چگونه برای ارشد روانشناسی انتخاب رشته کنیم؟

بررسی ستون‌های کارنامه ارشد

در کارنامه‌ی کنکور ارشد، بعد از اطلاعات شناسنامه‌ای، اولین جدولی که می‌بینید، «نمرات اکتسابی» است که درصدهای دروس امتحانی را به شما نشان می‌دهد. جلوی بعضی از درس‌ها، کلمه‌ی «سفید» نوشته شده‌است که یعنی شما به سوالات آن درس، پاسخ نداده‌اید.

در جدول پایین کارنامه که درصدهای شما را به‌تفکیک هر کد درس نشان می‌دهد، دو ستون «در سهمیه» و «بدون سهمیه» می‌بینید. برای قبولی، بهتر است رتبه‌ی بدون سهمیه را درنظر بگیرید. اما چرا؟ فرض ‌کنیم رتبه‌ی شما بدون سهمیه، 40 و مجموع ظرفیت پذیرش‌های چهار دانشگاه خوب در رشته‌‎ی مدنظر شما هم 40 نفر باشد. شما می‌توانید روی قبولیتان در یکی از این دانشگاه‌ها حساب کنید. اما اگه رتبه‌تان بدون سهمیه مثلا 400 باشد و با سهمیه بشود 40، معنی‌اش این نیست که وضعیت شما ازنظر قبولی مثل رتبه‌ی چهلِ بدون سهمیه‌ است. چون دانشگاه‌ها درصدی از ظرفیت پذیرششان را به سهمیه‌ها اختصاص می‌دهند. بنابراین رتبه‌ی چهلِ شما مثلا در ظرفیتِ 5درصدی سهمیه، درنظر گرفته می‌شود نه کلِ ظرفیت پذیرش.

ستون آخر جدول هم رتبه‌ی مجاز در دوره‌های روزانه و نوبت دوم را شامل می‌شود. عدد این ستون، درواقع 3برابر ظرفیت مجاز دانشگاه‌ها را نشان می‌دهد؛ بنابراین برای این‌که به‌طور حدودی بفهمید ازنظر قبولی چه وضعیتی خواهیدداشت، باید عدد آخرین رتبه‌ی مجاز را تقسیم بر 3 و با رتبه‌ی خودتان در هر کد ضریب مقایسه کنید. طبیعتا هرچه رتبه‌ی شما از آخرین رتبه‌ی مجاز، بیشتر باشد، شانس قبولیتان هم بیشتر می‌شود.

سه ستون آخر جدول مربوط به دوره‌‌های شهریه‌پرداز غیردولتی است. دانشگاه‌های دولتی و شهریه‌پردازهای غیردولتی به‌استثنای دانشگاه آزاد را در یک فرم انتخاب‌رشته وارد می‌کنید. برای انتخاب‌رشته‌ی دانشگاه آزاد اما، باید به سایت azmoon.iau.ir مراجعه کنید و کدی را که زیر جدول کد ضرایب در کارنامه برایتان ثبت شده‌است، در سایت وارد وارد کنید.

بررسی شرایط و ضوابط

پس از این‌که رتبه‌ی داوطلب در کنکور ارشد روانشناسی اعلام شد، فرد می‌تواند برای انتخاب رشته و دانشگاه مورد‌نظر اقدام کند. اما قبل از تصمیم‌گیری بهتر است درباره‌ی شرایط خود کمی تأمل کنید. چه شرایطی؟ امکان ادامه‌ی تحصیل در رشته‌ی انتخابی در مقطع دکتری، بازارکاری رشته‌ی موردنظر، فاصله‌ی دانشگاه تا خانه، امکانات دانشگاه، وضعیت خوابگاه‌های دانشجویی و وضعیت شغلی داوطلب می‌تواند تأثیر بسیاری بر روی انتخاب رشته‌ داشته‌باشد. گاهی‌اوقات ادامه تحصیل در دانشگاهی با نام و نشان کمتر در شهر خودتان، بسیار ارزشمندتر از تحصیل در دانشگاهی بهتر اما در شهر یا شهرستانی دیگر است. به همین خاطر بهتر است اول از همه داوطلب به جمع‌بندی درباره این مسائل برسید.

انتخاب شیوه‌ی آموزشی موردنظر

یکی از نکات حائزاهمیت این است که از سال 1389 به بعد، شیوه‌ی آموزشی در ارشد دچار تغییرات شد. شیوه‌ی آموزشی‌محور علاوه‌بر شیوه‌ی آموزشی و پژوهشی، جزو دستورکار قرار گرفت. شباهت این دو دوره، در طول مدت دوره‌ی تحصیل است که در هر دو روش حداکثر چهار سال است. بهتر است قبل از انتخاب رشته، تفاوت‌های این دو شیوه‌ی آموزشی را درنظر بگیرید.

• شیوه آموزشی و پژوهشی

تا قبل از سال 1389، تنها این روش برای پذیرش دانشجو در دانشگاه‌ها به‌کار برده می‌شد که در آن برنامه‌ی آموزشی در هر رشته بر پایه‌ی واحد‌های درسی و درنهایت پایان‌نامه متمرکز بود. محوریت این روش براساس پژوهش استوار است و هدف آن افزایش سطح دانش فنی، ارائه‌ی ایده‌ها و نظریات جدید است.

• شیوه آموزش محور

شیوه‌ی آموزش‌محور، تنها بر واحدهای درسی متمرکز است و نیازی به ارائه‌ی پایان‌نامه ندارد. دانشجویان در این روش باید حداقل 2 و حداکثر 4 واحد سمینار بگذرانند. متقاضیان باید این نکته را درنظر داشته‌باشند که اگر علاقه‌مند به تحصیل با شیوه‌ی آموزش‌محور هستند، هنگام انتخاب رشته، باید دانشگاه‌هایی را انتخاب کنند که اصطلاح «آموزش‌محور» کنار آن‌ها ذکر شده‌است. همچنین، به دلیل این‌که پایان‌نامه بخش مهمی از مصاحبه‌ی دکتری را دربرمی‌گیرد، در روش آموزش‌محور شانس قبولی افراد در مقطع دکتری، پایین‌تر از روش آموزشی و پژوهشی است مگر این‌که مقالات خوبی را به مرحله‌ی انتشار رسانده‌ و دارای رزومه‌ی قوی در مقطع کارشناسی‌ارشد باشند. نکته‌ی مهم این است که اگر حین تحصیل تصمیم به تغییر شیوه‌ی آموزشی گرفتید، حتما باید تا قبل از ترم 3 اقدام کنید و از دانشگاه مجوز بگیرید. دانشگاه‌ بعد از بررسی فاکتورهایی مثل معدل، تعداد واحدهای پاس‌شده، ظرفیت پذیرش در شیوه‌ی مدنظر شما و… درباره‌ی پذیرفتن یا نپذیرفتن درخواست شما، تصمیم می‌گیرد.

اولویت‌بندی کد رشته محل‌ها

پس از این‌که داوطلب از تصمیمش درباره‌ی انتخاب رشته و دانشگاه‌های مد‌نظرش مطمئن شد، باید کد رشته‌ی محل‌های تحصیل انتخابی موردنظرش را به‌ترتیب علاقه در دفترچه درج کند. داوطلبان امکان درج 100 کد محل انتخابی در دفترچه‌ی انتخاب رشته را دارند. در این مرحله باید تمام دقت خود را به‌کار گیرند و پس از درج کدهای مورد‌نظر، حتما دفترچه‌ی انتخاب رشته‌شان را چندبار بررسی کنند.

مشاوره‌ی نحوه‌ی انتخاب رشته‌ی کنکور ارشد

برای نحوه‌ی انتخاب رشته ارشد روانشناسی توصیه‌هایی به داوطلبان داریم. انتخاب‌های خود را به سه دسته تقسیم کنید.

1. 1. رشته‌ها و دانشگاه‌هایی که موردعلاقه‌تان هستند ولی احتمال قبولی بالایی در آن‌ها ندارید: انتخاب‌های خوش‌بینانه.
   2. رشته و دانشگاه‌هایی که پس از بررسی قبول‌شدگان سال‌های گذشته، ظرفیت پذیرش دانشگاه‌ها و رتبه‌ی خودتان گمان می‌کنید که می‌توانید در آن‌ها پذیرش شوید: انتخاب‌های واقع‌بینانه.
   3. رشته و دانشگاه‌هایی که مطمئن هستید در آن‌ها قبول می‌شوید اما سایر دانشگاه‌ها برایتان در اولویت قرار دارند: انتخاب‌های بدبینانه.

درمیان 100 گزینه که مجموعا برای رشته‌ی امتحانی اول و دوم (شناور) دراختیار دارید، بهتر است با انتخاب‌های خوش‌بینانه شروع کنید. یعنی مواردی که بهشان علاقه دارید ولی احتمال قبولیتان در آن‌ها زیاد نیست. پیشنهاد می‌شود 30درصد انتخاب‌ها را به این گزینه‌ها اختصاص بدهید. یکی از اشتباه‌های رایج داوطلبان این است که وقتی شانس قبولیشان را در یک‌سری رشته‌ها و دانشگاه‌ها کم می‌بینند، آن‌ها را انتخاب نمی‌کنند. اما شما این اشتباه را تکرار نکنید. اولویت‌های بالا را به انتخاب‌های خوش‌بینانه اختصاص بدهید. بعد انتخاب‌های واقع‌بینانه را در جدول بگذارید. یعنی رشته‌هایی که شانس قبولیتان را در آن‌ها بالا می‌بینید و بهشان علاقه دارید. توصیه می‌شود که 40درصد انتخاب‌هایتان را در این دسته قرار بدهید. سیستم، از بالای لیست، گزینه‌های شما را بررسی می‌کند. بنابراین گمان نکنید گزینه‌ی خوش‌بینانه‌ای که در صدر جدول قرار دارد، روی میزان قبولی انتخاب واقع‌بینانه‌ای که وسط جدول نوشته‌اید، تأثیر منفی می‌گذارد.

درنهایت 30درصد آخر را هم به انتخاب‌های بدبینانه اختصاص بدهید؛ یعنی مواردی که شانس قبولیتان در آن‌ها بالاست اما چندان برایتان دوست‌داشتنی نیستند. اولویت‌بندی انتخاب‌های بدبینانه خیلی مهم است چون در مقطع ارشد، جابه‌جایی و تغییر معمولا با سخت‌گیری همراه است. خبر خوب این که به‌جز دوره‌ی روزانه‌ی دانشگاه دولتی، هر دانشگاه دیگری را که انتخاب کنید، می‌توانید بعدا بدون هیچ مشکلی از آن انصراف بدهید. با این‌حال، ممکن است در انتخاب‌هایتان بین دو یا چند گزینه، مردد باشید.

عوامل موثر بر انتخاب رشته‌ی کارشناسی ارشد روانشناسی

برخی از عوامل در انتخاب رشته ارشد روانشناسی می‌توانند بیشتر از بقیه، تاثیرگذار باشند و رتبه‌ی فرد را دچار تغییر کنند. این عوامل عبارت‌اند از: سهمیه‌ی استعداد درخشان، سهمیه‌ی ایثارگران، اتباع خارجی، بورسیه و رشته‌های دارای شرایط خاص.

• سهمیه استعداد‌های درخشان

سهمیه‌ی استعداد‌های درخشان با تأثیرگذاری 10% و حداکثر تا یک سال پس از دانش‌آموختگی‌ فرد (صرفا برای یک‌بار)، در کنکور ارشد روانشناسی لحاظ می‌شود. بدین‌گونه که داوطلب شامل این سهمیه، باید 90% از نمره‌ی آخرین فرد پذیرفته‌شده در هر کد رشته‌ی محل موردنظرش را کسب کند تا بتواند با استفاده از این 10% سهمیه در همان کدرشته محل پذیرفته شود.

اگر می‌خواهید درباره‌ی سهمیه‌های استعدادهای درخشان و سایر انواع سهمیه (ایثارگران، رزمندگان و حافظان قرآن) اطلاعات بیشتری داشته‌باشید، قبلا در مطلب سهمیه‌ های کنکور ارشد، همه‌ی آن‌ها را مفصل توضیح داده‌ایم.

• اتباع خارجی

داوطلبان کنکور ارشد روانشناسی که جزو اتباع خارجی هستند، تنها درصورتی‌که یکی از مدارک زیر را داشته‌باشند، مجاز به شرکت در این آمون هستند:

1. 1. گذرنامه‌ی داراي حداقل شش ماه مجوز اقامت.

1. 1. دفترچه‌ی پناهندگي سياسي صادره از طرف فرماندهي انتظامي جمهوري اسلامي ايران.

1. 1. كارت هويت ويژه‌ی اتباع غيرايراني داراي اعتبار در همان سال، براساس اعلام اداره‌ی كل امور اتباع و مهاجرين خارجي وزارت كشور.

1. 1. آخرين كارت آمايش معتبر براساس اعلام اداره‌ی كل امور اتباع و مهاجرين خارجي وزارت كشور.

– شرایط پذیرش اتباع خارجی در کنکور ارشد روانشناسی

• • فقط اتباع غيرايراني مقيم جمهوري اسلامي ايران و داراي اقامت قانوني مجاز.

• • داوطلبان تحصيلی غيرايراني، مجاز به انتخاب رشته در مناطق غيرمجاز تردد و اسكان اتباع غيرايراني مندرج در دفترچه‌ی راهنماي آزمون نیستند و درصورت قبولي در كدرشته‌ی مناطق غيرمجاز، قبولي و پذيرش آنان در آزمون ورودي همان سال «لغو» می‌شود.

• • پذيرش داوطلبان تحصيلی در رشته‌هايي كه منجر به ايجاد تعهداتي براي جمهوري اسلامي ايران شود (ازجمله تعهدات استخدامي) و رشته‌هاي خاص و غيرمجاز مندرج در دفترچه‌ی راهنماي آزمون ممنوع است.

• • جمهوري اسلامي ايران هيچ‌گونه تعهدي درخصوص صدور مجوز اقامت براي خانواده‌ی داوطلبان تحصيل به استثناء همسر و فرزندان دانشجويان ندارد.

• • همه‌ی داوطلبان تحصيل پذيرفته‌شده‌ی دوره‌هاي روزانه، موظف به پرداخت شهريه‌ی تحصيلي طبق مصوبات هيئت امناي دانشگاه حداكثر تا 80 % شهريه‌ی دوره‌هاي نوبت دوم «شبانه» هستند.

• • برای ثبت‌نام داوطلبان غيرايراني در آزمون كارشناسي ارشد ناپيوسته، شرط معدل لازم نيست.

• • داوطلبان تحصيلی غيرايراني در هر مقطع تحصيلي فقط يك بار مجاز به تحصيل هستند و تكرار مقطع تحصيلي در دوره‌هاي روزانه، نوبت دوم (شبانه)، پيام‌نور، غيرانتفاعي، پرديس خودگردان، مجازي، مشترك دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالي و همچنين دانشگاه آزاد اسلامي و ساير موسسات آموزش عالي جمهوري اسلامي ايران ممنوع است.

• • تحصيل داوطلبان در موسسات آموزش عالي و مراكز جامعه‌المصطفي (ص) و مركز آموزش عالي اهل بيت (ع) به‌صورت هم‌زمان ممنوع است.

اشتباهات رایج دانشجویان در انتخاب رشته ارشد روانشناسی

مرحله‌ی انتخاب رشته ارشد روانشناسی جایی برای اشتباه کردن ندارد. داوطلب با کوچک‌ترین اشتباه در این مرحله ممکن است تیشه به ریشه‌ی موفقیت خود در آینده بزند. در ادامه از رایج‌ترین اشتباهات داوطلبان در انتخاب رشته‌ی ارشد می‌گوییم و توصیه‌هایی برایتان داریم تا شما را از افتادن در دام این اشتباهات حفظ کنیم.

• عدم توجه به عوامل مهم در اولویت‌بندی انتخاب‌ها

 متاسفانه برخی از داوطلبان نه‌تنها وقت کافی برای اولویت‌بندی و تحقیق درباره‌ی انتخاب رشته‌ی خود درنظر نمی‌گیرند، بلکه حتی به مهم‌ترین موارد در انتخاب رشته هم توجهی ندارند. پیشنهاد روان‌آموز به داوطلبان این است که سعی کنید تنها بر تمایلات خود متکی نباشید و شرایط را از جهات مختلف و به‌صورت منطقی بسنجید. برای مثال ممکن است دانشگاهی که تمایل به پذیرش در آن دارید، ازنظر امکانات، فاصله تا محل زندگی، هزینه‌ی رفت‌وآمد و وضعیت خوابگاه، چالش‌هایی برایتان به‌وجود آورد که بر روی کیفیت تحصیل شما تأثیر بگذارد.

• تحلیل نادرست رتبه و تراز اکتسابی

سعی کنید برای تحلیل رتبه‌‎ی خود از مشاورانی کمک بگیرید که در این کار مهارت دارند. گاهی‌اوقات داوطلبان با تحقیق‌هایشان درباره‌ی سقف پذیرش دانشگاه‌ها، رتبه برتر‌های سال گذشته و… به نتیجه‌گیری‌های اشتباهی درباره‌ی شانس پذیرفته شدنشان در یک دانشگاه می‌رسند که این امر می‌تواند به اولویت‌بندی اشتباه آن‌ها در زمان انتخاب رشته منجر شود.

• اولویت‌بندی در انتخاب رشته ارشد با امید داشتن به نقل و انتقالات

هیچ‌گاه با این امید که پس از انتخاب رشته‌ی ارشد از امتیاز نقل و انتقالات استفاده می‌کنید، انتخاب‌های خود را اولویت‌بندی نکنید. استفاده از نقل و انتقالات تنها زمانی که دارای شرایطی خاص باشید و تنها با تأیید نهایی دانشگاه مربوط امکان‌پذیر است.

سخن پایانی

در انتها توصیه‌ی روان‌آموز به داوطلبان ارشد روانشناسی این است که در این مرحله با دقت هرچه تمام‌تر پیش بروید و اولویت‌بندی‌های خود را چندین بار و براساس معیارهای متفاوتی موردسنجش و بررسی قرار دهید. اگر در این راه نیاز به مشاوره داشتید، مشاوران تیم روان‌آموز می‌توانند با تکیه بر تجربیات و دانششان در این مسیر کنارتان باشند.

منابع:

سازمان سنجش کشور