سایه سازمانی – سید حمید آتش پور

معرفی کتاب سایه سازمانی

کتاب سایه سازمانی اثری نوآورانه است که با رویکردی خلاقانه و نوین، به بررسی روانشناسی سازمانی بر پایۀ روانکاوی می‌پردازد و مفهوم «سایه» را از نظریات کارل گوستاو یونگ به دنیای سازمان‌ها می‌کشاند.

این کتاب به کشفیات کارل گوستاو یونگ می‌پردازد که مهم‌ترین آن بخش ناخودآگاه در ذهن هر آدمی است و نشان می‌دهد چگونه این عناصر سرکوب‌شده، رهاشده و فراموش‌شده در بخش تاریک وجود انسان می‌توانند بر رفتار مدیران و کارکنان تأثیر بگذارند و جهان سازمانی را دگرگون سازند.

روانکاوی یونگ رویکردی است که بر ناخودآگاه جمعی، کهن‌الگوها، تیپ‌های شخصیتی و فرایند فردیت تأکید دارد و یکی از مفاهیم بنیادین آن، نظریۀ سایه است. نظریۀ سایۀ یونگ به بخش‌های پنهان و سرکوب‌شدۀ شخصیت انسان اشاره دارد که در صورت نادیده‌گرفتن، می‌توانند به رفتارهای مخرب و ناهشیار منجر شوند. کتاب «سایۀ سازمانی» با به‌کارگیری این مفاهیم عمیق روانکاوی در دنیای سازمان‌ها، فتح بابی ارزشمند است که به مدیران و کارکنان کمک می‌کند تا با شناخت سایه‌های فردی و جمعی، سازمان‌هایی سالم‌تر و کارآمدتر بسازند.

پیام محوری این کتاب آن است که تنها با شناسایی و به‌کارگیری نیروهای تاریکی می‌توان به نور و روشنایی رسید و افراد و سازمان‌ها را از درماندگی، آسیب و تخریب نجات داد. هدف اصلی این اثر، رهایی انسان از خویشتن تاریک جهنمی خود و رسیدن به روشنایی و یکپارچگی روان فردی و سازمانی است.

نویسندگان کتاب سایه سازمانی انتشارات روانشناسی و هنر، با تکیه بر روانکاوی یونگ و نظریه‌های معاصر رفتار سازمانی، نشان می‌دهند که سازمان‌ها نیز همچون انسان‌ها دارای دو بُعد روشن و تاریک‌اند و سلامت یا بیماری آن‌ها به‌طور مستقیم با سلامت روانی اعضایشان گره خورده است.

آن‌ها توضیح می‌دهند که سایۀ سازمانی مجموعه‌ای از تمایلات، انگیزه‌ها و گرایش‌های پنهان است که ریشه در ناخودآگاه جمعی سازمان دارد؛ ناخودآگاهی که از بدو شکل‌گیری سازمان به‌صورت فرهنگ، قوانین نانوشته، هنجارها و رفتارهای جمعی بروز یافته و هیچ عضوی بیرون از آن قرار نمی‌گیرد.

در این نگاه، رفتارهای مخرب، ترس‌های مشترک، وابستگی‌های ناهشیار و نقش‌هایی که کارکنان در شبکهٔ سازمانی بازی می‌کنند، همگی جلوه‌هایی از سایه‌اند و کتاب با بررسی انواع سایه در سازمان‌ها و تحلیل پیامدهای آن، به خواننده نشان می‌دهد که افراد سالم سازمان‌های سالم می‌سازند و سازمان سالم نیز به پرورش انسان سالم کمک می‌کند.

آتش پور و رحیمی نژاد تأکید می‌کنند که برای مواجهه با این بخش تاریک سازمان، باید نقاب‌های اجتماعی سازمان کنار زده شود تا نیروهای پنهان آشکار شده و مسیر رشد و شفا هموار گردد. آن‌ها مصادیقی چون روحیهٔ حمایت‌گری، همبستگی گروهی، افتخار به سازمان، مقابله با بی‌عدالتی، یا حتی وابستگی‌های بیمارگونه، ترس جمعی از سرزنش و بازتولید ساختارهای معیوب را نمونه‌هایی از تجلی این ناخودآگاه گروهی می‌دانند.

ازاین‌رو، شناسایی سایه‌ها و نیروهای تاریک سازمان نه تهدید، بلکه گامی تعیین‌کننده برای عبور از وضعیت بیمار، دستیابی به بینش و ساختن محیطی سالم و سازنده است.

یکی از ویژگی‌های برجستۀ این کتاب، بررسی سازمان‌هایی است که سایه بر آن‌ها حاکم شده است. نویسندگان در فصل پنجم کتاب تصویری کامل از سازمان‌های بیمار ارائه می‌دهند که در آن‌ها پیروی و تبعیت کورکورانه از مدیر ارشد، درک ضعیف و آشفته از اوضاع، فقدان شجاعت برای مطرح‌کردن مشکلات و نقش‌بازی‌کردن همۀ افراد در شبکۀ ارتباطی ایجادشده، به‌وضوح مشاهده می‌شود. متملقین، کودکان قهرمان، سپربلاها، فرزندان ازدست‌رفته، دلقک‌ها و ردکمک‌کن‌ها تیمی را تشکیل داده‌اند که وضع موجود را بازتولید می‌کنند.

این کتاب با حجم مناسب، استفاده از پانویس‌ها و طبقه‌بندی منظم اطلاعات، ابزاری کاربردی برای کسانی است که می‌خواهند سازمان خود را از چنگال سایه نجات دهند و به سلامت سازمانی دست یابند. به‌طور کلی مطالب این اثر به تشخیص بیماری‌های سازمانی کمک می‌کنند.

کتاب سایه سازمانی اثر پیمان رحیمی نژاد دعوتی است به شجاعت و آگاهی. اولین قدم برای خروج از وضعیت بیمار سازمانی، شجاعتی برای دیدن حقیقت است. پس از آن، تاباندن نور آگاهی بر نقش مخرب اجزای آن می‌تواند مسیر تحول را هموار کند.

این کتاب نه‌تنها برای کسانی که در سازمان‌ها کار می‌کنند، بلکه برای هر فردی که می‌خواهد خود و جامعۀ پیرامون خود را بهتر بشناسد، می‌تواند منبعی الهام‌بخش باشد.

کتاب مرتبط: روانشناسی سازمانی با رویکرد علمی کاربردی اثر استیوام جکس

این کتاب برای چه افرادی مناسب است؟

• دانشجویان رشته‌های روانشناسی و مدیریت: این کتاب منبعی ارزشمند برای آشنایی با کاربرد روانکاوی در محیط‌های سازمانی و فهم عمیق‌تر رفتار انسانی در سازمان‌هاست.
• روانشناسان و مشاوران سازمانی: متخصصان حوزۀ سلامت روان می‌توانند از این کتاب برای تحلیل و درمان آسیب‌های سازمانی و کمک به مدیران در ایجاد سازمان‌های سالم‌تر بهره ببرند.
• مدیران و رهبران سازمانی: کسانی که در رأس سازمان‌ها قرار دارند می‌توانند با مطالعۀ این کتاب، سایه‌های مخرب در سازمان خود را شناسایی کنند و به بهبود فرهنگ سازمانی بپردازند.
• کارشناسان منابع انسانی: این کتاب به متخصصان منابع انسانی کمک می‌کند تا با درک عمیق‌تر رفتارهای ناخودآگاه، محیط کاری سالم‌تری برای کارکنان ایجاد کنند.
• افراد عادی علاقه‌مند به خودشناسی: هر فردی که می‌خواهد خود را بهتر بشناسد و بفهمد چگونه سایۀ شخصیتی او بر زندگی کاری و شخصی‌اش تأثیر می‌گذارد، می‌تواند از این کتاب استفاده کند.

خرید کتاب سایه سازمانی سیدحمید آتش پور

قیمت این کتاب در نشر روان آموز با تخفیف ویژه برای علاقمندان به مطالعۀ کتاب درنظر گرفته شده است. همین حالا می‌توانید جهت خرید کتاب سایه سازمانی از همین صفحه اقدام کنید. امید است که خوانندگان این کتاب، آگاهی از آسیب را با شهامت تغییر درآمیزند و به‌سوی جامعۀ حرفه‌ای سالم‌تر قدم بردارند.

درنهایت خواهشمندیم پس از مطالعۀ این کتاب نظرات ارزشمند خود را در انتهای این صفحه با ما درمیان بگذارید.

توضیحات تکمیلی

دکتر سیدحمید آتش پور، دانشیار و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان) و نویسنده و مولف بیش از ۱۰۰ مقاله پژوهشی است و سید پیمان رحیمی نژاد، نویسندۀ دیگر این اثر، با تجربه و دانش گسترده در حوزۀ روانشناسی و روانکاوی، توانسته‌اند پلی میان نظریات یونگ و دنیای واقعی سازمان‌ها بسازند.

کتاب مرتبط: روانشناسی سازمانی برای مدیران بالزاک

بریده ای از کتاب

یکی از مظاهر بسیار عجیب در سازمان‌ها این است که «اگر فکری که ارائه می‌دهی مال من نباشد، پس آن فکر و ایده ارزشی ندارد.» چنین نمایشی از حماقت را می‌توان بخشی از تلاش سایه برای فریب مدیران و افراد ذی‌نفوذ در سازمان تصور کرد. در واقع افراد بالغ کمتر اعتقاد دارند که اگر ایده‌ای مال آن‌ها نباشد پس قابل‌قبول نیست، بلکه آن‌ها افکار و نظرات را بررسی کرده و منطقی‌بودن و مفیدبودن آن‌ها را مدنظر قرار می‌دهند. اما شیفتگی به فکرهای خود، شاخص جالبی است از نفوذ سایه که فرد فکر خود را تنها تفکر مطلوب دانسته و اعتقاد دارد که اگر این ایده یا وسیله یا هر چیز دیگر را «من یا ما» ابداع و مطرح نکرده‌ایم، پس چندان ارزشمند نیست.

فهرست کتاب سایه سازمانی: زمانی که سایه بر رفتار مدیران و کارکنان حاکم می شود

مقدمه نویسنده

مقدمه دکتر سرگلزایی

فصل اول: درک سایه در نظریه کارل گوستاو یونگ

فصل دوم: سایه سازمان

فصل سوم: ناخودآگاه جمعی و سایه کارکنان

فصل چهارم: نوع‌شناسی سازمان‌ها: نشانگان سلامت و بیماری

فصل پنچم: سازمان‌هایی که سایه بر آنها حاکم است

فصل ششم: خودشیفتگی: ارضاء سایه

فصل هفتم: تعصب نسبت به ایده‌های خود در سازمان: حاکمیت سایه مدیر بر اندیشه‌ها و ایده‌ها

فصل هشتم: ترور شخصیت: قدرت سایه در حمله به دیگران

فصل نهم: پارانویای (بدبینی) مدیران: حاکمیت ترسناک سایه بر رفتار مدیران

فصل دهم: تفکر گروه: نمایش جمعی افراد همفکر

فصل یازدهم: شناخت‌ها بریس در مدیران: جلوه‌گاهی از سایه

فصل دوازدهم: سایه و بروز اعتیادهای سازمانی

فصل سیزدهم: بی‌ارزشی سازمانی و سازمان‌های نوروتیک: حضور سایه در گستره فرهنگ سازمانی

فصل چهاردهم: فراتر از سایه در سازمان: رسیدن به یکپارچگی و تعالی

فهرست منابع