حتما برای شما هم پیش آمده که دنبال راهکاری باشید تا درس‌هایی که خواندید دیگر از ذهنتان بیرون نرود و تا روز کنکور استرس فراموش کردنشان را نداشته‌باشید. خلاصه نویسی به شما کمک می‌کند، درس‌هایتان را به‌صورت مختصر و مفید مرور کنید و تا همیشه آن‌ها را در ذهنتان داشته‌باشید. اگر تابه‌حال از اهمیت خلاصه نویسی برای کنکور باخبر نبوده‌اید، با خواندن این مطلب حتما به آن ایمان می‌آورید!
لیست مطالب
چطور خلاصه نویسی نجاتتان می‌دهد؟
با خلاصه نویسی در زمانتان صرفه‌جویی می‌شود. برای مرور درس‌ها دیگر لازم نیست خیلی زمان بگذارید و خط‌به‌خط مطالب کتاب درسی را بخوانید. فقط کافی است مطالب خلاصه‌شده را مرور کنید تا به آن اشراف پیدا کنید.
- ماندگاری مطالب با خلاصه نویسی کردن
با خلاصه نویسی کردن مطالب درسی، دیگر نگران از یاد بردن درس‌ها نباشید. هم‌زمان که درحال خلاصه نویسی کردن هستید، مطالب وارد ذهنتان شده و بر روی صفحه‌ی مغزتان هم ثبت می‌شوند. به همین دلیل یادگیری‌تان عمیق می‌شود و مطالب را به‌سادگی فراموش نمی‌کنید.
استفاده بهینه از زمان
در روزهایی که داوطلب کنکور ارشد هستید، حتما زمان‌هایی پیش می‌آید که حوصله منبع خواندن و مطالب سنگین کتاب‌های درسی را نداشته‌باشید؛ اما اگر درس هم نخوانید دچار استرس می‌شوید. مرور خلاصه‌ها برای این‌طور مواقع بسیار خوب است و کمک می‌کند تا زمانتان را به‌صورتِ مفید سپری کنید.
یادآوری راحت‌تر مطالب کنکوری
با خلاصه‌نویسی کردن می‌توانید برای یادآوری مطالبی که قبلاً خوانده‌اید به حافظه‌تان کمک و یادآوری را آسان کنید. زمانی که سراغ مطالعه‌ی دروس برای بار دوم می‌روید، ممکن است در ابتدای مطالعه احساس کنید که مطالب از ذهنتان پاک شدهاست اما با مرور خلاصه‌هایتان می‌توانید با یک مرور کلی و سریع تمام آنچه را که در گذشته خوانده‌بودید، به ذهنتان فراخوانی کنید.
چطور خلاصه نویسی برای کنکور را به بهترین نحو انجام دهیم؟
خلاصه‌نویسی، اصول و تکنیک‌هایی دارد که دانستنش به شما کمک می‌کند تا به‌خوبی از پس آن بربیایید و به بهترین شکل ممکن آن را انجام دهید. در این بخش این اصول را با هم یاد می‌گیریم.
1. فرصت آشنایی بدهید
اولین نکته‌ی مهم برای نوشتن خلاصه‌ی درس‌ها این است که بعد از مطالعه‌ی دوم و آشنا شدن با مطلب درسی انجام شود. زمانی که شما با مطالب آشنایی نسبی پیدا کرده‌اید و می‌توانید برداشت درستی از آن‌ها داشته‌باشید، خلاصه کنید اما اگر تسلط نسبی به مطلب موردنظر نداشته‌باشید، خلاصه‌ی خوبی از آب درنمی‌آید.
2. با زبان خودتان خلاصه نویسی کنید
وقتی قرار باشد برای خود یا دوستانتان مطلبی درسی را توضیح بدهید، قطعا با لحن دوستانه این کار را انجام می‌دهید. برای خلاصه نویسی هم بهتر است همین کار را بکنید و مطالب را با زبان محاوره‌ای، خودمانی و راحت بنویسید. خلاصه این‌که تعارفات را با خودتان کنار بگذارید و به زبان خودمانی برای خودتان خلاصه نویسی کنید.
3. کلمات کلیدی را استخراج کنید
تا به‌حال شدهاست وسط صحبت کردن، ذهنتان مشغول موضوع دیگری بشود؟ بعد هنگام بازگشت به همان موضوع قبلی، از فرد مقابلتان بخواهید کلماتتان را برایتان مرور کند تا مطلب اصلی یادتان بیاید؟ کلیدواژه‌های متن هم به همین میزان به یادآوری شما هنگام مطالعه‌ی دوباره درس کمک می‌کنند. در زمان مطالعه برای خودتان کلمات کلیدی هر پاراگراف را پیدا کنید. در مرتبه‌ی دوم مطالعه با مرور کلمات کلیدی می‌توانید مطالب مرتبط با آن را به یاد بیاورید و اگر ذهن شما دچار توقف یا عدم یادآوری شد با کلمات کلیدی قفل ذهنتان را باز کنید.
4. نشانه‌گذاری کنید
در زمان مطالعه کردن برای هر بخش از آن، نشانه بگذارید. برای مثال اگر بخشی از مطلب را متوجه نشدید و فهم آن برایتان دشوار بود یا بخشی از مطلب به نظرتان مهم آمد و از آن سوال کنکوری طرح شدهاست، آن را نشانه‌گذاری کنید تا در مرور دوم حواستان به آن قسمت از مطلب باشد.
5. مرتب بنویسید
مطالبی که خلاصه کرده‌اید باید مرتب باشند تا وقتی سراغشان رفتید بین مطالب گم نشوید و بیشتر باعث اتلاف وقتتان نشوند. در یک خلاصه‌نویسی خوب، باید مطالب را به‌صورت طبقه‌بندی‌شده و منظم یادداشت کنید و از نوشتن مطالب اضافی پرهیز کنید.
6. خط کشی کنید
اگر حین درس خواندن جمله‌ای به نظرتان مهم آمد، زیر آن خط بکشید تا برای مرور دوم حتما به آن توجه کنید. برای خط‌کشی کردن مطالب می‌توانید برای خودتان دسته‌بندی درست کنید. مثلا مطالب خیلی مهم را با خودکار قرمز خط‌کشی کنید و مطالب با اهمیت کمتر را با خودکار سبز. این کار به نظم‌دهی ذهن شما نیز کمک می‌کند.
7. یک دور بخوانید
بعد از این‌که یک مبحث را خلاصه کردید، خلاصه‌تان را یک بار بخوانید. اگر خلاصه برایتان نامفهوم بود یا جای سوال داشت، نیاز به تغییر دارد و باید آن را اصلاح کنید.
8. حاشیه نویسی کنید
کلیدی‌ترین عبارت هر مطلب را به‌صورت کوتاه‌شده در کنار همان مطلب در حاشیه‌ی کتاب یادداشت کنید. در حاشیه‌نویسی، مطالب ویژه هر صفحه را به‌صورت جملات بسیار کوتاه یادداشت می‌کنیم. این روش بیشتر برای دروس عمومی استفاده می‌شود.
9. رنگی بنویسید
زمانی که به درس تسلط پیدا کردید، با استفاده از ماژیک های‌لایتر می‌توانید کلمات و جملات کلیدی هر پاراگراف را مشخص کنید. با این روش در مرور بعدی کافی‌ست نکات های‌لایت شده را مرور کنید و نیازی به خواندن کل مطالب ندارید.
بهترین روش های خلاصه نویسی برای کنکور
از آن‌جایی‌که خلاصه نویسی اهمیت زیادی دارد، تکنیک‌های مختلفی هم برای آن معرفی شدهاست. دو تکنیک خلاصه‌نویسی، «نقشهی ذهنی» و «خلاصه نویسی هاروارد» از باقی تکنیک‌ها بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرند.
خلاصه نویسی به روش نقشه ذهنی
یکی از بهترین روش‌های خلاصه نویسی، نقشهی ذهنی (مایندمپ) است. نقشهی ذهنی را «تونی بوزان» معرفی کرده و آموزش داده‌است. در این روش خلاصه نویسی، ما از نمودار درختی و رنگ‌ها استفاده می‌کنیم. موضوع اصلی مطلب به‌عنوان تنه‌ی درخت و باقی مطالب مرتبط با آن به‌عنوان شاخه‌های اصلی و فرعی در نظر گرفته می‌شوند.
خلاصه نویسی به روش هاروارد (PQRST)
خلاصه نویسی هاروارد شامل 5 مرحله می‌شود؛
- باید یک دید کلی نسبت به مطلبی که می‌خواهید خلاصه کنید، داشته‌باشید. کافی‌ست یک بار مطلب را بخوانید و پیش‌مطالعه داشته‌باشید.
- بعد از خواندن هر مطلب چند سوال از آن طرح کنید. با این قدم می‌توانید دقت و تمرکز بیشتری روی مطلب پیدا کنید.
- در این مرحله باید مطلب را کدگذاری کنید، درست مثل همان تکنیک نشانه‌گذاری که بالاتر درباره‌ی آن گفتیم.
- حالا دیگر زمان خلاصه‌نویسی رسیده! با توجه به آنچه از مرور اولیه از مطلب دریافت کرده‌اید، خلاصه‌نویسی را انجام دهید.
- وقت آزمون گرفتن از خودتان رسیده‌است. سوالاتی را که در مرحله دوم نوشتید، پاسخ دهید تا میزان تسلط خود بر مطلب را متوجه شوید.
دفتر خلاصه‌نویسی بهتر است یک سری ویژگی‌ها داشته‌باشد تا خلاصه نویسی بهتری انجام دهید. یکی از ویژگی‌هایی که باید به آن توجه کرد این است که امکان اضافه یا کم کردن برگه داشته‌باشد، تا هر زمان لازم بود خلاصه‌تان را به‌راحتی کم یا زیاد کنید. اگر دفترتان جلد سخت داشته‌باشد بهتر است، از این نظر که این دفتر در طول زمان بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد و مقاوم بودن جلد آن به سالم ماندنش کمک می‌کند. داشتن دیوایدر هم یکی دیگر از ویژگی‌های دفترهای خلاصه‌نویسی است، بخش‌کننده یا دیوایدر کمک می‌کنند تا موضوعات مختلف خلاصه‌شده، از هم جدا و به‌صورت مرتب دسته‌بندی شوند.
سخن پایانی
در پایان لازم به ذکر است که همراهی یک مشاور خوب می تواند برای برخی از افراد در سال کنکورشان بسیار تاثیرگذار باشد و نقش مهمی در کسب یک رتبه خوب در کنکور آن ها ایفا کند. چنانچه جزو دانشجویان کارشناسی و یا کارشناسی ارشد رشته‌ی روانشناسی هستید و قصد شرکت در کنکور ارشد و یا دکتری را دارید، می‌توانید برای کسب اطلاعات بیشتر دراین باره به صفحه منابع ارشد روانشناسی مراجعه کنید.
