روانشناسی و تفاوت های فردی اسفندآباد

آشنایی با محتوای کتاب

«روانشناسی تفاوت های فردی»، از آن حیث کتاب مهمی است که توجه مخاطبش را به فردیت انسان جلب می‌کند تا درجریان آشنایی با انواع دسته‌بندی‌های روانشناسانه درباره‌ی وضعیت‌های مختلف سلامت روان، فراموش نکند که سوژه‌ی موردمطالعه‌اش، انسان، هرقدر هم که قابلیت قرار گرفتن در دسته‌ها و طبقه‌بندی‌های عمومی را داشته‌باشد، نباید فردیت منحصربه‌فردش نادیده گرفته بشود. توجه به تفاوت‌های فردی که از قرن نوزدهم آغاز شد، ریشه در نظریات کسانی چون «داروین»، «گالتون» و «کتل» دارد. «بقراط»، تفاوت افراد را به مزاج آن‌ها نسبت می‌داد و «کرچمر» درباره‌ی تفاوت افراد براساس ساختمان بدنی، حرف می‌زد. توجه به تفاوت‌های فردی در روانشناسی با مطالعه‌ی توارث و تحقیق درباره‌ی دوقلوهای یک‌تخمکی و دوتخمکی، سروشکل علمی به خود گرفت. هوش، خلاقیت، ادارک، احساس و سبک‌های یادگیری، حوزه‌هایی هستند که انعکاس تفاوت‌های فردی را به‌خوبی می‌شود در آن‌ها مشاهده کرد. کتاب حاضر، با مرور حوزه‌های گفته‌شده، فتح بابی است برای آشنای با روانشناسی تفاوت‌‌های فردی.

گروه هدف کتاب

«روانشناسی تفاوت های فردی»، برای گروه مخاطب دانشجویان روانشناسی نوشته شده‌است، با این‌حال درک مباحث کتاب به پیشینه‌‎ی آماری و دانستن روش‌تحقیق برمی‌گردد. بنابراین خوانندگان بهتر است ابتدا با مفاهیم پایه‌ای این دو درس آشنا باشند و بعد بروند سراغ کتاب حاضر.

نقاط قوت و ضعف کتاب

«روانشناسی تفاوت های فردی»، منبع کم‌حجم و آسان‌خوانی است که برای آشنایی با حوزه‌ی موردبحث، گزینه‌ی خوبی به‌شمار می‌رود. واژه‌نامه‌ی انتهای کتاب، خواننده را با معادل لاتین اصطلاحات تخصصی در این زمینه، آشنا می‌کند.

بریده‌ای از کتاب

برخی تحقیقات نشانگر وجود رابطه بین خلاقیت و ترتیب تولد هستند. سالوی (1996) در کتاب خود با نام ترتیب تولد و پویایی خانواده شواهد قابل ملاحظه‌ای را ارائه داده‌است که نشانگر آن است که فرزندان بعدی خانواده نسبت به فرزند اول خلاق‌تر هستند. وی بیان می‌کند که بچه‌های اول تمایل دارند که گیرنده‌ی اولین توجه والدین باشند، آن‌ها برای حفظ موقعیت ویژه‌ی خود هنگامی که برادر یا خواهر دیگری به خانواده اضافه می‌شود، بسیار برانگیخته می‌شوند. آن‌ها سعی می‌کنند برای حفظ موقعیت خود عقاید و آرزوهای والدین را اجرا کنند. فرزندان بعدی به‌خاطر موقعیت ممتازی که به‌وسیله‌ی فرزند اول اشغال شده‌است، احساس محرومیت می‌کنند و درنتیجه تمایل به طغیان علیه قدرت سرکوب‌کننده‌‎ی خواهر یا برادر اول خانواده دارند و روش‌هایی اتخاذ می‌کنند که آن‌ها را متمایز و مشخص سازد. بنابراین فرزندان بعدی نه‌تنها توانایی‌های خلاق خود را پرورش می‌دهند، بلکه تمایل به طغیان علیه آداب و رسوم و سنن دارند. فرزندان بعدی تمایل دارند خود را ازطریق ویژگی‌هایی نظیر باز بودن یا گشادگی نسبت به تجارب، غیرمعمولی بودن، ماجراجویی و یاغیگری متمایز و مشخص سازند.