تفاوت روانشناسی عمومی و تربیتی؛ کدام بهتر است؟

برای ادامۀ تحصیل، روانشناسی عمومی بهتر است یا روانشناسی تربیتی؟؛ این از آن دوراهی‌های معروف بچه‌های روانشناسی است. کسانی که بعد از تمام شدن دورۀ کارشناسی، تصمیم به ادامه‌تحصیل می‌گیرند، باید قبل از آماده‌شدن برای کنکور ارشد روانشناسی، رشته و گرایش تخصصیشان را انتخاب کنند. انتخاب نه‌چندان آسانی که وقتی پای گزینه‌های پرطرفداری مثل روانشناسی بالینی، عمومی و تربیتی درمیان باشد، سخت‌تر هم می‌شود. ما پیش‌تر در مقالۀ «تفاوت روانشناسی بالینی و عمومی»، دوتا از محبوب‌ترین رشته‌های روانشناسی را با هم مقایسه کرده‌ایم. در مقالۀ حاضر هم کار انتخاب را برای آن‌هایی آسان کرده‌ایم که می‌خواهند تفاوت روانشناسی عمومی و تربیتی و کاربردش را بدانند.

بررسی تفاوت روانشناسی عمومی و تربیتی در کنکور

خب وقتی دربارۀ تفاوت روانشناسی عمومی و تربیتی حرف می‌زنیم، نگاهمان به آیندۀ حرفه‌ای این دورشته است؛ اما از آن‌جایی‌که ورود به بازار کار از کنکور می‌گذرد، قبل از هر چیز باید ببینیم روانشناسی عمومی و تربیتی در کنکور ارشد چه فرقی با هم دارند. داوطلبین هرکدام از این دو رشته‌ها، باید چه درس‌هایی با چه ضرایبی بخوانند؟

 جدول دروس امتحانی و ضرایب ارشد روان‌شناسی عمومی و تربیتی

با نگاهی به جدول دروس امتحانی و ضرایب آن‌ها می‌توانیم به راحتی متوجه اولین تفاوت‌های روانشناسی عمومی و روانشناسی تربیتی در مقطع کارشناسی ارشد بشویم. خب، همان‌طور که مشخص است، روانشناسی عمومی در کنکور ارشد، مواد امتحانی بیشتری دارد.

از طرف دیگر،  به‌جز درس روانشناسی تربیتی که مخصوص رشتۀ تربیتی است، و دورس انگیزش و هیجان، روانشناسی مرضی و کودکان استثنایی و  علم نفس که از موارد امتحانی رشتۀ روانشناسی عمومی هستند، بقیۀ دروس امتحانی این  دو رشته با  یکدیگر  مشترک هستند، و تفاوت تنها به ضریب‌های دو درس آمار و متون برمی‌گردد.

همین مشابهت‌ها باعث می‌شود بعضی از داوطلبین کنکور که معیارِ قبولی در دانشگاه برایشان از فاکتورهایی مثل علاقه و بازار کار اهمیت بیشتری دارد، خودشان را برای هر دو رشته، آماده کنند. این گروه از بچه‌ها تمرکزشان را می‌گذارند برروی منابع ارشد روانشناسی مناسب برای گرایش عمومی و درس روانشناسی تربیتی را هم وارد برنامۀ مطالعاتیشان می‌کنند. در کنکور نیز به سؤالات این درس هم پاسخ می‌دهند تا درنهایت، رتبۀ آن‌ها مشخص کند که کفۀ ترازو به سمت روانشناسی تربیتی سنگین‌تر خواهد بود یا روانشناسی عمومی!

 برای آشنایی با زیروبم کنکور ارشد روانشناسی تربیتی، مطلب «منابع ارشد روانشناسی تربیتی» را پیشنهاد می‌کنیم که بخوانید.

مطلب پیشنهادی: منابع ارشد روانشناسی عمومی

قبولی در ارشد روانشناسی عمومی راحت‌تر است یا روانشناسی تربیتی؟

عمومی و تربیتی، جزو آن رشته‌های روانشناسی هستند که قبولی بالایی دارند؛ هم در دانشگاه‌های سطح یک ارائه می‌شوند و هم در دانشگاه شهریه‌پرداز زیادی در سرتاسر کشور، پذیرش می‌گیرند. با نگاهی به جدول ظرفیت پذیرش‌های سال 1403، می‌توانید مجموع قبولی روانشناسی عمومی و تربیتی را در انواع دانشگاه‌ها با هم مقایسه کنید.

ظرفیت پذیرش روانشناسی عمومی 1403

ظرفیت پذیرش روانشناسی تربیتی 1403

 با نگاهی به ظرفیت پذیرش‌ها و یک حساب سرانگشتی، متوجه می‌شویم که روانشناسی عمومی ظرفیت پذیرش بیشتری نسبت به روانشناسی تربیتی دارد؛ بنابراین، اگر اهمیت بیشتری به قبولی در دانشگاه می‌دهید تا رشتۀ تحصیلی، روانشناسی عمومی انتخاب بهتری برای شما خواهد بود.

مطلب پیشنهادی: کتاب های جامع روان‌آموز (بیشترین درصد تطابق با آزمون ارشد روانشناسی)

دروس این دورشته در دانشگاه چه تفاوتی دارند؟

خب از بحث کنکور که بگذریم، برای اینکه تصویر دقیق‌تری از تفاوت‌های روانشناسی عمومی و تربیتی داشته‌باشیم، نگاهی هم به چارت درسی آن‌ها خواهیم انداخت.

نکته: قبل از اینکه به سراغ جدول و معرفی دروس هر یک از این رشته‌ها بپردازیم، باید توجه شما را به این نکته جلب کنیم که معمولاً دانشگاه‌ها بر اساس صلاح‌دید خود به تغییر چارت دروس پیشنهادی وزارت علوم می‌پردازند؛ برای همین هست که ممکن است تفاوتی بارز یا خفیفی بین دروس ارائه‌شدۀ دانشگاه‌های مختلف سطح کشور وجود داشته باشد.

در ادامۀ چارت درسی این دورشته در دانشگاه‌های مختلف کشور را برایتان قرار داده‌ایم.

چارت دروس ارشد روانشناسی عمومی پیشنهادی شورای عالی برنامه ریزی

چارت دروس ارشد روانشناسی عمومی ارائه‌شدۀ دانشگاه شهید بهشتی:

مقالۀ پیشنهادی: چگونه برای ارشد روانشناسی انتخاب رشته کنیم؟

چارت دروس ارشد روانشناسی عمومی ارائه‌شدۀ دانشگاه آزاد اسلامی:

چارت دروس ارشد روانشناسی عمومی ارائه‌شدۀ دانشگاه پیام نور:

چارت دروس ارشد روانشناسی عمومی ارائه‌شدۀ دانشگاه خیام مشهد ( غیرانتفاعی):

مقالۀ پبشنهادی: معرفی کامل رشتۀ روانشناسی تربیتی

با نگاهی به این جداول احتمالاً شما هم متوجه شده‌اید که تمامی دانشگاه‌ها ملزم به ارائۀ دروس شاخص رشتۀ روان‌شناسی عمومی مثل روان‌شناسی عمومی پیشرفته، رشد، روش تحقیق، روان‌شناسی کودکان استثنایی و  نوروسایکولوژی هستند؛ حالا امکان دارد که عنوان آن درس متفاوت باشد. این درحالی‌ است که برای ارائۀ دروس دیگر از اختیار عملِ نسبی‌ای برخودار هستند.

این قاعده برای ارشد روانشناسی تربیتی نیز صدق می‌کند. در ادامه برای اینکه بهتر متوجه این نکته بشوید، به ارائۀ چارت درسی ارشد روانشناسی برخی از دانشگاه‌ها می‌پردازیم.

چارت دروس ارشد روانشناسی تربیتی ارائه‌شدۀ دانشگاه شهید بهشتی تهران:

چارت دروس ارشد روانشناسی تربیتی ارائه‌شدۀ دانشگاه آزاد اسلامی:

مقالۀ پیشنهادی: درس خواندن برای کنکور ارشد روانشناسی را کی و چطور شروع کنیم؟

چارت دروس ارشد روانشناسی تربیتی ارائه‌شدۀ دانشگاه پیام نور:

چارت دروس ارشد روانشناسی عمومی ارائه‌شدۀ مؤسسه آموزش عالی زند شیراز ( غیرانتفاعی):

حالا که متوجه تفاوت‌های رشتۀ روانشناسی عمومی و تربیتی در بحث کنکور و دانشگاه شدید، با درنظر گرفتن این مطالب و توجه به شناختی که از خودتان دارید، می‌توانید تصمیمی صحیح‌تر و واقع‌بینانه‌تر درخصوص انتخاب مسیرتان بگیرید. تا به اینجا، بنظرتان برای شما ارشد روانشناسی عمومی بهتر است یا تربیتی؟

البته، پیشنهاد می‌کنیم که برای  پاسخ‌گویی به این سؤال خیلی عجله نکنید و تصمیم قطعی خود را بعد از خواندن مطلب زیر مشخص کنید.

مقالۀ پیشنهادی: بازار کار روانشناسی برای هریک از گرایش‌ها در مقاطع مختلف چگونه است؟

بازار کار روانشناسی عمومی بهتر است یا تربیتی؟

خب پاسخ این سؤال به فاکتورهای زیادی بستگی دارد؛ مثلاً این‌که از کدام دانشگاه فارغ‌التحصیل شوید، چقدر رزومۀ علمی و پژوهشی قوی‌ای داشته‌باشید، چقدر در زمان تحصیلتان و بعد از آن اهل مطالعۀ غیردرسی و شرکت در کارگاه‌ها و سمینارهای آموزشی باشید و از همه مهم‌تر چقدر رشتۀ انتخابیتان با علایق، روحیات و توانایی‌های شما سازگاری داشته‌باشد.

بنابراین، بنظر می‌رسد که نمی‌توان یک نسخۀ کلی برای همه پیچید! برای بعضی‌ها روانشناسی عمومی، فرصت‌های شغلی بهتری فراهم می‌کند و برای بعضی‌های دیگر، روانشناسی تربیتی، آیندۀ حرفه‌ای پربارتری دارد. پس بهتر است این سؤال را به صورت مطرح کنیم که: برای من روانشناسی عمومی بهتره یا تربیتی؟ برای پاسخ دادن، باید فضای حرفه‌ای این دو رشته را بهتر بشناسیم.

بازار کار روانشناسی تربیتی چگونه است؟

کار روانشناس تربیتی مطالعۀ فرایند آموزش و یادگیری است. یعنی از یک طرف، در سمت یادگیرنده‌ها می‌ایستد تا سر از کار استعداد و انگیزه و علاقه دربیاورد و بفهمد حافظه و یادگیری چطور کار می‌کنند؛ و از طرف دیگر، در سمت یاددهنده‌ها می‌ایستد تا بداند فرایند انتقال مفاهیم و آموزش‌ها چطور است و چطور باید باشد. خلاصه که دغدغۀ مسائل تربیتی دارد و سرش درد می‌کند برای پیدا کردن روش‌های آموزشی کارآمد، شیوه‌های تدریس جدید و کشف و پرورش استعدادها.

روانشناسی تربیتی از آن حوزه‌هایی است که اگر در نظام آموزشی جدی گرفته شود، جلوی خیلی از شکست‌های تحصیلی، گرفته و مدرسه و دانشگاه به جای بهتری تبدیل می‌شود. اگر چنین دغدغه‌ای دارید و به‌اندازۀ کافی صبور، خلاق و باحوصله هستید، روانشناسی تربیتی با آغوش باز از شما استقبال می‌کند.

بعد از فارغ‌التحصیلی از رشتۀ روانشناسی تربیتی، می‌توانید در کسوت مربی مهد، معلم، مشاور مدرسه یا استاد دانشگاه، مستقیماً با یادگیرنده‌ها کار کنید. همچنین می‌توانید به‌عنوان کارشناس آموزش، در دانشگاه‌ها، آموزش‌وپرروش و مؤسسات خصوصی مشغول‌ به کار برنامه‌ریزیِ آموزشی بشوید. کتاب‌خانه‌ها، فرهنگسراها و مراکز فرهنگی هم به روانشناسان تربیتی نیاز دارند. اگر هم روحیه‌تان با استخدام شدن جور درنمی‌آید، می‌توانید کار شخصی خودتان را راه بیندازید؛ مثلاً مدرسه و پیش‌دبستانی بزنید یا مرکز مشاورۀ تحصیلی تأسیس کنید.

مقالۀ پیشنهادی: شرایط تاسیس کلینیک روانشناسی چیست؟

بازار کار روانشناسی عمومی چگونه است؟

روانشناسی عمومی، یک پکیج رنگارنگ از شاخه‌های مختلف روانشناسی است؛ همان‌طور که در چارت درسی‌اش دیدید، هم در حوزۀ رشد سرک می‌کشد و هم با جرم‌وجنایت و قانون سروکار دارد؛ هم سراغ روان‌درمانی می‌رود و هم به ریشه‌های اجتماعی آسیب‌های روان‌شناختی می‌پردازد. خلاصه که نگاهش، کل‌نگر و جامع است و حوزۀ تخصصش به یک موضوع خاص، محدود نمی‌شود. بنابراین برای آدم‌های کنجکاوی که دلشان می‌خواهد اطلاعاتی گسترده‌ای در ابعاد مختلف روانشناسی داشته‌باشند، گزینۀ خوبی است.

فارغ‌التحصیلان روانشناسی عمومی غالباً دو مسیر را پیش روی خود می‌بینند: روان‌درمانی (بله! اجازۀ تأسیس کلینیک روانشناسی هم دارند.) یا  پژوهش و درصورت ادامه تحصیل تا اخذ مدرک دکتری، تدریس در کسوت استاد دانشگاه. نهادهای دولتی مثل بهزیستی، زندان‌ها و آموزش‌وپرورش هم از روانشناسان عمومی استقبال می‌کنند. آن‌هایی که اهل کارهای نو و بدیع باشند، می‌توانند از دانش وسیعشان در حوزه‌های استارتاپی استفاده کنند.

حالا دیگر وقت تصمیم‌گیری است!

سخن پایانی

در مطلب فوق سعی کردیم به طور تمام و کمال دو رشتۀ روانشناسی عمومی و تربیتی را با یکدیگر مقایسه کنیم. در پایان لازم به ذکر است که هیچ معیاری برای سنجیدن بهتر بودن یک رشته وجود ندارد و تصمیم‌گیری در این‌باره به معیارهای هر فرد از رشته انتخابی اش بستگی دارد. اگر سؤال، نقد و یا پیشنهادی دارید، تیم روان آموز مشتاقانه مایل به دریافت آن‌ها در قسمت نظرات است.

منبع

در گردآوری این مقاله از اطلاعات سایت سنجش آموزش کشور کمک گرفته شده‌است.