مهارت های زندگی برای نوجوانان – نشر رشد

معرفی کتاب

کتاب مهارت های زندگی برای نوجوانان از دکتر شهربانو قهاری سعی کرده‌است تا کلیۀ مهارت‌هایی که یک نوجوان در آستانۀ بلوغ در موقیعت‌ها و شرایط گوناگون به‌آن‌ها نیاز دارد را در خود بگنجاند. این کتاب با عنوان مهارت های زندگی برای نوجوانان در هر فصل خود موقعیتی را ذکر می‌کند، توضیحات آگاهی‌بخش دربارۀ آن شرایط ارائه می‌دهد و سپس به بررسی حالات افکار و احساسات تجربه‌شدۀ فرد می‌پردازد و تکالیف مهارت‌محوری را معرفی جهت بهبود عملکرد و افزایش سازگاری فرد ارائه می‌دهد.

این عقیده که دوران بلوغ و نوجوانی مصادف با وقوع طوفانی یا آشفتگی‌های غیرقابل کنترل است، مدت‌ها است که رد شده است. به جای آن از دوران بلوغ به‌عنوان یک مرحلۀ رشدی یاد می‌شود که تغییرات جدیدی را در زندگی فرد به‌وجود می‌آورد و تکلیف فرد در مواجهه با این تغییرات، آگاهی، پذیرش و کسب آمادگی برای مواجهه با آن‌ها از طریق یادگیری مهارت‌های جدید است.

تمام ویژگی‌های کتاب مهارت های زندگی برای نوجوانان از محتوا گرفته تا ظاهر، کیفیت جلد و صفحات، صفحه‌آرایی، توزیع مطالب و … همگی مطابق با توانمندی‌های فرد نوجوان و سبک مطالعاتی او هستند. به‌این منظور، جهت افزایش جذابیت کتاب و جلب توجه بیشتر نوجوان نویسنده تلاش کرده است که محتوایی برگرفته از عمق دغدغه‌های نوجوانان جمع‌آوری کند و آن‌ها را در پاراگراف‌های کوتاه و موجز و غالب نمودارها، جداول و تصویرهای مرتبط ارائه دهد.

این کتاب برای چه افرادی مناسب است؟

نوجوانان: مخاطب اصلی این کتاب نوجوانان هستند. آن‌ها با خرید و مطالعه کتاب مهارت های زندگی برای نوجوانان انتشارات رشد درک شفافی از عمدۀ تغییرات دورۀ نوجوانی و مهارت‌های انطباقی لازم به‌دست می‌آوردند.

خانواده‌ها: توضیحاتی که در این کتاب ارائه‌ شده است می‌توانند به خانواده و والدین افراد نوجوان آگاهی مطلوبی از چگونگی تغییرات این دوره در اختیار آن‌ها قرار دهد و به ‌آن‌ها کمک کند تا همراه مطلوب‌تری برای نوجوان خود باشند.

درمانگران: تکالیف مطرح شده در این کتاب از عمق اصول و مبانی رویکردهای درمانی مانند CBT استخراج شده‌اند که با زبانی ساده و دوستانه در اختیار خوانندۀ این کتاب قرار گرفته‌اند. از این جهت تکالیف مطرح شده در این کتاب می‌تواند الهام‌بخش مداخلات و تکالیف درمانی نیز باشند.

کتاب مرتبط: کار گروهی با نوجوانان – اندرو مالکوف

توضیحات تکمیلی

دکتر شهربانو قهاری نویسندۀ کتاب، روانشناس و عضو هیئت علمی دانشکدۀ علوم رفتاری و سلامت روان دانشگاه ایران است. او روانشناسی با تجربه است که در کارنامۀ حرفه‌ای خود سابقۀ تألیف و ترجمۀ کتاب‌های متعدد در زمینۀ سلامت روان دارد. کتاب مهارت‌های زندگی برای نوجوانان، یکی از آثار خوب او است که برای نخستین بار در سال 1402 توسط انتشارات رشد منتشر گردیده است.

سادگی تکالیف ذکرشده در کنار توضیحات کامل و قانع‌کنندۀ آن‌ها می‌تواند ضمانتی در جهت اجرایی شدن آن‌ها باشد. در کنار تمام ویژگی‌های مطلوب کتاب مهارت های زندگی برای نوجوانان، نداشتن فهرست موضوعی دقیق و مشخص نکردن عنوان‌ها و سرفصل‌ها می‌تواند یکی از نقاط ضعف این کتاب باشد که در ابتدا خواننده را دچار سردرگمی می‌کند.

بریدۀ کتاب

برآورده کردن درخواست‌های دیگران همواره امکان‌پذیر نیست و دربرخی موارد به ناچار باید به دیگران «نه» بگویید و درخواستشان را رد کنید. دلایل بسیاری برای ردکردن درخواست دیگران وجود دارد، مانند: نابجا و نامناسب بودن درخواست دیگران، ناتوانی در اجرای درخواست و این احتمال که با عمل به درخواست دیگران به دردسر بیفتید.

فرض کنید در شب امتحان دوستی از شما درخواست می‌کند با او به میهمانی جشن تولد بروید . برآورده کردن این خواسته، آن هم در شب امتحان، به زیان شما است. در این شرایط چاره‌ای جز ردکردن درخواستش ندارید. این کار ممکن است در ظاهر آسان به نظر برسد، اما اگر به شیوه‌ای مناسب صورت نگیرد می‌تواند به آزردگی، اختلاف و قطع رابطۀ دوستانه بینجامد؛ بنابراین شما به یادگیری مهارت قاطعانۀ رد کردن درخواست احتیاج دارید.

فهرست کتاب مهارت‌های زندگی برای نوجوانان شهربانو قهاری

مقدمه

دورۀ نوجوانی

بلوغ جنسی

بلوغ و تغییرات جسمی

بلوغ اجتماعی

بلوغ جنسی و رشد شناختی

بلوغ جنسی و شخصیت

بلوغ و رشد هیجانی

بلوغ و رشد اخلاقی

مشکلات دورۀ بلوغ

مهارت گوش کردن

مهارت شناخت هیجان‌های خود

مهارت شناخت هیجان‌های دیگران

ابراز هیجان‌ها

ابراز هیجان به روش سالم

واکنش مناسب به ابراز هیجان‌های دیگران

مهارت واکنش مناسب به برون‌ریزی هیجانی دیگران

مدیریت احساس تنفر

مهارت ابراز عقیده و خواسته

مهارت درخواست کردن

مهارت درخواست تغییر رفتار

رفتارتان را تغییر دهید

مهارت رد کردن درخواست

واکنش مناسب به رد درخواست شما

مهارت درخواست کمک

مهارت کمک به دیگران

مهارت طلب بخشش

مهارت بخشودن خود و دیگران

مهارت همدلی

مهارت استفاده از تجربه‌های دیگران

مهارت دیگرشناسی

الگوپذیری

مهارت ارزیابی واقع‌بینانۀ دیگران

مهارت حل اختلاف

مهارت مقابله با مشکلات

مهارت حل مسئله

مهارت پذیرش انتقاد

مهارت انتقاد سازنده

مقابله با انتقاد مخرب

واکنش به انتقاد پدرومادر و مربیان

مهارت مقابله با پرخاشگر

مهارت ابراز خشم

مهارت دوراندیشی

تأثیرگذاری بر دیگران

انتخاب دوست و احساس ارزشمندی

انتخاب دوست خوب

نگه‌داشتن دوستان خوب

مهارت همکاری و همیاری

مهارت مسئولیت‌پذیری

مهارت پذیرش مسئولیت رفتار و تصمیم

مهارت شوخ‌طبعی

مهارت سوگواری

مهارت سخنوری

مهارت مراقبت از خود

مهارت مراقبت از هیجان‌ها

مهارت خودآگاهی

مهارت پذیرش خود و دیگران

مهارت ارزیابی خود

مهارت مطالعه

مهارت آگاهی از نقش‌ها

روابط پایدار

مهارت مرزگذاری در رابطه

مهارت صمیمیت و نزدیکی

مهارت کنار گذاشتن دوست

مهارت قطع ارتباط با افراد پرخطر

قطع تدریجی ارتباط با افراد تکانشی

خطر انتخاب دوستان نامناسب

مهارت مقابله با حسادت

مهارت ارزش‌گزینی

مهارت مقابله با افکار مزاحم

مهارت عشق‌ورزی

مهارت سرگرم‌کردن خود

مهارت نه گفتن

مراقبت از خود در روابط میان‌فردی

تغییر خود، نه تغییر دیگری

مهارت میانه‌روی و اعتدال

مقابله با هراس‌ها

تقویت قضاوت سالم

تقویت قضاوت اجتماعی

مهارت ارتباط با افراد غیرهم‌جنس

تقویت هوش هیجانی

کنترل ذهن هیجانی

تقویت ذهن خردمند

مهارت استفادۀ درست از ابزار و لوازم

تلفن‌همراه و فضای مجازی

رایانه و فضای مجازی

پایبندی به قوانین و هنجارهای اجتماعی

پایبندی به قوانین و هنجارهای خانوادگی

مهارت اخلاق‌مداری

مهارت مقابله با اضطراب امتحان

افکار منفی

راه‌حل‌های دیگر

مهارت انعطاف‌پذیری

مهارت تقویت عزت‌نفس

مهارتهای آرمیدگی

تعادل میان توانایی‌ها و انتظارات

خواب منظم و کافی

مقابله با نگرانی

مهارت تصمیم‌گیری

مهارت مدیریت زمان

مهارت مقابله با بی‌حوصلگی

مهارت مقابله با احساس گناه

مهارت سالم‌اندیشی

مهارت نوع‌دوستی

مهارت مقابله با خودخواهی

مهارت مقابله با نکوهشگر درون

مهارت خودشناسی

کنترل ترس از درخواست برای کمک

پذیرش شخص

تقویت تصویرسازی ذهنی

چگونه تصویر مثبت در ذهن بسازیم؟

مهارت تحمل و بردباری

مهارت کنترل زودرنجی

اسناد دادن

مهارت نسبی‌گرایی

کنترل نقش ناجی

مدیریت افسردگی

کنترل خطاهای شناختی ذهن

مهارت ارتباط با پدر و مادر

تنهاماندن در خانه

پیشگیری از آزار جنسی

مهارت ذهن‌آگاهی

شخصیت قوی