هیچ نقطه‌ای از زندگی را سراغ دارید که به مدیریت زمان نیاز نداشته‌باشد؟ کارهای روزمرۀ ما، اگر ازعهدۀ مدیریت زمان برنیاییم، بدجوری لنگ می‌مانند. حالا وقتی پای موضوع مهمی مثل کنکور درمیان باشد، اهمیت مدیریت زمان برای درس خواندن چندین‌برابر می‌شود. یادگرفتن تکنیک های مدیریت زمان در درس خواندن برای کنکوری‌ها می‌تواند از هدررفتن زمان و انرژی آن‌ها جلوگیری کند. دراین مقاله از بلاگ روان‌آموز کاربردی‌ترین تکنیک های مدیریت زمان درسال کنکور را به شما آموزش می‌دهیم.
لیست مطالب
انتخاب بهترین روش مدیریت زمان برای درس خواندن
آن‌چه در ادامه می‌خوانید، چند روش پیشنهادی برای مدیریت زمان برای درس خواندن است. حالا این‌که کدام‌یک از این روش‌ها برای شما مناسب است و با چه کیفیتی به‌کارش می‌برید، بستگی به خودتان دارد. بنابراین منتظر نمانید که کسی بهترین روش مدیریت زمان را به شما معرفی کند چون اصلا چنین چیزی وجود ندارد.
تفاوت‌های فردی در استعداد، علاقه، توانایی یادگیری و سطح آموزشی شما، فاکتورهای تعیین‌کننده‌ای هستند در میزان زمانی که برای درس خواندن نیاز دارید. به‌علاوه، شرایط محیطی، میزان تایم خالی که دراختیار دارید و امکانات شما هم در برنامه‌ریزی زمانیتان تأثیرگذارند. تکنیک‌های پیشنهادی کمکتان می‌کنند از وقتتان -هرچقدر که هست- بهترین بهره را ببرید.
مطلب پیشنهادی: روش درس خواندن برای کنکور ارشد
معرفی 4 مورد از بهترین تکنیک های مدیریت زمان برای درس خواندن در سال کنکور
تیم روان‌آموز باتوجه به تجربیاتی که طی سال‌ها در ارائۀ مشاوره به داوطلبان کنکور داشته است؛ چهارمورد از بهترین روش‌های مدیریت زمان برای درس خواندن درسال کنکور را در ادامه به شما معرفی می‌کند.
1. ماتریس آیزنهاور
یکی از چالش‌های اصلی کنکوری‌ها، اولویت تعیین کردن برای کارهاست. خب واضح است که در سال کنکور، درس خواندن، باید اولویت اول باشد اما بقیۀ کارها، چطور؟ «آیزنهاور» -بله، همان کسی است که فکر می‌کنید؛ یکی از روسای جمهور آمریکا- می‌گوید همۀ کارهایتان را براساس دو بُعد اهمیت و فوریت بسنجید تا بدانید هرکدامشان چه جایی در برنامه‌تان دارند. یک ماتریس ساده هم -که به اسم خودش معروف شده و ماتریس آیزنهاور صدایش می‌کنند- بهتان پیشنهاد می‌کند.
جدول مدیریت زمان را روی یک برگۀ بزرگ بکشید. همۀ کارهایتان را -حتی آن‌هایی را که جزو روتین همیشگی هستند و خیلی به چشم نمی‌آیند- لیست کنید و بعد ببینید هرکدامشان در کدام خانه، باید جا بگیرند؛ خریدکردن، چک‌کردن گوشی موبایل، ورزش کردن، معاشرت با خانواده و… .
مطلب پیشنهادی: کاربردی‌ترین تکنیک‌های تست‌زنی درسال کنکور
2. تکنیک 4D
4D هم یکی از روش‌های کاربردی به‌منظور مدیریت زمان برای درس خواندن در سال کنکور است که بین مدیران حرفه‌ای، محبوبیت زیادی دارد. اما از آن‌جایی‌که خیلی شبیه به ماتریس آیزنهاور است، نیازی نیست که جداگانه توضیحش بدهیم. مختصر معرفی‌اش می‌کنیم که اگر جایی اسمش به گوشتان خورد، بشناسیدش و سریع از رویش رد می‌شویم تا برسیم به مابقی رمزورازهای مدیریت کردن زمان. تکنیک4D ، از چهارجمله که با حرف D شروع می‌شوند، تشکیل شده‌است.
1) Do it now؛ به‌معنی «الان انجام بده» که معادل «اول انجام بده» ماتریس آیزنهاور است.
2) Defer it؛ به‌معنی «به تعویق بینداز» که معادل «به زمان دیگری موکول کن» ماتریس آیزنهاور است.
3) Delegate it؛ به‌معنی «محول کن» که معادل «به دیگران محول کن» ماتریس آیزنهاور است.
4) Delete it؛ به‌معنی «حذف کن» که معادل «حذف کن» ماتریس آیزنهاور است.
مطلب پیشنهادی: روش برنامه‌ریزی فردی برای درس خواندن درسال کنکور
3. تکنیک پومودورو
گاهی‌وقت‌ها چالش بچه‌های کنکوری، دشواری در اولویت‌بندی کارها نیست؛ بلکه اساسا با خود تکلیف درس خواندن مشکل دارند. مشکل نادری هم نیست. مطالعه، زمان و تمرکز زیادی می‌طلبد و کسانی که به مداومت داشتن در کاری عادت ندارند، سخت می‌توانند برای تایم طولانی یکجا بنشینند و حواسشان را بدهند به درس و کتاب.
«پومودور» که در زبان ایتالیایی به‌معنی گوجه‌فرنگی است، خیلی خوب این موضوع را درک می‌کند و برایش راه‌حل هم پیشنهاد می‌دهد. چی؟ خب تکنیک پومودورو می‌گوید “لازم نیست از همان اول کار، خودتان را مجبور کنید که مثلا دو ساعت پشت‌سر هم درس بخوانید تا آن‌قدر بهتان فشار بیاید که کلا بی‌خیال شوید.”
تکنیک پومودرو می‌گوید: یک تایمر را روی 25دقیقه تنظیم کنید. بعد از 25دقیقه کارکردن، بین سه تا پنج دقیقه استراحت لازم است. بعد از هرچهارتا پومودور (یعنی هریک ساعت) هم 15 تا 30دقیقه به خودتان استراحت بدهید.
این تکنیک برای ایجاد عادت به کارِ مداوم، خیلی موثر است چون ذهن را یک‌جورهایی گول می‌زند. 25دقیقه، زمانِ زیادی برای کار کردن نیست. بلافاصله بعدش هم که استراحت می‌آید. پس ذهن، بدون این‌که تحت‌فشار قرار بگیرد، با این قدم‌های کوچک، کم‌کم یاد می‌گیرد که برای زمان بیشتری متمرکز بماند.
برای این‌که پومودورو بهتر جواب بدهد، پیشنهاد می‌کنیم در بازه‌های استراحت سه تا پنج دقیقه‌ای، کمی به بدنتان کش‌وقوس بدهید. تنفس صحیح را که بدجوری به کمک کاهش استرس می‌آید، تمرین کنید و تکنیک‌های سادۀ آرام‌سازی را انجام بدهید. مقالۀ تکنیک های آرام سازی ذهن در روانشناسی، این تکنیک‌ها را بهتان یاد می‌دهد.
| 15 دقیقه استراحت اختیاری | 25 دقیقه درس خواندن | 5 دقیقه گپ گوش کردن به موسیقی | 25 دقیقه درس خواندن | 5 دقیقه تمرین آرام‌سازی | 25 دقیقه درس خواندن | 3 دقیقه حرکت کششی | 25 دقیقه درس خواندن |
مطلب پیشنهادی: راه‌های افزایش تمرکز برای کنکوری‌ها
4. تکنیک GTD
خب تا این‌جا، روش مدیریت زمانی که برای شما مناسب باشد، به چشمتان خورده؟ اگر هنوز تکنیکی که باب دلتان باشد، پیدا نکردهاید، نگران نباشید. GTD این‌جاست. این تکنیک که اسمش از سرواژه‌های Getting Things Done ساخته شده‌است، مخصوص آن‌هایی است که قبل از هرچیز لازم دارند سروسامانی به ذهن شلوغ‌وپلوغشان بدهند. چطوری؟ پنج مرحلۀ تکنیک GTD را انجام بدهید تا خودتان متوجه شوید.
ساده‌ترین راه برای سازمان‌دهی افکار و تمرکز بر روی هدف چیست؟
علاوه‌بر تکنیک های مدیریت زمان برای درس خواندن در سال کنکور که برایتان توضیح دادیم، درادامه به شما کمک می‌کنیم تا با حداکثر تمرکز به مطالعه در سال کنکور بپردازید.
1- جمع‌آوری
ذهنتان، بازار شب عید است؟ ایده‌ها، کارها و تکالیف تندوتند از این‌طرف به آن‌‌طرف می‌روند و به‌هم تنه می‌زنند؟ چندتا بریدۀ کاغذ بگذارید دم دستتان و همه‌شان را یکی‌یکی روی تکه‌کاغذها یادداشت کنید. در این مرحله، به میزان اهمیت کارها فکر نکنید. چون می‌خواهیم برویم سراغ پرونده‌های بازِ درون مغز و یکی‌یکی بهشان رسیدگی کنیم. پس، هرچیزی را که به ذهنتان می‌رسد، بنویسید. خب، تمام شد؟
مطلب پیشنهادی: بهترین روش‌های خلاصه‌نویسی درسال کنکور چیست؟
2- پردازش
حالا با این سوال بروید سراغ برگه‌های یادداشت؛ «آیا انجام این کار، درحال حاضر، ممکن است؟» برگه‌هایی را که به این سوال جواب منفی می‌دهند، جدا کنید. از برگه‌های باقی‌مانده بپرسید که «آیا این کار را حتما خودم باید انجام بدهم؟». آن‌هایی را که پاسخ منفی به این سوال می‌دهند هم جدا کنید.
الان لیستی از کارهایی دارید که حتما باید انجامشان بدهید و لیستی از کارهایی که فعلا باید بی‌خیالشان بشوید اما دیگر گوشۀ ذهنتان را اشغال نکرده‌اند. چون به‌جای این‌که هی آن‌ها را پس بزنید و نادیده‌شان بگیرید و با قدرت بیشتری برگردند، همه‌شان را نوشته‌اید و می‌توانید برایشان یک برنامۀ بلندمدت تعیین کنید تا بعد از بازۀ درس خواندن برای کنکور بروید سروقتشان.
می‌ماند لیست اقدام که در این مرحله درمقایسه با زمانی که صرفا توی ذهنتان بود، باید سبک‌تر و عملی‌تر شده‌باشد.
3- سازمان‌دهی
دوباره به لیست اقدامتان نگاهی بیندازید. برایتان واضح است که برای هرکاری باید چقدر در روز زمان بگذارید؟ می‌دانید که درطول هفته، چندوظیفه را باید تمام کنید؟ این جزئیات را به برنامه‌تان اضافه کنید تا همه‌چیز کاملا روشن باشد و ذهنتان بین تکالیف مبهم، سردرگم نشود.
هرازگاهی ممکن است خورۀ یکی از آن کارهایی که «فعلا وقتش نیست» بیفتد به جانتان. نگران نشوید. اسمش را روی یک برگه بنویسید، برایش در بازۀ طولانی‌مدت، زمانی تعیین کنید و بگذاریدش کنار برگه‌هایی که در مرحلۀ دوم از لیست اقدام جدا کردید.
مطلب پیشنهادی: درمان نشخوار فکری با 9 روش ساده
4- بازنگری
یک‌بار دیگر چک‌لیستتان را مرور کنید. هیچ کار اضافه‌ای نیست که باید به لیست «بعدا» اضافه‌اش کنید؟ کارهایی که در لیست اقدام گذاشته‌اید، چقدر درراستای رسیدن به هدفتان، هستند؟ بازنگری، ممکن است برایتان کسل‌کننده باشد و بخواهید زود از سر بازش کنید اما دربرابر این وسوسه مقاومت کنید تا بتوانید جدول مدیریت زمان دقیقی تدوین کنید.
به‌علاوه، یادتان باشد که درجریان درس خواندن هم ممکن است به مرور نیاز داشته‌باشید. یعنی قرار نیست بعد از چیدن برنامه همه‌چیز خیلی اتومات پیش برود. بلکه هرازگاهی باید برگردید و به عقب نگاه کنید. اگر کارها همان‌طوری که باید پیش نمی‌روند، لازم است تغییراتی در زمان‌بندیتان اعمال کنید.
5- عمل
حالا شما آمادۀ اقدام هستید. کارها و تکالیف در ذهنتان سازمان‌دهی شده‌اند. چشم‌انداز کوتاه‌مدت و میان‌مدت دارید و دلمشغولی‌های دیگر را جایی بیرون ذهنتان گذاشته‌اید تا به‌وقتش بروید سراغشان.
مطلب پیشنهادی: همه چیز دربارۀ کنکور ارشد روانشناسی
سخن پایانی
بعد از تهیه کردن منابع و نوشتن برنامۀ مطالعاتی، وقت آن است که به طریقی خودتان را به زمان‌بندیِ تعیین‌شده، پایبند کنید. استفاده از مشوق‌های کوچک (مثل گنجاندن یک برنامۀ تفریحی در تایم درسی یا خریدن یک خوراکی خوشمزه در ازای تمام کردن فلان مبحث) می‌تواند به شما انگیزۀ ادامه دادن بدهد. تشویق اما گرچه لازم است اما کافی نیست. اصول مدیریت زمان که قبلا امتحانشان را پس داده‌اند، به‌طور جدی‌تری شما را به برنامه پایبند می‌کنند تا زمان از چنگتان درنرود.
تیم تحریریه روان آموز با گردآوری بهترین تکنیک های مدیریت زمان برای درس خواندن، قصد تسهیل مسیر دشوار کنکور را برای مخاطبان این مقاله دارد. اگر سوال، ابهام و یا پیشنهادی دربارۀ مدیریت زمان دارید، با ما در قسمت نظرات درمیان بگذارید. همچنین چنانچه داوطلب کنکور ارشد روانشناسی هستید، ما در روان آموز اطلاعات کاملی دربارۀ، دروس، منابع، تاریخ برگزاری آزمون و … قرار داده‌ایم.
مطلب پیشنهادی: منابع ارشد روانشناسی
