده منتقل کند. اما این کتاب، با چاپ روی کاغذ سفید و متن روانش، آن خسته‌کنندگی و ترسناک بودن را از فلسفه گرفته است.

نکتۀ منفی‌ای که کتاب کلیات فلسفه محمد حسین گنجی دیده می‌شود، نبود مقدمه و خلاصۀ فصول است که با توجه به اینکه کتاب برای دانشجویان طراحی شده، عجیب به نظر می‌رسد. همچنین، نکته‌ای که نمی‌توان به آن اشاره نکرد، قیمت بسیار پایین این کتاب در مقایسه با کتاب‌های دیگر است، که جای شکی برای خرید آن باقی نمی‌گذارد.

کتاب مرتبط: فلسفه علم روانشناسی باقری

فهرست کتاب کلیات فلسفه گنجی

مقدمه: فلسفه چیست؟

معانی و کاربردهای «فلسفه»

اهمیت فلسفه و جایگاه آن در تفکر بشری

فصل اول: رابطۀ فلسفه با «علم» و «دین»

يكم) رابطه علم و فلسفه

معانی علم

رابطۀ متافیزیک و علم

الف) خدمات فلسفه به علم

ب) خدمات علم به فلسفه

رابطۀ علم با متافیزیک به معنای اعم (مفروضات غير علمی ماقبل علم)

رابطۀ فلسفه با روان‌شناسی

الف) مغالطۀ کنه و وجه

ب) ماتریالیست بودن علم به چه معنی است؟

دوم) رابطۀ دین و فلسفه

رابطۀ منطقی و معرفتی

رابطۀ تاریخی

فصل دوم: فلسفه در یونان

فلاسفۀ پیش از سقراط

طالس

آناکسیمندر

آناکسیمنس

کسنوفانس

پیتاگراس (فیثاغورث)

هراکلیتوس

پارمنیدس

امپدوکلس

آناکساگوراس

اتمیستها

سوفسطاییان (سوفیستها)

سقراط

افلاطون

ارسطو

افلوطین (پلوتینوس)

فصل سوم: نهضت ترجمه و آشنایی مسلمانان با فلسفۀ یونان

نخستین فیلسوفان مسلمان و حکمت مشّاء

کندی

فارابی

ابن سينا

فصل چهارم: در برابر فلسفۀ مشّاء

غزّالی و نقد حکمت مشّاء

الف) حدوث و قدم عالم

ب) علم الهی

ج) معاد

سهروردی و حکمت اشراق

حکمت اشراقی چیست؟

«نور» در فلسفۀ اشراقی

فصل پنجم: حکمت متعالیه

صدرالمتألهین شیرازی

برخی ابتکارات و نوآوریهای فلسفی ملاصدرا

تفکیک دو مرحله متفاوت در وادی معرفت

فصل ششم: سیر فلسفه پس از ملاصدرا

علامه طباطبایی

الف) زندگی و آثار

ب) نگاهی اجمالی به نظریۀ علامه دربارۀ ادراکات اعتباری

فصل هفتم: یک اصل مهم فلسفی: علت و معلول

الف) تعريف

ب ) چگونگی آشنایی ذهن با علت و معلول

ج) ملاک احتیاج به علت

د) انقسامات علت

ﻫ) احکام و فروعات علیت

و) شبهات وارد بر ضرورت علّی و معلولی

اولویت

اختیار

ز) سنخیّت علت و معلول

ح) استحالة وجود معلول بدون علّت

ط) ترجیح بلامرجح محال است

ی) دور و تسلسل در علل محال است

فصل هشتم: فلسفه در قرون وسطی

مقدمه

آگوستین

قدیس آنسلم

آکویناس

فصل نهم: فلسفه جديد

مقدمه: عقل گرایان

تجربه‌گرایان انگلیسی

عقل گرایان

دکارت

مالبرانش

اسپینوزا

لایب نیسته

لاک

بارکلی

هيوم

فصل دهم :کانت و هگل

كانت

مسئلۀ كانت

انواع قضايا

نومن و فنومن

آنتی‌نومیهای کانت

عقل عملی

عمل اخلاقی

هگل

مسئلۀ هگل

موضوع فلسفه

سه مفهوم هگلی

خود آگاهی مطلق در گذار تاریخی

فصل یازدهم: نگاهی بسیار مختصر به فلسفه‌های معاصر

پوزیتیویسم منطقی

فلسفۀ تحلیل زبانی

پراگماتیسم

اگزیستانسیالیزم

منابع