کم توانی ذهنی در گستره زندگی – همتی علمدارلو

معرفی کتاب

کتاب کم‌ توانی ذهنی در گستره زندگی از همتی علمدارلو تا جای ممکن به قولی که روی جلد آن آمده، عمل کرده و به کم‌توانان ذهنی در کل زندگی‌شان، از نوزادی تا سالمندی، پرداخته است. این کتاب به مسائل مربوط به کم‌توانان ذهنی هم از جنبهٔ علمی و هم از جنبهٔ کاربردی پرداخته است که این گستردگی موضوع و هدف، لیست منابع طولانی پایان اثر را توجیه می‌کند. همچنین در کتاب، انواع روش‌های پیشگیری از کم‌توانی ذهنی نیز به‌صورت جامع ارائه شده‌اند.

کتاب کم توانی ذهنی در گستره زندگی از فاطمه ترابی شامل ده فصل است که در هر فصل، با ارائهٔ مثال‌هایی، جنبهٔ کاربردی آن حفظ شده است. همچنین راهکارهای عملی برای خانواده‌های افراد کم‌توان ذهنی و کسانی که با آنان سروکار دارند، ارائه شده است.

ابتدای هر فصل، اهداف آن بیان شده و در پایان نیز خلاصه‌ای از مطالب مطرح‌شده و بخشی برای خودآزمایی جهت مرور دانسته‌ها وجود دارد که می‌تواند یار شب امتحانی دانشجویان باشد.

خرید کتاب روانشناسی کودکان استثنایی روان آموز با بیشترین تخفیف

این کتاب برای چه افرادی مناسب است؟

دانشجویان رشتهٔ روانشناسی: این کتاب به‌طور کامل کم‌توانی ذهنی را بررسی کرده و اطلاعات آکادمیک خوبی برای روانشناسان علاقه‌مند به این حوزه فراهم کرده است.

استادان دانشگاه‌ها: کتابی جامع که مسائل کم‌توانان ذهنی را هم از جنبهٔ نظری و هم از جنبهٔ عملی بررسی کرده و به مشکلات آنان در کل زندگی‌شان پرداخته باشد، می‌تواند منبع خوبی برای تدریس و معرفی به دانشجویان باشد.

متخصصان حوزهٔ کودکان استثنایی، معلمان و خانواده‌های افراد کم‌توان ذهنی: خرید کتاب کم توانی ذهنی در گستره زندگی انتشارات سمت به دلیل کاربردی بودن و توجه ویژه‌ای که به کم‌توانان در همهٔ مراحل زندگی کرده است، برای تمام افرادی که به هر نحوی با کم‌توانان ذهنی سروکار دارند، مفید است.

توضیحات تکمیلی

نویسندگان تلاش کرده‌اند اثری جامع برای خانواده‌های کم‌توانان ذهنی و کسانی که با آن‌ها سروکار دارند ارائه کنند و درعین‌حال، دانشجویانی که به افزایش دانش خود در مورد کم‌توانی ذهنی اهمیت می‌دهند را نیز فراموش نکرده‌اند. این کتاب تعاریف آکادمیک و مداخلات و آموزش‌های کاربردی را در کنار یکدیگر ارائه کرده است.

نکتهٔ جالبی که در کتاب کم توانی ذهنی در گستره زندگی دیده می‌شود، این است که برای اولین بار زندگی جنسی افراد کم‌توان ذهنی نادیده گرفته نشده و به آن نیز پرداخته شده است. نکتهٔ جالب دیگر، وجود فهرستی جداگانه برای جداول و شکل‌ها، علاوه بر فهرست اصلی فصول است که نشان می‌دهد نویسندگان توجه ویژه‌ای به نیازهای دانشجویان داشته‌اند.

نقطهٔ قوت اصلی این کتاب از قربان همتی علمدارلو، همان‌طور که پیش‌تر نیز اشاره شد، جامع‌بودن آن و پرداختن به همهٔ مراحل زندگی کم‌توانان ذهنی، مانند بلوغ، سالمندی و مسائل جنسی آنان است. این ویژگی هم برای دانشجویان و متخصصان بسیار مفید است و هم برای معلمان و خانواده‌های کم‌توانان ذهنی. ویژگی مثبت دیگر این کتاب، عملی و کاربردی بودن مطالب مطرح‌شده در آن است.

کتاب مرتبط: روانشناسی کودکان استثنایی سید رضا میرمهدی

فهرست کتاب کم توانی ذهنی در گستره زندگی

فصل اول: مفاهیم (هوش و رفتار سازشی) تعاریف و طبقه بندی کم‌توانی ذهنی

تأخیر تحولی در برابر کم‌توانی ذهنی

تعریف کم‌توانی ذهنی

الف) کارکردهای ذهنی

ب) رفتار سازشی

ج) دوره تحول

طبقه بندی کم‌توانی ذهنی

الف) شدت شرایط

ب) انتظارهای آموزش پذیری

ج) توصیف گرهای پزشکی

د) طبقه بندی بر اساس حمایتهای مورد نیاز

شیوع کم‌توانی ذهنی

ویژگی‌های همراه

خلاصه

خود آزمایی فصل اول

فعالیت های تکمیلی فصل اول

فصل دوم: ارزیابی و تشخیص کم‌توانی ذهنی در گسترۀ زندگی

ارزیابی و تشخیص کم‌توانی ذهنی

تشخیص پیش از تولد و پزشکی جنینی

ارزیابی و تشخیص پس از تولد

کار کرد ذهنی

ارزیابی هوش

کاربرد آزمون‌های هوش

رفتار سازشی

کاربرد آزمون‌های رفتار سازشی

ویژگی‌های افراد با کم‌توانی ذهنی

۱.ویژگی‌های زیستی

۲.ویژگی‌های حسی

3 . ویژگی‌های حرکتی

۴.ویژگی‌های شناختی

۵.ویژگی‌های عاطفی و روانی

6 . ویژگی‌های رفتاری و اجتماعی

ارزیابی پویا

نحوۀ کمک والدین به درک کودک از ارزیابی

خلاصه

خود آزمایی فصل دوم

فعالیت‌های تکمیلی فصل دوم

فصل سوم :علل کم‌توانی ذهنی

علل پیش از تولد

اختلال‌های کروموزومی

اختلال‌های ارثی

علل مربوط به دورۀ بارداری

علل حين تولد

علل پس از تولد

پیشگیری از کم‌توانی ذهنی

انواع روش‌های پیشگیری از کم‌توانی ذهنی

راهبردهای عمومی برای پیشگیری از کم‌توانی ذهنی

خلاصه

خود آزمایی فصل سوم

فعالیت‌های تکمیلی فصل سوم

فصل چهارم :کم‌توانی ذهنی در دورۀ نوزادی( از بدو تولد تا سه سالگی)

فرایند تحولی

تحول جسمی در دوره نوزادی

تحول مغز

تحول میلین سازی

تحول بازتاب‌ها و رفتارهای خودکار

تحول هیجان‌ها

تحول حسی

تحول حرکتی

تأثیر محیط بر تحول جسمی در دورۀ نوزادی

تحول زبان در دورۀ نوزادی

تأثیر محیط بر تحول زبان در دورۀ نوزادی

تحول شناخت در دورۀ نوزادی

تأثیر محیط بر تحول شناخت در دورۀ نوزادی

تحول روانی – اجتماعی در دورۀ نوزادی

رشد اعتماد ،خودمختاری و ابتکار

رشد دلبستگی

رشد حرمت خود

دشواری‌های عملکرد ذهنی

تأثیر محیط بر تحول روانی – اجتماعی در دورۀ نوزادی

مداخلۀ بهنگام در دورۀ نوزادی

خلاصه

خود آزمایی فصل چهارم

فعالیت‌های تکمیلی فصل چهارم

فصل پنجم :کم‌توانی ذهنی در دورۀ پیش از دبستانی (3تا 6 سالگی)

رویدادهای مهم تحولی

خدمات مداخلۀ بهنگام و حمایت‌ها در دورۀ پیش‌دبستانی

نقش مداخلۀ بهنگام در پیشگیری

مداخلۀ بهنگام و پیشگیری در سطح نخست

مداخلۀ بهنگام و پیشگیری در سطح دوم

انواع خدمات مداخلۀ بهنگام در دورۀ پیش‌دبستانی

برنامه های آموزش انفرادی

طرح خدمات انفرادی خانوادۀ

آموزش انفرادی

برنامه‌ریزی فرد محور: هرچه زودتر، بهتر

هدف‌ها و برنامه‌های آموزشی کارکردی در دورۀ پیش‌دبستانی

انواع برنامه‌های آموزشی خانواده‌محور

وظایف متخصصان در ارائه خدمات به کودکان پیش‌دبستانی با کم‌توانی ذهنی و خانواده‌هایشان

برنامۀ بیمه سلامت برای کودکان پیش‌دبستانی با کم‌توانی ذهنی و خانواده‌هایشان

خلاصه

خود آزمایی فصل پنجم

فعالیت های تکمیلی فصل پنجم

فصل ششم :کم توانی‌ذهنی در دوره کودکی (۶) تا ۱۲ سالگی)

ویژگی‌های یادگیری کودکان با کم‌توانی ذهنی

پیوستار خدمات آموزشی برای دانش‌‌آموزان با کم‌توانی ذهنی

رویکردهای جدید در آموزش کودکان با کم‌توانی ذهنی

رویکرد دسترسی به برنامۀ درسی عمومی

رویکرد طرح همگانی یادگیری برای دانش‌آموزان با کم‌توانی ذهنی

رویکرد پاسخ به مداخله برای دانش‌آموزان با کم‌توانی ذهنی

رویکرد آموزش متمایز برای دانش‌آموزان با کم‌توانی ذهنی

رویکرد حمایت و مداخلۀ رفتاری مثبت برای دانش‌آموزان با کم‌توانی ذهنی

روش‌های تدریس ویژه برای دانش‌آموزان با کم‌توانی ذهنی

روش تحليل تكليف

روش داربستی

روش آموزش منظم

آموزش کاربرد

خلاصه

خود آزمایی فصل ششم

فعالیتهای تکمیلی فصل ششم

فصل هفتم :کم‌توانی ذهنی در دورۀ نوجوانی( ۱۲ تا ۱۸سالگی )

آماده سازی نوجوانان با کم‌توانی ذهنی برای اشتغال

آموزش مهارت‌های سازشی

الف) اجتماعی شدن

ب) خود تعیین گری و مدیریت فردی

ج) اوقات فراغت، ورزش و سرگرمی

آموزش مهارت‌های تحصیلی

برنامه‌ریزی انتقال

مشاركت والدین در برنامه انتقال

مسائل جنسی و بلوغ در نوجوانان با کم‌توانی ذهنی

دلایل مشکلات جنسی در افراد با کم‌توانی ذهنی

آموزش جنسی به افراد کم‌توان ذهنی

خلاصه

خود آزمایی فصل هفتم

فعالیت های تکمیلی فصل هفتم

فصل هشتم :کم توانی ذهنی در دورۀ بزرگسالی (۱۸ تا ۶۰ سالگی)

ساختار زندگی

حرکت به سوی استقلال بزرگسالان با کم‌توانی ذهنی

جست وجو، دستیابی و حفظ کردن شغل در بزرگسالان با کم‌توانی ذهنی

طبقه بندی اشتغال افراد با کم‌توانی ذهنی

اشتغال حمایتی

اشتغال نیمه حمایتی

اشتغال رقابتی

انواع حمایت‌های کاری

حمایت‌های مؤسسه‌محور

حمایت‌های حرفه‌محور

حمایت‌های دولت‌محور

حمایت‌های خانواده / محله‌محور

موانع اشتغال افراد با کم‌توانی ذهنی

قانون، حقوق و مسئولیت‌های بزرگسالان با کم‌توانی ذهنی

ازدواج و مسائل جنسی در بزرگسالان با کم‌توانی ذهنی

سال‌های میانسالی بزرگسالان با کم‌توانی ذهنی

نیازهای بزرگسالان با کم‌توانی ذهنی

مسکن

ایمنی

سلامتی

نیازهای اجتماعی

خلاصه

خود آزمایی فصل هشتم

فعالیت‌های تکمیلی فصل هشتم

فصل نهم: کم‌توانی ذهنی در دورۀ سالمندی (۶۰ سالگی به بعد)

عوامل مؤثر بر سالمندی فعال در افراد با کم‌توانی ذهنی

برقراری روابط اجتماعی

سلامتی

عدم بازنشستگی از فعالیت‌های منظم روزانه

پایان خوب زندگی

راهبردهای مؤثر در سالمندی فعال و سالم

یافتن شغل

فعالیت‌های غیر کاری مبتنی بر جامعه

کار داوطلبانه

شرکت در یادگیری مداوم

خانۀ انعطاف‌پذیر

کاربرد خانۀ انعطاف پذیر برای سالمندان با کم‌توانی ذهنی در ایران

خلاصه

خود آزمایی فصل نهم

فعالیت‌های تکمیلی فصل نهم

فصل دهم: خانوادۀ افراد با کم‌توانی ذهنی

سیر تاریخی تغییر نقش‌های والدین کودکان با ناتوانی‌ها

سیر تاریخی روابط بین والدین و متخصصان

نقش خانواده در تحول کودکان با کم‌توانی ذهنی

آثار کودک با کم‌توانی ذهنی بر والدین

آثار کودک با کم‌توانی ذهنی بر همشیرها

تاب‌آوری در خانوادۀ افراد با کم‌توانی ذهنی

عوامل مؤثر بر تاب‌آوری خانوادۀ افراد با کم‌توانی ذهنی

انواع حمایت از خانوادۀ افراد با کم‌توانی ذهنی

راهبردهای مدیریت مشکلات در خانواده‌های کودکان با کم‌توانی ذهنی

خلاصه

خود آزمایی فصل دهم

فعالیت‌های تکمیلی فصل دهم

منابع

 واژه‌نامه

فهرست جداول و شکل‌ها

جدول ها

جدول ۱-۱ تحول تعاریف کم‌توانی ذهنی

جدول 1-2 معیارهای تشخیصی کم‌توانی ذهنی بر اساس راهنمای تشخیصی و آماری

اختلال‌های روانی ویرایش پنجم

جدول ۱-۳ مهارت‌های سازشی انجمن کم‌توانی ذهنی آمریکا

جدول ۱-۴ سطوح شدت کم‌توانی ذهنی

جدول 2-1 روش‌های تشخیصی پیش از تولد

جدول ۲-۲ معرفی ابزارهای ارزیابی توانایی ذهنی

جدول 2-3 معرفی ابزارهای ارزیابی رفتار سازشی

جدول ۲-۴ تفاوت ارزیابی ایستا و پویا

جدول 3-1 علل کم‌توانی ذهنی

جدول 3-2 عوامل مستعد کننده کم‌توانی ذهنی

جدول ۳-۳ راهبردهایی برای پیشگیری از کم‌توانی ذهنی

جدول 4-1 نقاط عطف تحولی از بدو تولد تا دوسالگی

جدول 4-2 رشد بهنجار زبان

جدول 5-1 رویدادهای مهم رشد و تحول

جدول 5-2 الزامات حقوقی طرح خدمات انفرادی خانواده

جدول 5-3 الزامات حقوقی برنامۀ آموزش انفرادی

جدول 5-4 مهارت‌های بدنی یا توانایی‌های حسی و حرکتی

جدول ۵-۵ مهارت ارتباط کلامی

جدول ۵-۶ مهارت‌های شناختی

جدول 5-7 مهارت‌های خودیاری

جدول ۵-۸ مهارت‌های اجتماعی

جدول ۵-۹ مهارت‌های خلاقانه و زیبایی‌شناسی

جدول 5-10 محتوای جلسات برنامۀ آموزش مدیریت به والدین

جدول 5-11 محتوای جلسات برنامۀ آموزشی فرزندپروری مثبت

جدول ۵-۱۲ محتوای جلسات برنامۀ آموزشی سال‌های باور نکردنی

جدول ۷-۱ اهداف کوتاه‌مدت و مداخله‌های آموزشی- درمانی برای کسب مهارت شغلی

جدول 7-2 اهداف کوتاه مدت و مداخله‌های آموزشی برای کسب مهارت‌های اجتماعی

جدول 7-3 اهداف کوتاه مدت و مداخله‌های آموزشی برای کسب خود تعیین‌گری

جدول ۷-۴ توصیه‌هایی برای متخصصان در خصوص ارتقای خود تعیین‌گری

جدول 7-5 مؤلفه‌های اوقات فراغت از نظر اوتز و دیگران

جدول 7-6 مؤلفه‌های اصلی اوقات فراغت از نظر پگان رودریگز

جدول ۷-۷ برنامۀ جامع اوقات فراغت برای کودکان از نظر چین و دیگران

جدول 7-8 برنامۀ جامع اوقات فراغت عرش

جدول ۸-۱ نظریۀ ساختار زندگی لوینسون

جدول 8-2 میزان شیوع آلزایمر در افراد دارای تحول بهنجار و با نشانگان داون

جدول ۹-۱ نکات ضروری در طراحی و ساخت خانۀ انعطاف‌پذیر

جدول ۱0-۱ سیر تاریخی تغییر نقش‌های والدین کودکان با ناتوانی

جدول 10-2 تغییر رویکردهای متخصصان در مورد خانواده‌های دارای کودک با ناتوانی

شکل ها

شكل ١-٣ عوامل رشد کودک از نظر وزارت سلامت انگلیس

شكل 5-1 مسیرهای درست و غلط جایدهی

شکل ۶-۱ هرم پیوستار خدمات آموزشی به دانش آموزان با کم‌توانی ذهنی

شکل ۶-۲ دسترسی به برنامۀ درسی آموزش عمومی برای دانش‌آموزان با کم‌توانی ذهنی

شکل ۶-۳ الگوی دسترسی به برنامۀ درسی عمومی