فلسفه روانشناسی و نقد آن – بونژه

آشنایی با محتوای کتاب

«فلسفه روانشناسی و نقد آن»، منبعی است که به تحقیق دربارۀ تعدادی از مسائل عمدۀ فلسفی و روش‌شناختی می‌پردازد. کتاب حاضر، به اذعان نویسندگانش (یک فیزیکدان و یک پژوهشگر روانشناسی)، نه با هدف دخالت در کار روانشناسان که با هدف تجزیه و تحلیل پژوهش‌ها و روش‌های روان‌شناختی در پرتو فلسفه و روانشناسی، نوشته شده‌است. هدف از ترجمۀ کتاب به زبان فارسی هم رهاندن علوم انسانی از سرگردانی، عنوان شده‌است. در پیشگفتار کتاب، قید شده‌است که طرح مباحث علوم انسانی بدون تکیه بر پشتوانۀ فلسفی، به سردرگمی می‌انجامد چراکه فلسفه، پایۀ اساسی علوم انسانی و ازجمله روانشناسی، قلمداد می‌شود.

گروه هدف کتاب

گروه هدف کتاب حاضر، دانشجویان، مدرسان و پژوهشگران روانشناسی هستند، به‌ویژه کسانی که به مفاهیم فلسفه و پیوند زدن آن با روانشناسی، علاقه دارند.

نقاط قوت و ضعف کتاب

هر فصل، با بخش «نقد و بررسی» به پایان می‌رسد. مترجمان، در این بخش‌های افزوده‌شده به کتاب، شرح و نقدی بر مباحث اصلی کتاب نوشته‌اند و آن‌ها را نگاه نقادانه بررسی کرده‌اند.

بریده‌ای از کتاب

روانشناسی کلاسیک، فرض را بر این نهاده‌است که ذهن از انواع قوای ذهنی (استعدادها، نیروها یا اندام‌های ذهنی) مانند حافظه، ادراک، هوش، اراده و زبان تشکیل یافته‌است. این روایت ضعیف روانشناسی قوای ذهنی است. روایت قوی به این فرض می‌افزاید که هر قوه‌ای مجزا از دیگر قوا عمل می‌کند (برای مثال، این‌که قوۀ زبان و قوۀ عدد (ریاضی) از یکدیگر جدا هستند). آثار و پیامدهای روش‌شناختیِ روایت قوی کاملا روشن است. هر قوۀ ذهنی می‌تواند و باید به‌طور مستقل از سایر قوا مطالعه شود. خلاصه این‌که: تقسیم کنید و مسلط شوید. تحلیل عامل، این قاعدۀ روش‌شناختی را تکمیل کرد. مبتکر آن «سی. اسپیرمن»، حتی زمانی که تصور می‌شد روانشناسی قوا به‌کلی کنار گذاشته شده‌است، خود طرفدار و سخنگوی آن بود.