با روانشناسی اسلامی بیشتر آشنا شوید
روانشناسی اسلامی چیست؟
روانشناسی اسلامی، در عمل دانشی میان‌رشته‌ای است که با بهره‌گیری از آموزه‌های اسلامی، به بررسی رفتارها، افکار و احساسات انسان می‌پردازد و تلاش می‌کند تا مسائل روانی انسان را در پرتو تعالیم قرآن، احادیث و سنت‌های دینی بررسی کند. روانشناسی اسلامی، به عبارت ساده به دنبال آن است که درک بهتری از ماهیت انسان، نیازهای روانی و چگونگی رشد و تعالی او بر اساس مضامین اسلامی به دست آورد.
هدف این رویکرد، ارائه راهکارهایی برای بهبود سلامت روان با اتکا به باورهای معنوی و مذهبی است که نه تنها به تکوین و ارائه نظریات علمی می‌پردازد، بلکه با تربیت متخصصان و پژوهشگران، زمینه‌ساز ارتقاء سلامت روان در جامعه نیز خواهد شد. در ایران، ایجاد رشته روانشناسی اسلامی از دهه‌های گذشته آغاز شد و با گذر زمان، این رشته جایگاه خود را در نظام آموزشی کشور پیدا کرد.
امروزه روانشناسی اسلامی در مقطع کارشناسی ارشد در برخی از دانشگاه‌های کشور ارائه می‌شود و دانشجویان در طول دو سال تحصیل ، گذر از 28 واحد درسی و 4 واحد پایان نامه، با خوانش عمیق مفاهیم دینی، اسلامی و روانشناختی، به بررسی و تحلیل مسائل روانی از منفذ نگاه اسلام می‌پردازند.
مطالعۀ بیشتر : روانشناسی دین چیست؟
رشته روانشناسی اسلامی؛ اهداف و حوزه‌های فعالیت
از حوزه‌های فعالیت روانشناس اسلامی می‌توان به مشاوره با محوریت مضامین اسلامی، درمان اختلالات روانی با رویکرد اسلامی، تدریس و پژوهش در زمینه‌های مذکور اشاره داشت. یک روانشناس اسلامی باید بر مبانی دینی و روانشناختی تسلط داشته، مهارت تحلیل مسائل روانی از دیدگاه اسلامی را دارا باشد و بتواند در صورت لزوم، راهکارهای روانشناختی- معنوی مؤثری ارائه دهد.
تفاوت روانشناسی اسلامی و روانشناسی اسلامی مثبت گرا
به طور ساده می‌توان گفت که مبادی روانشناسی اسلامی از آن‌جا که بر پایه آموزه‌های دینی طراحی شده است، به تحلیل مسائل روانی از همین دیدگاه می‌پردازد و انسان را موجودی متعالی و هدفمند در مسیر تعالی می‌بیند.
در حالی که روانشناسی اسلامی مثبت‌گرا، بیشتر به جنبه‌های جویای بهبود و مکال در روان انسان، مانند رضایت، امید، عشق و بخشش توجه می‌کند و تلاش بر این دارد که این ویژگی‌ها را در افراد تقویت کند. در واقع در این رویکرد، تأکید بر شناسایی ظرفیت‌های مثبت در وجود انسان و توسعه آن‌ها با محوریت تعالیم اسلامی است.
اهمیت و کاربرد روانشناسی اسلامی در دنیای امروز
هر چند که روانشناسی اسلامی، همانند دیگر شاخه‌های این علم، واجد پایه‌ای فلسفی است، اما آنچه آن را از دیگر مکاتب روانشناختی متمایز می‌کند، ریشه‌های عمیقی است که درآموزه‌های دینی دارد. به عبارتی، این زیرشاخه، مفاهیم معنوی و اخلاقی را از دل آموزه‌های اسلامی استخراج کرده و آن‌ها را در قالبی علمی مورد بررسی قرار می‌دهد و در واقع می‌کوشد بر اساس اصول روانشناختی که در کتب و سنت اسلامی یافت می‌شود، نگرشی ساختارمند و قانونمند در این حوزه ارائه دادهد و بر اساس شالودۀ آن، چارچوب‌های مشخصی برای شناخت روان انسان ترسیم کند.
با این حال، این بدان معنا نیست که مبانی اسلامی قادرند تمامی شئون روانشناسی را پوشش دهند، بلکه هدف این زیرشاخه بر آن است که مفاهیم بنیادی را از منابع اسلامی استخراج کرده و واصل آن‌ها را با یافته‌های علمی مدرن باشد. چنین رویکردی، نه‌تنها به غنای علمی این حوزه کمک می‌کند، بلکه موجب می‌شود یافته‌های علمی از اعتباری ژرف‌تر برخوردار شوند.
در واقع، زمانی که دانش علمی با آموزه‌های وحیانی همسو گردد، می‌توان از زاویه فراگیرتر و مبسوط‌تری نسبت به آن موضوع نگریست. این همان نقطه‌ای است که روانشناسی اسلامی، ارزش و جایگاه منحصر‌به‌فرد خود را در عرصه علم و عمل نشان می‌دهد.
کتاب مرتبط : درآمدی بر مبانی روانشناسی اسلامی
روانشناس اسلامی کیست؟
روانشناس اسلامی فردی است که دانش تخصصی روانشناسی را با آموزه‌های دینی و معنوی ترکیب می‌کند. این فرد باید دارای مهارت‌های تخصصی در حوزه روانشناسی، درک عمیق از متون دینی، قدرت تحلیل مسائل روانی از دیدگاه اسلامی و مهارت‌های مشاوره‌ای قوی باشد.
همچنین آگاهی از اخلاق حرفه‌ای، توانایی همدلی و مهارت‌های ارتباطی از ویژگی‌های مهم این روانشناسان به شمار می‌رود. تبدیل شدن به یک روانشناس اسلامی معمولاً نیازمند گذراندن دوره‌های تخصصی در این حوزه و مطالعه مستمر است.
تاریخچه روانشناسی اسلامی
روانشناسی اسلامی ریشه در متون مقدس اسلامی، آموزه‌های قرآنی و احادیث نبوی دارد که به مفاهیمی همچون فطرت، نفس، اخلاق و سلامت روان پرداخته‌اند. این مفاهیم در طول تاریخ، توسط اندیشمندان و فیلسوفان مسلمان شهیری مانند ابن‌سینا، فارابی، ملاصدرا و سهروردی مورد توجه قرار گرفته و به شکلی عمیق مورد تفخص و تحلیل واقع شده‌اند. ابن‌سینا با نگارش کتاب‌هایی مانند شفا و نجات، به بررسی ابعاد روان انسان پرداخت و نظریه‌هایی درباره نفس و تأثیر آن بر سلامت جسم و روح ارائه داد.
فارابی نیز با تمرکز بر فلسفه اخلاق و شناخت انسان، دیدگاه‌هایی درباره رشد معنوی و روانی انسان مطرح کرد و ملاصدرا نیز با فلسفه حکمت متعالیه و تأکید بر حرکت جوهری، نظریات عمیقی درباره تکامل روح انسان ارائه داد و به تبیین رابطه نفس و بدن پرداخت.
در مقابل، روانشناسی مدرن، پس از رنسانس از فلسفه جدا شد و به علمی مستقل بدل گشت. اما روانشناسی اسلامی، در اوایل قرن بیستم، با پژوهش‌هایی همچون رساله دکتری محمد عثمان النجاتی و انتشار کتاب الدراسات النفسیه عند المسلمین و الغزالی به‌عنوان یک شاخه علمی مطرح شد. این روند با چاپ مجلاتی مانند المسلم در ۱۹۷۴ و برگزاری همایش‌های علمی در کشورهای اسلامی ادامه یافت. استادانی همچون غروی، مصباح یزدی و مطهری، نقشی کلیدی در این مسیر داشتند.
در دوران معاصر نیز، با گسترش علوم انسانی و توجه به نیازهای جامعه اسلامی، تلاش‌هایی برای تشریح علمی و دانشگاهی روانشناسی اسلامی صورت گرفت که این تلاش‌ها با هدف هم‌راستایی علم روانشناسی با مبانی دینی و معنوی انجام شد تا رویکردی منسجم‌تر و سازگارتر با فرهنگ اسلامی ارائه گردد.
لذا به طور خلاصه می‌توان چنین گفت که روانشناسی اسلامی، پیوندی میان علم و معنویت است؛ رویکردی که نه‌تنها به درمان روان می‌پردازد، بلکه آن را به ساحت ایمان و آرامش پیوند می‌زند، تا انسان را در مسیر تعالی و رشد حقیقی قرار دهد.
کتاب مرتبط : نگاهی به روانشناسی اسلامی
بازار کار روانشناسی اسلامی
| نکات مهم | فرصت‌های شغلی | مقطع تحصیلی |
| فاقد مقطع رسمی آکادمیک، نیاز به گذراندن مقطع بالاتر برای فعالیت حرفه‌ای | مشاوره عمومی، همکاری با مراکز مذهبی و فرهنگی، شرکت در دوره‌های کارورزی | کارشناسی |
| افزایش تخصص و شرکت در دوره‌های مهارتی توصیه می‌شود | تدریس در مراکز آموزشی، مشاوره در کلینیک‌های روانشناسی، همکاری با نهادهای مذهبی | کارشناسی ارشد |
| فاقد مقطع رسمی آکادمیک، فعالیت غالباً در حوزۀ پژوهشی، تدریسی و تالیفی | پژوهش در حوزه روانشناسی اسلامی | دکتری |
آیا روانشناسی اسلامی دکتری دارد؟
خیر، با اینکه روانشناسی اسلامی در مقطع دکتری به شکل رسمی ارائه نمی‌شود اما فارغ‌التحصیلان این گرایش پس از اخذ مدرک کارشناسی ارشد، فرصت مناسبی برای پژوهش‌های عمیق و تخصصی در حوزه ارتباط میان روان انسان و آموزه‌های دینی در دسترس خود دارند. در واقع دانش آموختگان این گرایش، از امکان بررسی دقیق‌تر نظریه‌های روانشناسی اسلامی، پژوهش درباره موضوعات کاربردی و نوین، و همچنین ارائه راهکارهای علمی و عملی برای ارتقاء سلامت روان بر اساس تعالیم اسلامی برخوردار هستند.
فارغ‌التحصیلان ارشد روانشناسی اسلامی می‌توانند در حوزه‌های مختلفی همچون تدریس در دانشگاه‌ها، ارائه مشاوره تخصصی، فعالیت‌های پژوهشی و تألیف کتاب‌های علمی و آموزشی صرف وقت کنند و در صورت علاقمند بودن، به ادامه تحصیل در گرایش‌های دیگر رشته روانشناسی در مقطع دکتری، مشغول شوند.
تفاوت روانشناسی اسلامی و روانشناسی دین
اساساً دین، به مجموعه‌ای از اعتقادات، باورها و دستورات الهی اطلاق می‌شود که انسان را در مسیر زندگی معنوی و اخلاقی هدایت می‌کند و به سؤالات اساسی دربارۀ هستی، معنای زندگی، هدف از خلقت و نحوۀ رسیدن به کمال انسانی پاسخ می‌دهد.
لذا روانشناسی دین زیرشاخه‌ای از علم روانشناسی است که به بررسی دین با افق نگاه روانشناختی می‌پردازد؛ یعنی افکار، احساسات و رفتارهایی در انسان که منشاء دینی و آئینی دارند را مورد واکاوی قرار می‌دهد به عبارت ساده‌تر، این زیرشاخه به وارسی این موضوع می‌پردازد که دین از حیث روانشناختی، با انسان چه می‌کند.
از سوی دیگر، روانشناسی اسلامی شاخه‌ای از علم روانشناسی است که تلاش دارد با بهره‌گیری از آموزه‌های دینی مبتنی بر اسلام، به تحلیل و درک بهتر رفتارها، افکار و احساسات انسان بپردازد. در واقع در روانشناسی اسلامی، تلاش می‌شود تا راهکارهای علمی و معنوی برای بهبود سلامت روان ارائه شود. لذا علیرغم تشابهاتی که عنوان این دو زمینۀ به ذهن متبادر می‌کنند، از منظر محتوا و مضمون قرابت آنچنانی با یکدیگر ندارند.
کتاب مرتبط : روانشناسی دین دیوید وولف
تفاوت روانشناسی اسلامی و روانشناسی غربی
تفاوت‌های بنیادین میان روانشناسی اسلامی و روانشناسی غربی وجود دارد که نه‌تنها در مبانی نظری، بلکه در مشی درمانی این دو روی‌آورد نیز آشکار است. روانشناسی اسلامی، درمان را بر اساس تعالیم دین بنا می‌کند و به ارتباط میان انسان و خالق به‌عنوان یکی از مؤثرترین راه‌های آرامش روانی می‌نگرد. در مقابل، روانشناسی غربی اغلب مسیر علم تجربی را از مفاهیم الهی منفک کرده و بدون تلقی نقش دین، تنها بر مکانیسم‌های ذهنی و رفتاری تمرکز دارد.
در روانشناسی اسلامی،تسلی روانی نه از طریق تمرینات ذهنی صرف، بلکه توأمان از طریق تقویت پیوند معنوی فرد با خداوند حاصل می‌شود. زمانی که انسان در پرتو این ارتباط، احساس امنیت و هدفمندی کند، اضطراب‌ها و بحران‌های درونی‌اش فروکش کرده و احتمال ابتلا به اختلالات روانی کاهش می‌یابد.
در مقابل، روانشناسی غربی عمدتاً بر روش‌های درمانی مبتنی بر جسم و رفتار تأکید دارد و با تکیه بر علوم تجربی آزمون‌پذیر، به دنبال شناسایی و درمان آسیب‌های روانی است. اما همانطور که ذکر شد، گستره دید روانشناسی اسلامی، متفاوت از رویکردهای مرسوم غربی است، زیرا علاوه بر تحلیل روان و ذهن، به بُعد روحانی و معنوی انسان نیز توجه دارد و در این مسیر، به مضامینی می‌پردازد که نه‌تنها به التیام موقت، بلکه به تغییر عمیق و پایدار روان فرد می‌انجامد.
تفاوت روانشناسی معاصر و روانشناسی اسلامی
روانشناسی اسلامی و روانشناسی معاصر از بسیاری جهات تفاوت‌های بنیادین دارند. سنجه اصلی روانشناسی معاصر بر اساس میانگین عملکرد افراد پی ریزی شده است و سلامت روان را بر اساس هنجارهای عمومی جامعه می‌سنجد، در حالی که روانشناسی اسلامی معیار سلامت را رفتار و سیره امامان معصوم (ع)، احادیث و آموزه‌های اسلامی می‌داند.
به طور خلاصه در این دیدگاه، انسان ترکیبی از قوای مختلف مانند حس، عقل و قلب است که در تعامل با یکدیگر و تحت تأثیر عوامل بیرونی مانند تربیت، فرهنگ، ژنتیک و حتی تغذیه قرار دارند. این نگاه برخلاف مکاتب غربی، تنها بر تجربه‌گرایی یا عقل‌گرایی تکیه نمی‌کند، بلکه برای شناخت دقیق‌تر روان انسان از فلسفه، معرفت نفس و آموزه‌های دینی بهره می‌گیرد.
هدف اصلی روانشناسی اسلامی
هدف بنیادین روانشناسی اسلامی، ارتقاء سلامت روان انسان با تکیه بر آموزه‌ها و ارزش‌های دینی است. این رویکرد به دنبال آن است که با ارائه راهکارهای معنوی و علمی، به انسان‌ها کمک کند تا در مواجهه با چالش‌ها و مشکلات روانی، از ایمان و باورهای خود به عنوان منبعی قوی بهره بگیرند.
روانشناسی اسلامی تلاش می‌کند تا به افراد بیاموزد چگونه از طریق معنویت، ذکر و توجه به ارزش‌های اخلاقی، به آرامش درونی و تعادل روانی دست یابند. همچنین این علم بر اهمیت فطرت الهی انسان، ارتباط با خداوند و رعایت اصول اخلاقی برای رسیدن به سلامت روان تأکید دارد.
مهم ترین نظریه ها در روانشناسی اسلامی
روانشناسی اسلامی مبتنی بر نظریه‌هایی است که از تعالیم دینی و تفکر فلسفی اسلامی سرچشمه گرفته‌اند. برخی از این نظریه‌ها عبارتند از:
- نظریه فطرت انسانی: این نظریه که در آثار ابن‌سینا، ملاصدرا و علامه طباطبایی تبیین شده، تبلور آن است که هر انسانی با فطرتی پاک و الهی به دنیا می‌آید. این فطرت در برگیرنده گرایش‌های معنوی و تمایل به خوبی‌ها است و اگر در مسیر صحیح هدایت شود، مستعد رسیدن به کمال و سعادت واقعی است.
- نظریه تکامل معنوی: این نظریه که که غالباً در آثار امام محمد غزالی، ملاصدرا و علامه طباطبایی قبال احراز است، بر این اصل استوار است که انسان در طول زندگی خود مترصّد رشد و تعالی معنوی است که این رشد از طریق ارتباط با خداوند، انجام اعمال صالح، تفکر و مقید ماندن به رفتارهای اخلاقی به دست می‌آید.
- نظریه سلامت روان بر اساس اصول اخلاقی: این نظریه که در اندیشه‌های فارابی، ابن‌مسکویه و خواجه نصیرالدین طوسی مورد تفحص قرار گرفته، سلامت روان را منوط به رعایت اصول اخلاقی و معنوی می‌داند.همچنین این دیدگاه به بررسی ماهوی مفاهیمی مانند صداقت، عدالت، بخشش و شکرگزاری و تأثیر هر یک بر شاکلۀ ذهنی انسان می‌پردازد.
محدودیت های روانشناسی اسلامی
هرچند روانشناسی اسلامی تلاش می‌کند تا مفاهیم دینی را با اصول علمی تلفیق کند، اما با محدودیت‌هایی نیز مواجه است:
- نیاز به پژوهش‌های گسترده‌تر علمی: یکی از چالش‌های اصلی این حوزه، کمبود شدید و فقدان تحقیقات علمی و داده‌های تجربی است که می‌تواند استحکام نظریه‌ها و کاربردهای عملی آن را با تهدید جدی روبرو کند.
- چالش‌های مرتبط با هم‌راستایی/ تباین با رویکردهای روانشناسی غرب: تطبیق مفاهیم روانشناسی اسلامی با نظریه‌های رایج غربی و ایجاد چارچوبی منسجم که بتواند به طور جهانی مورد استفاده قرار گیرد، از دیگر چالش‌های این حوزه به شمار می‌رود که کماکان نیازمند همگرایی بیشتر است و الزام به فعالیت بیشتر پژوهشگران در این زمینه، احساس می‌شود.
شخصیت های برجسته روانشناسی اسلامی
برخی از اندیشمندان و علما، تأثیر بسزایی در شکل‌گیری و توسعه روانشناسی اسلامی داشته‌اند که از جمله مهمترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- علامه طباطبایی: ایشان با ارائه تفاسیر فلسفی و عرفانی درباره نفس انسانی، نقش قابل توجهی در گسترش فهم مفاهیم روانشناسی اسلامی داشتند.
- شهاب‌الدین سهروردی: بنیان‌گذار حکمت اشراق که با تأکید بر نور و شهود، مفاهیمی عمیق درباره روان و معرفت انسان ارائه داد و بر اهمیت ارتباط معنوی با عالم بالا تأکید داشت.
- ملاصدرا: با ارائه نظریه حرکت جوهری و تأکید بر تکامل معنوی انسان، نقش مهمی در تبیین پیوند بین نفس، بدن و کمال انسانی در چارچوب فلسفه اسلامی ایفا کرد.
کتاب مرتبط : بهداشت روانی با نگرش به منابع اسلامی
کاربرد های روانشناسی اسلامی در درمان اختلالات روانی
همانطور که ذکر شد، روانشناسی اسلامی می‌تواند با بهره‌گیری از آموزه‌های معنوی و دینی، نقش مؤثری در درمان و کاهش اختلالات روانی ایفا کند. برخی از کاربردهای آن عبارتند از:
- استفاده از تکنیک‌های معنوی برای کاهش اضطراب و افسردگی: تمرین‌هایی مانند ذکر، دعا، تفکر در آیات الهی و تقویت ارتباط با خداوند می‌تواند به آرامش روانی فرد کمک کند و از میزان اضطراب و افسردگی بکاهد.
- بهره‌گیری از آموزه‌های دینی برای افزایش امید و انگیزه: آموزش باور به رحمت و حکمت الهی، تأکید بر سعه صدر در برابر مشکلات و امید واثق به بهبود شرایط می‌تواند به افزایش انگیزه و امید در زندگی افراد منجر شود. همچنین، ترویج ارزش‌هایی چون شکرگزاری، بخشش و توکل از دیگر روش‌های مؤثر در درمان اختلالات روانی در گرایش روانشناسی اسلامی است.
مطالعۀ بیشتر : اختلالات اضطرابی چیست؟
روانشناسی اسلامی در مقاطع تحصیلی مختلف
کارشناسی
با اینکه مقطع کارشناسی روانشناسی در دانشگاه‌های ایران فاقد گرایش است، اما به هر حال در این مقطع، دانشجویان راغب و علاقمند فرصت خوبی در اختیار دارند که با مبانی اولیه روانشناسی اسلامی آشنا شوند. به منظور تقویت بنیان نظری و اشراف بر موضوعات مرتبط با روانشناسی اسلامی، مطالعه کتاب‌هایی چون آثار کارل گوستاو یونگ، آثار مایکل آرگیل (روانشناسی دین، مقدمه‌ای بر روانشناسی دین)، روانشناسی اسلامی اثر محمد صادق شجاعی و یا سایر آثار معتبر و مرتبط با این حوزۀ مطالعاتی، پیشنهاد می‌شوند.
روانشناسی اسلامی در مقطع کارشناسی ارشد
برای موفقیت در کنکور ارشد روانشناسی اسلامی، ابتدا باید با منابع اصلی و دروس کلیدی این رشته آشنا شوید. مطالعه دقیق کتاب‌های مرجع، استفاده از کتب کمک‌آموزشی معتبر و شرکت در کلاس‌های آموزشی معتبر از جمله اقداماتی است که می‌تواند به شما در مسیر موفقیت کمک کند. همچنین، برنامه‌ریزی منظم، شرکت در آزمون‌های آزمایشی و بهره‌گیری از تجربیات رتبه‌های برتر، نقش مؤثری در آمادگی هرچه بهتر برای کنکور دارند.
محبوبیت و رقابت در کنکور ارشد روانشناسی اسلامی
روانشناسی اسلامی از جمله گرایش‌های جذاب در مقطع ارشد روانشناسی است که مخاطبان خاص خود را دارد. هرچند این گرایش به اندازه گرایش‌های متعارف دیگر مانند روانشناسی بالینی یا عمومی پررقابت نیست، اما به‌دلیل نیاز به تسلط بر مباحث دینی و روانشناسی، رقابت در آن همچنان جدی است که از زمره مهمترین دلایل محبوبیت این رشته در اقلیمی مانند ایران، می‌توان به بافتار مذهبی خانواده‌ها و یا توجه اخص و ویژه‌ای که فرهنگ کلان جامعه، نسبت به مضامین دینی دارد، اشاره داشت.
همچنین در کنار مسیر دانشگاهی، برخی افراد از طریق تحصیل در حوزه‌های علمیه به مطالعۀ روانشناسی اسلامی می‌پردازند. که در این صورت، روانشناسی بیشتر در چارچوب علوم دینی و فلسفی بررسی می‌شود و معمولاً با مباحثی مانند اخلاق، عرفان، فقه و کلام اسلامی پیوند دارد.طلّابی که از این مسیر وارد روانشناسی اسلامی می‌شوند، معمولاً به پژوهش و نظریه‌پردازی در این حوزه پرداخته و تلاش می‌کنند تا مبانی روانشناسی مدرن را با تعالیم اسلامی تطبیق دهند.
دروس و مواد امتحانی همراه با ضرایب
دروس امتحانی کنکور ارشد روانشناسی اسلامی معمولاً شامل مباحث زیر است:
- روانشناسی عمومی (ضریب ۲)
- متون روانشناسی (ضریب ۲)
- روانشناسی مرضی و کودکان استثنایی (ضریب ۲)
- روانشناسی رشد (ضریب 2)
- آمار و روش تحقیق (ضریب 1)
- روانشناسي فيزيولوژيك، انگيزش و هيجان (ضریب 1)
- علم النفس (ضریب ۱)
بستۀ کامل کتاب های جامع روان آموز ویژۀ ضریب 1
روش‌های موفقیت در کنکور ارشد روانشناسی اسلامی
- مطالعه منابع اصلی: به عنوان مثال از کتب مرجع برای این درس می‌توان به زمینه روانشناسی هیلگارد و زمینۀ روانشناسی سانتراک اشاره کرد.
- استفاده از کتب کمک‌آموزشی: این کتب باید پوشش‌دهی جامع و تحلیل‌های دقیقی داشته باشند. برای مثال کتاب علم النفس روان‌آموز همواره پوشش‌دهی بالای 80 درصد را در سنوات مختلف کنکور ثبت کرده است.
- تجربیات رتبه‌های برتر: آگاهی از شیوه‌های مطالعه و مرور مطالب توسط افرادی که پیش‌تر موفق شده‌اند، بسیار ارزشمند است.
- کلاس‌های آموزشی و آزمون‌های آزمایشی: این کلاس‌ها به افزایش تسلط و آشنایی با نمونه سؤالات کمک می‌کند.
- مطالعه منظم و مستمر: داشتن برنامه‌ریزی دقیق و پایبندی به آن. در صورت نیاز بهره گیری از مشاور تحصیلی در این زمینه می‌تواند مسیر هموارتری را پیش روی شما قرار دهد.
آرشیو مصاحبه رتبه برترهای ارشد روانشناسی
چارت درسی دانشگاه و معرفی دروس
مقطع ارشد روانشناسی اسلامی معمولاً شامل حدود ۳۲ واحد درسی است که به دو بخش دروس اصلی و پایان‌نامه تقسیم می‌شود. برخی از مواد مهم چارت درسی شامل ؛
- روش فهم روانشناختی متون دینی
- روانشناسی دین
- روانشناسی مثبت گرا در متون دینی
- روانشناسی مثبت فرهنگی
- روابط مثبت و هوش هیجانی
- روانشناسی اخلاق
- پایان‌نامه (۶ واحد)
کتاب‌های مهم روانشناسی اسلامی در مقطع ارشد
برخی از منابع مورد استفاده در مقطع ارشد رشته روانشناسی اسلامی:
- «طبقه بندی توانمندی های منش و فضیلت های انسانی» اثر پیترسن و سلیگمن
- «نظریه های روان درمانی جیمز پروچاسکا» ترجمه یحیی سیدمحمدی
- «خانواده درمانی مثبت نگر» نوشته کولی وایت کانولی
- «اصول روان درمانگری و مشاوره با رویکرد اسلامی» نوشته مسعود جان بزرگی
- «مداخلات روانشناسی مثبت نگر» نوشته جینا مگیار موئی
- «روانشناسی دین بر اساس رویکرد تجربی» نوشته برنارد اسپیلکا
- «علم النفس؛ روانشناسی از دیدگاه دانشمندان مسلمان» اثر محمد عثمان نجاتی
پایان نامه در مقاطع تحصیلی روانشناسی اسلامی
در مقطع ارشد، دانشجویان باید یک پایان‌نامه تحقیقی با موضوعی مرتبط با روانشناسی اسلامی ارائه دهند که این پایان‌نامه در تشریح، تکوین تا تخلیط موضوع یا موضوعات پژوهشی در حوزۀ روانشناسی اسلامی است که پس از دفاع از پایان‌نامه، فرد رسماً به عنوان روانشناس اسلامی فارغ التحصیل می‌شود. راهنمایی کامل دربارۀ نحوۀ نوشتن پایان نامه ارشد روانشناسی.
سؤالات متداول
مجوزهای قانونی و تأسیس کلینیک برای فارغ‌التحصیلان روانشناسی اسلامی چگونه است؟
ای تأسیس کلینیک روانشناسی، فارغ‌التحصیلان باید مجوز نظام روانشناسی و مشاوره را دریافت کنند. این مجوز پس از گذراندن آزمون صلاحیت سنجی و در نهایت تایید صلاحیت، صادر می‌شود.
روانشناسی اسلامی چند واحد است؟
مقطع ارشد روانشناسی اسلامی حدود ۳۲ واحد درسی و مقطع دکتری بیش از ۳۶ واحد دارد.
شرایط تغییر رشته به روانشناسی اسلامی در مقطع ارشد چیست؟
افرادی که مدرک کارشناسی مرتبط دارند و در آزمون کارشناسی ارشد قبول شوند، می‌توانند وارد این رشته شوند.
منابع:
- مقالات تخصصی روانشناسی اسلامی پایگاه تخصصی نور مگز
- اطلاعات آموزشی و چارت درسی رشته روانشناسی اسلامی دانشگاه تهران
دسته بندی: تحصیلات تکمیلی روانشناسی
تیم تحریریه روان آموز