شاید در ظاهر به نظر برسد که درس‌خواندن یک ماجرای ساده است؛ کتاب را برمی‌داری و می‌خوانی، همین دیگر. اگر شما در ابتدای امر این گونه فکر کنید، همین‌که نتوانید راحت بخوانید یا راحت بفهمید، دچار سرخوردگی می‌شوید. جالب است بدانید که نه فقط درس‌خواندن که هر عمل دیگری در دنیای واقعی مولفه‌های متغیر و گوناگونی دارد که فرد به فرد، متفاوت و قابل تحلیل و بررسی است. یکی از مولفه‌های مهم مطالعه، درس خواندن گروهی یا فردی است. در این مقاله به مزایا و معایب این هریک از این روش‌های درس خواندن می‌پردازیم.
لیست مطالب
مقایسۀ مطالعه گروهی و فردی
طبق موارد گفته‌شده، در مطالعۀ گروهی ممکن است افراد برای یکدیگر بخش‌های مختلف را توضیح دهند و این توضیح‌ها با شیوه‌های بیان مختلف، باعث فهم بهتر و تحکیم بیشتر در ذهن می‌شوند.
حتما تجربۀ این را داشتید که وقتی به دیگری مطلبی را با زبان خودتان توضیح می‌دهید، خودتان هم بیشتر یاد می‌گیرید.
بنابراین این معامله‌ای دوسربرد است درحالی‌که در مطالعۀ فردی این امتیاز چندان وجود ندارد. حالا برویم امتیازها و نقص‌های شیوۀ مطالعۀ گروهی را دقیق‌تر بررسی کنیم.
مزایا:
+ دید همه‌جانبه به موضوعات مطالعه
مطالعۀ گروهی باعث می‌شود یک مطلب را از زوایای مختص هر فرد بتوانیم ببینیم، با سؤالات و نقاط ابهام مختلف آشنا بشویم که ممکن است تا قبل از بیان توسط دیگری ما به آن‌ها حتی فکر هم نکرده باشیم. با بیان‌شدن، تفکر درموردشان و پاسخ‌دهی به آن‌ها، مطلب را کامل‌تر یاد می‌گیریم.
+ افزایش انگیزه
گروه می‌تواند باعث افزایش انگیزه بشود. زمانی که شما صبح تا شب به‌تنهایی پای کتاب‌های مختلف زمان می‌گذارید، این مسئله که چگونه انگیزۀ خود را حفظ کنید، جزو مسائل و دغدغه‌ها‌ی مهم شما خواهدشد.
اما در گروه، زمانی که پویایی و تلاش دیگران را می‌بینید، نوعی حس رقابت و انرژی به شما دست می‌دهد که باعث تلاش بیشتر شما نیز می‌شود.
از طرف دیگر، درس‌خواندن با دوستانتان حس لذت را نیز برایتان به ارمغان می‌آورد که خودش مشوق بیشتر درس‌خواندن می‌شود.
مقالۀ پیشنهادی: مایندفولنس یا ذهن‌آگاهی چیست چه کاربردی دارد؟
+ مسئولیت‌شناسی در درس خواندن
علاوه‌بر داشتن انگیزه، داشتن مسئولیت و وظیفه‌شناسی نیز می‌تواند از اهمال‌کاری جلوگیری کند که این مورد هم در مطالعۀ گروهی فراهم می‌شود.
زمانی که وظیفه دارید یک قسمت مشخص را بخوانید و آن را جلوی همه برای دیگر اعضا بیان کنید و توضیح دهید، با احتمال کمتری اهمال‌کاری می‌کنید درمقایسه با این‌که قرار باشد قسمتی را فقط برای خودتان بخوانید.
+ تقویت توانایی کار گروهی
توانایی انجام کار گروهی مسئله‌ای است که برای ادامۀ مسیر زندگی و موفقیت بیشتر در آن لازم است. اما ما معمولا نداریمش، حتی زمانی‌که در کلاس‌های مختلف مجبور به کار تیمی می‌شدیم.
از 10 نفر رندوم اگر بپرسید، 9 نفرشان معتقدند که «من چون خیلی مسئولیت‌پذیرم و کار دیگران را قبول ندارم، در تمام کارهای گروهی، خودم همۀ کارها را انجام می‌دادم.»
این جمله هم نوعی تعریف است و هم نوعی مشکل که یعنی گویندۀ جمله توانایی کار تیمی ندارد. اگر گروهی مناسب داشته‌باشیم و مهارت‌های گروهی کار کردن را هم بیاموزیم، آن‌قدر فرایند شیرین و لذت‌بخشی است که دیگر خودتان تمایلی به «فقط من باید همۀ کارها را بکنم»، نخواهیدداشت.
در درس خواندن گروهی، مهارت‌هایی از این دست ایجاد و تقویت می‌شوند.
مطالب مرتبط: بهترین زمان برای درس خواندن در روز چه ساعاتی است؟
معایب:
– منحرف شدن از مسیر درس خواندن
ما گل بی‌خار نداریم! مطالعۀ گروهی همان‌قدر که مزایای مختلفی دارد، شامل معایبی نیز می‌شود. اگر عضو یا اعضایی که به‌عنوان گروه انتخاب کردید مناسب نباشند، کل قضیه درس‌خواندن ول‌معطل می‌شود و بیشتر به حرف‌زدن و بازیگوشی منحرف می‌شود.
انتخاب اعضای مناسب و نگه‌داشتن گروه در جهت اصلی خود، از سختی‌های این نوع مطالعه است که در مطالعۀ فردی پیچیدگی و اذیت زیادی نخواهدداشت.
– چالش انتخاب اعضای گروه همراه
از مؤلفه‌های دیگر اعضای مناسب، این است که کم‌کاری نمی‌کنند؛ اگر کسی در گروه بدل بشود به مصرف‌گر و هیچ خروجی مساعدی برای گروه نداشته‌باشد، بهتر است هرچه سریع‌تر پیگیری کنید و اگر دلیل قابل قبولی ندارد، او را از گروه اخراج کنید.
خب این وظیفۀ بررسی و پیگیری مشکلات افراد دیگر که کار چندان ساده‌ای هم نیست، در مطالعۀ فردی وجود ندارد. در مطالعۀ فردی همین‌که از پس خودتان بربیایید کافی است که به مراتب ساده‌تر انجام می‌شود.
– افت کیفیت یادگیری
باعث تعجب نیست اگر بگوییم مطالعۀ گروهی توسط مزایای گفته‌شده، باعث افزایش یادگیری می‌شود، اما جالب است بدانید که ازطرف دیگر می‌تواند باعث افت یادگیری هم بشود. می‌پرسید چگونه؟
با استفاده از همان مزایایی که دارد! وقتی چندنفر دورهم جمع می‌شوند و هرکدام با سبک بیان و یادگیری متفاوت با هم اطلاعاتی را ردو‌بدل می‌کنند، این قضیه اصلا به نفع افرادی نیست که به تعداد محدودی از سبک‌های یادگیری عادت دارند.
این افراد زود گیج می‌شوند و یادگیری مطالب برایشان سخت‌تر خواهدشد.
مطالب مرتبط: تقویت حافظه برای کنکور با چند روش ساده
هر روش برای چه گروهی از افراد بهتر است؟
همان‌طور که گفتیم افراد اگر به سبک‌های‌یادگیری محدودی عادت داشته‌باشند، روش مطالعۀ گروهی برایشان مناسب نیست.
همچنین افرادی که صبر و تحمل بالایی ندارند و عجله‌ی زیادی دارند، اگر تصمیم به تغییر این ویژگی‌هایشان نداشته باشند، شاید در مطالعۀ گروهی کمی اذیت شوند.
البته که توصیۀ ما این است در محیط‌های این چنینی قرار بگیرند و برای رشد شخصی خودشان سعی کنند ظرفیت خود را اندکی بالا ببرند اما اگر زمان کافی برای شکل‌گیری عادت‌های جدید وجود ندارد، بهتر است که ریسک درس خواندن گروهی را به جان نخرند.
همچنین افرادی که به مطالعۀ فردی خو گرفته‌اند و انعطاف‌پذیری و ایجاد سازگاری جدید برایشان سخت است یا بیشتر از جمعیت، شیفتۀ تنهایی هستند و تمرکز و راحتی بیشتری را در تنهایی تجربه می‌کنند، مطالعۀ فردی برایشان اثرگذارتر باشد.
ازطرف دیگر افرادی با ارتباطات اجتماعی وسیع که از حل چالش‌های میان‌فردی احساس خوبی دارند، احتمالا از روش مطالعۀ گروهی نیز لذت زیادی می‌برند.
برای نتیجه بهتر درس خواندن گروهی یا فردی باید چه ملاحظاتی را رعایت کرد؟
حالا می‌دانیم درس خواندن فردی بیشتر به کار چه کسانی می‌آید و مدل گروهی برای چه کسانی مناسب‌تر است اما این همۀ ماجرا نیست.
براساس مزایا و معایب هرکدام از شیوه‌ها، بهتر است یک‌سری ملاحظات را درنظر بگیریم تا بهترین نتیجه حاصل شود.
در درس خواندن گروهی، از نکات حائز اهمیت می‌توان اشاره کرد به انتخاب افراد وظیفه‌شناس، نگه‌داری و جهت‌دهی دائمی گروه در مسیر درست، توجه به نوع سبک‌های یادگیری افراد، تعیین راهبر برای گروه در هرجلسه، تقسیم وظایف عادلانه، تشویق و تقویت متناسب با هرعضو برای انجام دادن یا ندادن کاری.
در روش مطالعۀ فردی هم باید حواسمان به این معیارها باشد؛ تعیین پشتیبان برای مطالعه که باعث افزایش حس مسئولیت‌پذیری شود، توجه به ایجاد انگیزه و تقویت برای خود، توضیح‌دادن مطالب به زبان خودتان به‌صورت بلند، تلاش برای دیدن یک مطلب از زوایای مختلف و افزایش تفکر انتقادی.
سخن پایانی
حالا که با مزایا و معایب مختلف این دو روش مطالعه آشنا شدید، نوبت شماست که انتخاب کنید. ما برای شما یکی را تعیین نمی‌کنیم چراکه می‌دانیم هیچ روش قابل تطبیق صددرصدی با همۀ افراد وجود ندارد.
مثل همیشه تأکید می‌کنیم که خودتان را در اولویت قرار دهید و روش‌های مناسب را با شناختی که از خود دارید، انتخاب یا شخصی‌سازی کنید.
امیدواریم که چه به‌صورت فردی و چه گروهی، حسابی درس بخوانید و با آن خوش بگذرانید. همچنین اگر دانشجوی رشتۀ روانشناسی هستید و قصد شرکت در کنکور ارشد را دارید، ما در صفحه منابع ارشد روانشناسی هرآنچه را که باید بدانید از جمله، گرایش‌ها، ظرفیت پذیرش و … بازگو کرده‌ایم.
مطلب پیشنهادی برای دانشجویان روانشناسی بالینی ⇐ منابع ارشد روانشناسی بالینی
