کودک استثنایی؛ فراگیرسازی در آموزش کودکی اولیه

معرفی کتاب

آموزش فراگیر در توانمندسازی و تقویت مهارت‌های رفتاری کودکان استثنایی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است که چه در سطح کلان مثل جامعه و چه در سطح خرد، مثل محیط خانواده و اطرافیان کودک، باید توجه خاصی به آن شود. کتاب کودک استثنایی، فراگیرسازی در آموزش کودکی اولیه، به این نکته اشاره می‌کند که با به‌کارگیری اصول و ساسیت‌های جبرانی می‌توان از کارافتادگی کامل کودکان استثنایی جلوگیری کرد و با تقویت مهارت‌های این کودکان در دوران اولیۀ رشدی، مشارکت آن‌ها را در رفتارهای جمعی افزایش داد.

این کتاب پس‌از شرح و بسط مفاهیم اولیۀ مرتبط با آموزش، فراگیرسازی و اصول رشدی، به بررسی دقیق‌تر ناتوانی‌های کودکان، علل و انواع آن در دورۀ کودکی اولیه می‌پردازد؛ سپس برنامه‌ها و اصولی را معرفی می‌کند که فراگیرسازی را در کودکان تسهیل می‌کند.

با نگاهی به فهرست موضوعات و مرور اجمالی 18فصل این کتاب متوجه می‌شویم که با یک کتاب جامع و دقیق مواجه هستیم که سیر منطقی مفاهیم آن، به خواننده کمک می‌کند تا به‌درستی با هدف نویسنده آشنا شود. علاوه‌براین، دید نویسندگان کتاب نسبت کودکان استثنایی و تلاش‌های آن‌ها برای رفع هرگونه ناهمترازی با استفادۀ آموزش فراگیرسازی، روزنۀ امیدی است برای خانواده‌های کودکان استثنایی.

پوشش‌دهی کامل مطالب مرتبط با مدیریرت فراگیرسازی، لحن مثبت و امیدوارکننده، ارائۀ تصاویر و نمودارهای متعدد از جمله نقاط مثبت این کتاب است. قیمت کتاب باتوجه به حجم و محتوای کاربردی آن منطقی به‌نظر می‌رسد.

این کتاب برای چه افرادی مناسب است؟

کار درمانگران و مربیان کودکان استثنایی: تأکید به اهمیت فراگیرسازی و اشاره به اصول آن بادرنظر گرفتن نیازهای خاص هرنوع اختلال و ناتوانی در دورۀ کودکی از جمله مواردی است که مطالعۀ این کتاب را برای کلیۀ مربیان و کار دمانگران کودکان استثنایی مهم می‌کند.

خانواده‌های کودکان استثنایی: هرچه شناخت خانواده و اطرافیان کودکان استثنایی از نیازهای خاص این کودکان، چگونگی برطرف‌کردن و مدیریت آن‌ها بیشتر باشد، به نحوۀ تأثیرگذارتری می‌توانند به بهبود و تقویت مهارت‌های کودکان خود کمک کنند.

توضیحات تکمیلی

ایلن آلن نویسندۀ کتاب کودک استثنایی، استاد بازنشسته دانشگاه واشنگتن و کانزاس آمریکا است که عمدۀ فعالیت‌های عملی و پژوهشی او در دوران 31 سالۀ تدریس‌ش در دانشگاه‌ها، کار بر روی کودکان به خصوص کودکان استثنایی بوده است. او با همراهی گلینیس کودری، با تلفیق دانش تئوری و تجربۀ عملی خود اقدام به تألیف اثری ارزشمند در زمینۀ کودکان استثنایی کرده‌اند. دکتر علیرضا کاکاوند و سمیه کشاورز با ترجمۀ این اثر، کمکی بزرگ به خواننده‌های فارسی‌زبان کرده‌اند تا دانش خود را در زمینۀ آموزش‌های فراگیرسازی کودکان استثنایی افزایش دهند.

بریدۀ کتاب

برای کودکانی که مجبورند بیشتر زمان را بایستند یا بر روی ویلچر بنشینند، می‌توان ابزار و وسایلی را روی تخته‌ای بچسابند و آن را به دیوار نصب کرد. این کار به کودکان اجازه می‌دهد تا اشیا را برداشته و دستکاری کنند. در غیر این صورت، آن‌ها نمی‌توانند اشیا را وارسی و کنترل کنند( این کار برای کودکان عادی نیز باعث می‌شود به وسایل از بعد جدیدی نگاه کنند). استفاده از تخته‌های دیواری نباید تنها منحصر به کودکان دارای ناتوانی‌های فیزیکی باشد.

فهرست کتاب کودک استثنایی

فصل اول: رویکرد فراگیرسازی در آموزش اولیه

فصل دوم: برنامه‌های فراگیر برای کودکان کم سال

بخش 1 – گزارش: مداخلۀ به‌هنگام و سیاست عمومی

فصل سوم: رشد بهنجار و استثنایی

فصل چهارم: ناتوانی‌های رشدی: علل و طبقه‌بندی‌ها

فصل پنجم: نقایص حسی: شنوایی و بینایی

فصل ششم: ناتوانی‌های جسمی و مشکلات سلامتی

فصل هفتم: اختلالات یادگیری و رفتاری

بخش 2 – گزارش: شباهت‌ها و تفاوت‌ها میان کودکان

فصل هشتم: همکاری با خانواده‌ها

فصل نهم: ارزیابی و فرآیند طرح خدمات خانوادگی انفرادی / طرح آموزش انفرادی

فصل دهم: خصوصیات معلمان کارآمد در برنامه‌های فراگیر

بخش 3 – گزارش: برنامه‌ریزی برای فراگیرسازی

فصل یازدهم: رویکرد رشدی – رفتاری

فصل دوازدهم: چینش محیط یادگیری

فصل سیزدهم: تسهیل مهارت‌های خودمراقبتی، سازشی و استقلال

فصل چهاردهم: تسهیل رشد اجتماعی

فصل پانزدهم: تسهیل مهارت‌های گفتاری، زبانی و ارتباطی

فصل شانزدهم: تسهیل دورۀ پیش‌تحصیلی و یادگیری شناختی

فصل هفدهم: مدیریت رفتارهای چالش آفرین

فصل هجدهم: برنامه‌ریزی انتقال‌ها به‌منظور حمایت از فراگیرسازی

بخش 4 – گزارش: اجرای برنامه‌های جامع (فراگیر) اوایل کودکی