تفاوت روانشناس و روانپزشک

روانشناس و روانپزشک چطور با هم همکاری می‌کنند؟

بالاتر گفتیم که روانشناس و روانپزشک، مکمل هم‌اند. پس اگر این سوال رایج از ذهن شما هم گذشته‌است که «روانشناس بهتر است یا روانپزشک؟» باید بگوییم که هیچ برتری بین این دو حرفه وجود ندارد. در بسیاری از مسائل سلامت روان، روانشناس و روانپزشک با هم همکاری می‌کنند.

⇐ قبلا درباره‌ی این موضوع حرف زدیم که روانپزشک‌ها در مواجهه با اختلالات روانشناختی، خط اول درمان را دارودرمانی می‌دانند اما معمولا به آن اکتفا نمی‌کنند. دارو، وقتی می‌تواند به درمان یا بهبود اختلالات منجر شود که مداخلات روان‌درمانی ازطریق تغییر بینش مراجع، جلب همراهی خانواده و اطرافیان او و تلاش برای پیدا کردن ریشه‌ی مشکل، به کمکش بیایند. برای همین است که روانپزشک‌ها معمولا مراجعینشان را در مرحله‌ای از درمان، به روانشناس ارجاع می‌دهند. این ارجاع دادن، نه‌تنها به‌معنی ناتوانی روانپزشک در درمان نیست که اتفاقا نشان‌دهنده‌ی مسئولیت‌پذیری و رفتار حرفه‌ای اوست.

⇐ روانشناس‌ها با اطلاعاتی که درباره‌ی اختلالات روانشناختی دارند، گاهی ممکن است به این تشخیص برسند که درمان بعضی از مسائل سلامت روان، نیاز به همراهیِ دارو دارد. مثلا در اختلالاتی مانند اختلال دوقطبی، نقص توجه-بیش‌فعالی، افسردگی و امثالهم، دارودرمانی باید به کمک بیاید تا کژکاری‌هایی را که در انتقال‌دهنده‌های عصبی مغز ایجاد شده‌است، مرتفع کند. وقتی درمانگری با تشخیص درست و به‌موقع مراجعش را به روانپزشک ارجاع می‌دهد، صلاحیت حرفه‌ای و اخلاق‌مداری‌اش تأیید می‌شود.

⇐ وقتی درباره‌ی همکاری روانشناس و روانپزشک حرف می‌زنیم، ناگزیر باید به تصورات غلطی که درباره‌ی این دو تخصص وجود دارد هم اشاره کنیم. بعضی‌ها معتقدند «روانشناسا که فقط حرف می‌زنن. دکتری که دارو نده، چیزی بارش نیست.» و عده‌ای باور دارند «داروی اعصاب، آدم رو وابسته می‌کنه. یه‌بار بری پیش روانپزشک، دیگه تا آخر عمر باید ادامه بدی.» گاهی حتی بعضی از روانشناسان و روانپزشک‌های نابلد هم به چنین تصورات غلطی دامن می‌زنند. واقعیت این است که روانشناس، برمبنای نظریات علمی که درطول زمان، امتحانشان را پس داده‌اند، به کمک درمانجو می‌آید تا بتواند در زندگی‌اش تغییراتی ایجاد کند و در مواجهه با مشکلات آینده، به مهارت‌هایی برای حل مسائل مجهز شود. 

بسیاری از مسائل سلامت روان، بی‌نیاز از دارو، با روان‌درمانگری قابل حل‌اند. روانپزشک هم براساس نیاز و شرایط مراجع، برای مدت مشخصی، دارو تجویز می‌کند. البته بعضی از اختلالات روانی ممکن است به درمان مادام‌العمر نیاز داشته‌باشند اما این به‌معنای اعتیادآور بودنشان نیست. همان‌طور که یک‌سری از مشکلات پزشکی مثل بیماری‌های قلبی، فشار خون، گوارش و مانند این‌ها به دارو خوردن و تحت‌نظر بودن همیشگی نیاز دارند، به تعدادی از مسائل سلامت روان هم باید در مدت طولانی رسیدگی شود تا زندگی فرد مختل نشود.

⇐ در همکاری بین روانشناس و روانپزشک، رصد روند درمانی مکمل، ضروری است. روانشناس و روانپزشک، در کار یکدیگر دخالت نمی‌کنند اما حواسشان هست که خط درمانی تکمیلی، چطور دارد پیش می‌رود. روانپزشک، از مراجع درباره‌ی پایبندی‌اش به جلسات روان‌درمانی سوال می‌کند و روانشناس، سعی دارد مطمئن شود که مراجع، مصرف داروهای تجویزی‌اش را جدی بگیرد. چون هرکدام از این دو پایه‌ که مغفول بماند، کلیت درمان با مشکل مواجه می‌شود.