مهارت های مشاوره؛ رویکردی در حل مشکل مددکاری

بخش اول: طرح ریزی زمینه

• فصل اول: اهداف یاوری

یاوران رسمی و غیررسمی 

منظور از یاوری چیست؟

اهداف یاوری

هدف :اول مدیریت مسأله و بسط فرصت‌ها و موقعیت‌ها

توجه به نتایج 

هدف دوم: کمک به مراجعان برای ادارۀ مؤثرتر زندگی

یاوری به عنوان فرایند یادگیری

آیا یاوری مؤثر است؟

ماهیت تشریک مساعی در یاوری

شایستگی و تعهد یاور

یاوری از دیدگاه مدیریت مسأله /بسط موقعیت

مدل نظام‌های باز

کلیّت – مدیریت مسأله به عنوان فرایندی اساسی

التقاط نظام مند: انتخاب بهترین روش 

این کتاب شامل چه مطالبی است و شامل چه مطالبی نیست

مدیریت جنبه‌های مبهم یاوری

• فصل دوم :مروری بر مدل یاوری

فرایند طبیعی مدیریت مسأله

یاوری مراجع – محور

مدل یاور ماهر

مرحله ۱ : مروری بر وضعیت‌های مشکل و موقعیت‌ها و فرصت‌های از دست رفته

گام ١- الف: بیان و توضیح داستان

گام ۱- ب : شناسایی مجهولات مسأله و چالش با آن‌ها

گام1 -ج : جستجو برای اهرم سازی

اقدام مراجع کنش اساسی فرایند یاوری

مرحله2 : پیشرفت سناریوی ترجیحی

گام ۲ –الف: پیشبرد احتمالات سناریوی ترجیحی

گام 2- ب: تبدیل احتمالات به اهداف پایدار

گام 2- ج: تعهد به اجرای برنامه‌ای برای تغییر سازنده

مرحلۀ3 : تعیین نحوۀ رسیدن به هدف

گام3 – الف: تأمل در استراتژیها برای اقدام

گام ۳ـ ب: انتخاب بهترین استراتژی

گام 3-ج: اجرای استراتژی‌ها

مروری بر عملکرد یاوری: آماده‌سازی مراجعان و حمایت از آنها

ارزیابی دائمی روند یاوری

انعطاف پذیری در به کارگیری مدل

یاور ماهر شدن

گام‌های اولیه فرایند آموزش

مدیریت موردی

درک جنبه‌های مبهم فرایند یاوری و برخورد با آن

فصل سوم: برقراری رابطه یاورانه : ارزشها در عمل

رابطۀ ياورانه

ارزش‌ها در عمل: انسانی کردن فرایند یاوری

عملگرایی یا هر آنچه اخلاقی و نتیجه بخش است

کفایت و شایستگی – ارزش- مضاعف

احترام، ارزش قائل شدن برای تنوع و فردیت

اصالت – فراتر از حرفه‌گرایی و غیر واقعی بودن

خود ـ مسئولیت‌پذیری مراجعه کننده- عدم برخورد با وی از …

یاوری به عنوان یک فرایند تأثیر اجتماعی

تاریخچۀ مختصری از تأثیر اجتماعی در یاوری

انطباق و همگرایی خود – مسئولیت‌پذیری و تأثیرگذاری

منشورکاری مراجعه کننده ـ یاور

جنبه‌های مبهم ارزشها

فصل چهارم : تمایل به اقدام

اهمیت تمایل به اقدام

تجربیات، رفتارها و عواطف

صور مختلف اقدام عملی

اقدامات درونی در مقابل اقدامات بیرونی

اقدامات درون جلسات یاوری در مقابل اقدامات خارج از جلسات یاوری

اقدامات غیررسمی در مقابل اقدامات رسمی

روش نفوذ کردن در مقابل روش انطباق

اقدامات مولد در مقابل اقدامات غیر مولد 

جنبه‌های مبهم تغییر اختیاری :صور متعدد ماندگرایی

تغییر اختیاری در مقابل تغییر بی اختیاری

قابلیت پراکنش ماندگرایی (تمایل به حفظ سکون و عدم تحرک)

مقابله با اینرسی (ماند) عدم تمایل به تحرک، خود ـ سودمندی

ماهیت خود- سودمندی

کمک به مراجعان در ایجاد خود ـ سودمندی

جنبش خود – یاوری

گروههای فعال در زمینه خود- یاوری

جانبداری خود – یاوران از اقدام عملی

یاوران به عنوان عاملان

بخش دوم: مهارتهای اساسی ارتباط برای یاوری

فصل پنجم مهارتهای ارتباط 1 : همراهی کردن و گوش فرادادن

اهمیت مهارتهای ارتباطی

حضور توأم با توجه:بودن با مراجع به شکلی فعال

مهارتهای خُرد توجه

ارتباط غیر کلامی

حضور عاطفی – اجتماعی

گوش کردن فعالانه

گوش دادن به رفتار غیر کلامی و درک آن

گوش دادن و درک پیامهای کلامی

گوش دادن به موضوعات مطرح شده از سوی مراجعان و درک آنها

گوش دادن بدون احساس

جنبه‌های مبهم گوش کردن به مراجعان

گوش دادن به خویشتن خویش

فصل ششم :مهارت‌های برقراری ارتباط2 : همدلی مقدماتی و غور و بررسی

هنر همدلی

همدلی به منزله شیوه‌ای از بودن

همدلی به منزله مهارت برقراری ارتباط

سه بُعد از مهارتهای برقراری ارتباط

مثالهایی از همدلی

عناصر درک و پاسخگویی همدلانه

جستجو برای پیامهای اصلی 

پاسخ دادن به مفهوم، نه به کلمات

پاسخ دادن انتخابی

همدلی دقیق :پیگیری موضوع

کاربردهای همدلی

در برقراری همدلی چه باید کرد

در برقراری همدلی چه مواردی را نباید انجام داد

موضوع برقراری توازن

هنر به حرف واداشتن (حرف از زیر زبان کشیدن)

عبارات و سؤالاتی که مراجعان را تشویق به صحبت و روشن کردن موضوع می سازد

مداخلاتی که به مراجعان کمک می کند تا تمرکز پیدا کنند

پرسشهایی که به مراجعان کمک می کند آزادتر و عینی تر صحبت کنند 

تلفيق سنجیده ای از به سخن گفتن واداشتن و همدلی 

جنبه های مبهم مهارتهای ارتباطی

تبحر یافتن در مهارتهای لازم برای برقراری ارتباط

بخش سوم: مرحله : ۱ مدل یاوری و مهارتهای برقراری ارتباط پیشرفته

مرحله ۱: کمک به مراجعان برای تعریف و توضیح موقعیتهای مسأله دار

فصل هفتم: گام ۱- الف: کمک به مراجع برای شناخت و روشن سازی وضعیتهای مشکل

اهداف گام ١- الف

کمک به مراجعان برای بیان داستانشان 

ترغیب به روشن بیان کردن مشکلات 

مزایا و مضرات مطرح کردن وقایع گذشته

ارزیابی و فراگیری

ارزیابی اولیه

ارزیابی و ارتقای سطح تواناییهای مراجعه‌کنندگان در فراگیری

ارزیابی به منزله جستجوی منابع

مراجعان مقاوم و بی میل

اکراه – تردید و سوء ظن در مورد تغییرات

مقاومت – نبرد با اجبار

کمک به مراجعان در برخورد با اکراه و مقاومت

گام -١ الف و اقدام عملی

ارزیابی در حین فرایند یاوری

سؤال های ارزشیابی برای گام 1- الف

فصل هشتم: گام ۱- ب : کمک به مراجعان در مبارزه با خویشتن

مقدمه ای بر مبارزه

هدفهای چالش

بسط دیدگاههای تازه

اعمال دیدگاههای تازه

با چه چیز باید چالش کرد؟

مراجعان را به پذیرش مشکلات و فرصتهای خویش ترغیب کنید

مراجعان را تشویق کنید که مشکلات خود را به صورت قابل حل بیان کنند

مراجعان را به حرکت فراسوی تفسیرهای غلط دعوت کنید

با طفره ها و تحریفها مبارزه کنید

مراجعان را به بررسی نتایج رفتارشان دعوت کنید

مراجعان را به عمل دعوت کنید

اعمال مبارزه

بخش ناشناختۀ مبارزه

پاسخ جنبه های مبهم به مبارزه

مبارزه و ابهام یاوران

فصل نهم: مهارتهای ارتباط3 : مهارتها و رهنمودهایی برای مبارزۀ مؤثر

دیدگاههای جدید از طریق اطلاعات

همدلی پیشرفته: راه یافتن فراسوی پیامهای مراجعان

کمک به مراجعان در تصریح مسائل تلویحی

کمک به مراجعان در تشخیص مسائل مهم

کمک به مراجعان در برقراری ارتباطها

خود – افشایی یاور

فوریت: گفتگوی صریح متقابل

انواع فوریت در یاوری

موقعیتهای مستلزم فوریت

تلخيص : ارائه محور و مبارزه

اصول زیربنایی چالشهای مؤثر

اعمال مبارزه

سؤال‌های ارزشیابی برای گام 1-ب

فصل دهم :گام1 – ج :اهرم سازی کمک به مراجعان در کارکردن بر روی موارد صحیح

مراجعان به مثابه تصمیم‌گیران

تصمیم گیری منطقی

ابهام تصمیم گیری: تصمیمهای زندگی روزمره

هدفهای گام 1-ج

غربالگری: جستجوی اولیه برای اهرم سازی

اهرم سازی :کار بر روی موضوعاتی که تفاوت ایجاد می کنند

برخی اصول اهرم سازی

روشی بدون فرمول

محور و اهرم سازی :فن لَزِروس

گام 1- ج و عمل

تذكر آخر در مورد مرحلۀ ۱

سؤال‌های ارزشیابی برای مرحلۀ ۱-ج

بخش چهارم کمک به مراجعان در بسط برنامه‌هایی برای تغییر سازنده و مفید

فصل یازدهم :دیدگاهها و مهارتهای لازم برای ساختن آیندۀ بهتر

ایجاد برنامه‌هایی برای تغییر سازنده و مفید

چه می خواهید؟

تعیین هدف قدرت و مسأله

قدرت: منافع تعیین هدف

مسأله: درک تعیین هدف به عنوان فرایندی بیش از حد منطقی

جنبة مبهم تعيين هدف

دیدگاهها و مهارتهای لازم برای خلق آینده ای بهتر

خلاقیت و یاوری

تفکر واگرا

بارش فکری ابزاری برای تفکر واگرا

روش ترازنامه

مرحلۀ ۲ در مقایسه با مرحله ۳ :فعاليتها، نتایج ،و اثر 

مرحله2 : کمک به مراجعان در ایجاد آینده‌ای بهتر

فصل دوازدهم: گام 2- الف :آینده ای بهتر چه میخواهید؟ امکانات

هدف گام ۲ـ الف

کمک به مراجعان در کشف آنچه می خواهند و نیاز دارند

بارش فکری برای کشف خواسته ها و نیازهای مراجعان

پرسش‌ها و بررسی‌های آینده – محور

کمک به مراجعان در یافتن الگوها

روش آینده -محور در یاوری

سؤال‌های ارزشیابی برای گام٢ – الف

فصل سیزدهم گامهای ۲ – ب و ۲ – ج: گزینه ها و تعهد 

گام 2- ب مراجعان واقعاً چه می خواهند؟

حرکت از امکانات به گزینه ها

روش‌های کمک به مراجعان در شکل دهی هدف‌هایشان

گام 2-ج: مراجعان برای خواسته‌های خود حاضرند چه بپردازند؟

تعهد

کمک به مراجعان در متعهد ساختن خویشتن

ابهام گزینه و تعهد

مرحلة ٢ و عمل

سؤال‌های ارزشیابی برای گام ۲ -ب

سؤال‌های ارزشیابی برای گام 2-ج

مرحلۀ3 : رسیدن به هدف- کمک به مراجعان در اجرای هدفهایشان

فصل چهاردهم گام : 3-الف: روش ها – مراجعان برای رسیدن به خواسته خود چه باید بکنند؟

کمک به مراجعان در بسط روش هایی برای رسیدن به خواسته‌ها و نیازهایشان

اجتناب از کار غیر عاقلانه

به تعویق انداختن کار

برای حصول خواسته و نیاز مراجعان چند راه وجود دارد؟

به مراجعان کمک کنید روش های رسیدن به هدف‌ها را به بارش فکری بگذارند 

برای تحریک اندیشۀ مراجعان در خصوص راهکارها طرحهایی را ایجاد کنید

مراجعان برای رسیدن به خواسته خود به چه مهارتهایی نیاز دارند؟

اتصال روش سازی به عمل 

سؤال‌های ارزشیابی برای گام 3- الف

فصل پانزدهم گام 3- ب مناسبترین روش ها چه کارهایی برای مراجع بهترین است؟

چه چیزی برای مراجع بهترین است؟

کمک به مراجعان در انتخاب روش‌ها

آزمون روش

استفاده از روش صفحه تراز در روش‌ها

مزایای انتخاب برنامۀ اسکان

هزینه های انتخاب برنامۀ اسکان

استفاده از صفحه تراز

نقطۀ ابهام انتخاب روش‌ها

الحاق گام ۳- ب به عمل

سؤال های ارزشیابی برای گام 3-ب

فصل شانزدهم: گام 3- ج: طرح ریزی -کمک به مراجعان در بسط برنامه های مؤثر

یک طرح عمل: مورد فرانک

طرح‌ها چگونه بر ارزش برنامه‌های مراجعان برای تغییر می افزاید

تشکیل طرح

مورد وَندا

مورد َهری پت

مورد فرانک، دیدار مجدد

طرح ریزی در دنیای واقعی

الحاق گام3 – ج به عمل

سؤال‌های ارزشیابی برای گام 3-ج

فصل هفدهم :مؤثر ساختن امور -کمک به مراجعان در به دست آورد…

وضعیت انتقال

جا زدن: نقطۀ ابهام ایجاد تغییر

غلبه بر جا زدن: کمک به مراجعان در شروع به کار تکمیل هدف 

کمک به مراجعان در اینکه افراد کاردان مؤثری بشوند 

به مراجعان کمک کنید تا طرح‌های احتمالی تهیه کنند

به مراجعان کمک کنید تا پیش آگاه و مجهز باشند 

به مراجعان کمک کنید تا برای شروع عمل بجا انگیزه و پاداش بیابند 

به مراجعان کمک کنید تا مهارت‌هایی را که برای ادامۀ..

به مراجعان کمک کنید تا قراردادهای عمل محور ببندند

ادامه دادن بدون :یاور حمایت و چالش اجتماعی

نظام‌های حمایت اجتماعی

به مراجعان کمک کنید تا نظام‌های حمایت اجتماعی تشکیل دهند

تصمیم به تغییر نکردن

خلاصه

سؤال‌های ارزشیابی

منابع