بعد از کلی اخبار ضد و نقیض، سرانجام دکتر علی فتحی آشتیانی در اطلاعیه‌ای ویدیویی اعلام کرد که پیرو مصوبۀ 22 اسفند 1402 مجلس، تنها مسیر دریافت پروانۀ اشتغال تحصیلی مراجعه به درگاه ملی مجوزها است. این مصوبه از 21 خردادماه سال 1403 لازم‌الاجراست که طی آن متقاضیان دریافت پروانۀ اشتغال کار تخصصی، علاوه‌بر داشتن شرایط ذکر شده در درگاه ملی مجوزها باید در آزمون صلاحیت حرفه‌ای نیز شرکت کنند. بنابراین، به نظر می‌رسد روانشناسان عزیز هیچ راه گریزی از آزمون صلاحیت حرفه‌ای نخواهند داشت!
لیست مطالب
در این مصوبه ذکر شده است که روانشناسان پس از طی‌کردن مراحل ذکرشده در درگاه ملی مجوزها که شامل:
1- عضویت در سازمان نظام روانشناسی
2- داشتن مدرک کارشناسی‌ارشد معتبر از سوی وزارت‌خانه‌های علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در رشته‌های مشاوره، روانشناسی
3- تعهد به منشور اخلاق روانشناسان و مشاوران
4- تأیید علمی و حرفه‌ای ÷به امضا سه نفر روانشناس یا مشاور دارای پروانۀ اشتغال روانشناسی از سازمان نظام روانشناسی یا سازمان بهزیستی کشور یا تأییدیه سه نفر عضو هیأت علمی دانشگاه در کلیۀ گرایش‌های روانشناسی، مشاوره و سلامت روان و یا داشتن گواهی دورۀ کارآموزی به مدت ۱۰۰ ساعت از مراجع ذی‌صلاح؛ شامل: سازمان نظام روانشناسی، سازمان بهزیستی کل کشور و یا مراکز خصوصی دارای مجوز
۵- پرداخت تعرفه صدور مجوز ، هستند باید نمرۀ قبولی در آزمون کتبی صلاحیت حرفه‌ای را نیز کسب کنند.
براساس این مصوبه، سازمان نظام روانشناسی مکلف می‌شود که در سال دوبار اقدام به برگزاری آزمون صلاحیت حرفه‌ای بکند. نکتۀ قابل توجه این است که شرط مصاحبۀ تخصصی حذف شده است.
مطلب مرتبط: تفاوت روانشناس و مشاور
زمان ثبت‌نام آزمون صلاحیت حرفه‌ای روانشناسان و مشاوران
نخستین دورۀ آزمون صلاحیت حرفه‌ای در اسفند 1402 برگزار گردید و حالا طبق مصوبۀ اخیر دومین دورۀ آن و اولین مرحلۀ آن در سال 1403، درتاریخ 24 مردادماه پیش‌رو برگزار خواهد شد. مجری برگزارکنندۀ آزمون صلاحیت حرفه‌ای روانشناسان سازمان سنجش است و ثبت‌نام از طریق این سایت انجام خواهد شد. طبق اعلام سازمان نظام روانشناسی، ثبت‌نام آزمون صلاحیت حرفه‌ای روانشناسی از روز شنبه 9 تیرماه آغاز شده و تا روز شنبه 16 تیرماه ادامه دارد.
در ادامه به بررسی جزئیات بیشتر آزمون صلاحیت حرفه‌ای طبق صحبت‌های دکتر پرویز آزادفلاح، معاون آموزش و پژوهش سازمان روانشناسی ، با روابط عمومی سازمان می‌پردازیم.
برگزاری آزمون صلاحیت حرفه‌ای چه ضرورتی دارد؟
قانون تشکیل سازمان نظام روانشناسی در سال 1382 تصویب شد؛ بنابراین قانون، احراز و تعیین صلاحیت به عهدۀ سازمان است. با تصویب شورای مرکزی سازمان، تصمیم گرفته‌شده تا مجدداً آزمون صلاحیت حرفه‌ای اجرا شود. این آزمون، پدیدۀ غریبی نیست و دربارۀ حِرَف و مشاغلی که اهمیت دارند در کشور اجرا می‌شود. به عنوان مثال یکی از مشهورترین آزمون‌ها در دستگاه‌ها و سازمان‌ها، آزمونی است که کانون وکلا فراتر از مدارج و مدارک دانشگاهی برگزار می‌کند. در این آزمون، کسانی که می‌خواهند حرفه‌هایی مثل وکالت داشته باشند، باید امتیازهای لازم که در نظر گرفته شده را کسب کنند. در آزمون روانشناسان و مشاوران هم چنین روالی پیش رو خواهد بود.
مطلب مرتبط: تفاوت ارشد روانشناسی و مشاوره چیست؟
سؤالات آزمون از چه منابعی طرح می‌شوند؟
قرار نیست در آزمون صلاحیت حرفه‌ای، رزومۀ و شایستگی‌های علمی فرد سنجیده شود؛ چراکه این کار توسط وزارت علوم یا بهداشت که مدرک کارشناسی ارشد روانشناسی یا دکتری این افراد را صادر کرده‌اند، انجام شده است. آنچه که قرار است در آزمون صلاحیت حرفه‌ای سنجیده شود، بیشتر در حوزۀ شایستگی‌های حرفه‌ای فرد در قامت یک روانشناس خواهد بود. بنابراین، مانند کنکور نیازی به خواندن منابع درسی نیست.
مطلب مرتبط: باورهای عمومی اشتباه درمورد روانشناسی
بررسی صلاحیت حرفه‌ای شامل چه مواردی است؟
صلاحیت حرفه‌ای متقاضیان در چهار ماده و عنوان بررسی خواهد شد؛ راهبری حرفه‌ای، خلاقیت حرفه‌ای، اخلاق حرفه‌ای و آشنایی با مسائل فرهنگی و اجتماعی است.
منظور از راهبری حرفه‌ای این است که یک روانشناس یا مشاور در موقعیت‌های خاصی که با یک مراجع مواجه می‌شود، چه برخوردی می‌تواند از او سر بزند. اگر فردی در محیط کار مثل دفتر مشاوره با پرخاشگری زیاد دیده شود، چه برخوردی باید با او صورت گیرد؟ راهبری حرفه‌ای، توانمندی‌هایی است که فرد روانشناس یا مشاور در مدیریت ارتباط و فضای کاری نشان می‌دهد. آیتم دوم، خلاقیت حرفه‌ای است. طبیعتا ً نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم تمام آنچه در ارتباط با مراجعان رقم می‌خورد از پیش مشخص باشد. یک روانشناس و مشاور کارآمد بر حسب توانمندی‌های حرفه‌ای که دارد باید بتواند صحنه و انتظار خاص را مدیریت کنید. به عنوان مثال یک مراجع از من انتظارات ویژه و خاص دارد؛ منظور از خلاقیت حرفه‌ای، چگونگی مدیریت و پاسخگویی به این ویژگی‌ها است.
آیتم سوم که بسیار اهمیت دارد اخلاق حرفه‌ای است. اخلاق عمومی، یعنی هرکدام از ما چهارچوب ارزشی داریم. دوستان می‌دانند در مشاغل و رشته‌های علمی مهم، فراتر از اخلاق عمومی باید به اخلاق حرفه‌ای توجه کرد. منظور استانداردها و کدهایی است که در کار ما اهمیت ویژه دارد. ما با سلامت روان انسان‌ها سر و کار داریم. انسان‌هایی که به ما مراجعه می‌کنند طبیعتاً حق و حقوقی دارد که رعایت آن‌ها و آگاهی از استاندردها بسیار مهم است. اگر به عنوان روانشناس یا مشاور مطلع شدیم مراجع ما قصد ارتکاب بزه یا جرمی دارد، باید چه کنیم؟ نمونه‌هایی از این سؤالات در آیتم هست.
چهارمین ماده هم آشنایی با مسائل فرهنگی و اجتماعی است. مستحضر هستید حرفه‌ای که ما در آن کار می‌کنیم بسیار وابسته به شرایط اجتماعی و فرهنگی بوده و در همۀ دنیا نیز همین‌طور است. آنچه در این دسته از سؤالات مورد پرسش قرار می‌گیرد میزان آشنایی داوطلب و امتحان‌دهنده با ساختار اجتماعی و روانی بوده که در کشور حاکم است.سازمان‌ها و تشکیلاتی که عهده‌دار مدیریت بهداشت روانی هستند مورد پرسش قرار می‌گیرند. به طور مثال ممکن است سؤال شود سازمان هلال احمر چه سهمی در تأمین بهداشت روانی دارد؟
مطلب مرتبط: شرایط تاسیس کلینیک روانشناسی
پرسش‌ها به چه صورت طرح می‌شوند؟
ماهیت سؤالات چهارگزینه‌ای است. برای همۀ داوطلبان ضریب یکسان دارد. به گونه‌ای است که انتظار می‌رود یک روانشناس یا مشاور که فارغ‌التحصیل شده، دانش‌آموخته بوده و از کارآمدی علمی لازم برخوردار است، بتواند به این سؤالات پاسخ دهد.
کلاس یا دورۀ آمادگی برای آزمون نیست؟
به نقل از دکتر آزادفلاح، برای شرکت در این آزمون، نیاز به دوره آمادگی نیست. احتیاجی نخواهد بود دوره ویژه‌ای را بگذرانید. متأسفانه ممکن است گاهی در جامعه شاهد این حرکات باشیم که بعضی دوره‌های آمادگی و کلاس‌هایی برگزار کنند. اعلام می‌کنم این دوره‌ها نه ضروری و نه قانونی است و حتماً پیگرد قانونی خواهد داشت؛ چون به شکل رسمی اعلام کرده‌ایم منبع خاصی وجود ندارد و تمام آنچه لازم است، پختگی و کارآمدی برآمده از دوران تحصیل خواهد بود.
مطلب مرتبط: حقوق مراجع در اتاق درمان روانشناختی
چه کسانی می‌توانند در آزمون شرکت کنند؟
همۀ فارغ‌التحصیلانی که مدرک کارشناسی ارشد یا دکترای تخصصی رشته‌های روانشناسی و مشاوره را دارند، می‌توانند در این آزمون حضور یابند. صرف‌نظر از اینکه مقاطع تحصیلی قبلی آن‌ها مرتبط بوده؛ یعنی مشاوره و روانشناسی خوانده‌اند یا خیر. ملاک سازمان نظام فقط و فقط مدرک کارشناسی ارشد یا دکترا است. اگر عزیزان در یکی از این دو رشته و با گرایش‌های مختلف، مدرک گرفته باشند، می‌توانند در آزمون شرکت کنند.
ثبت‌نام آزمون به چه صورت و تاریخ آزمون چه زمانی است؟
برای اینکه بتوانیم آزمونی استاندارد و آزمونی که کار کارشناسی روی آن صورت گرفته برگزار کنیم، از سازمان سنجش آموزش کشور که یک نهاد تخصصی است و کارشناسان بسیار کارآمدی دارد، کمک گرفته‌ایم. ماه‌هاست برای برگزاری یک آزمون استاندارد تلاش می‌کنیم. از یک طرف، برای استفاده از طراحانی که صلاحیت علمی دارند و از سوی دیگر برای صلاحیت‌هایی که در راستای طرح سؤال لازم است از سازمان سنجش کمک گرفته‌ایم. آزمون را سازمان سنجش به شکل متمرکز در تهران و مراکز استان‌ها برگزار می‌کند. البته هنوز مشخص نیست، چون امکان دارد در برخی از استان‌ها داوطلب به اندازه کافی نباشد. سازمان سنجش بر حسب تعداد داوطلبان اعلام خواهد کرد آزمون در چه شهرهایی برگزار خواهد شد.
زمان برگزاری آزمون صلاحیت حرفه‌ای 1403 روز چهارشنبه 24 مردادماه است. ثبت نام آزمون از طریق درگاه سازمان سنجش شروع می‌شود. ثبت نام به شکل الکترونیکی بوده و طبیعتاً دوستان در سایت، مدارک را بارگذاری می‌کنند. یک سازمان تخصصی به نام سازمان سنجش، آزمون را مدیریت می‌کند.
لینک ثبت نام در آزمون صلاحیت حرفه‌ای روانشناسی
آزمون صلاحیت حرفه‌ای روانشناسان فقط در پایتخت برگزار می‌شود؟
آزمون فقط در تهران برگزار نخواهد شد، پیش‌بینی سازمان نظام این است که در مراکز استان‌های بزرگ مثل خراسان رضوی، فارس و اصفهان نیز به طور حتم آزمون را برگزار کنیم. برای استان‌های دیگر هم آمادگی داریم، اما همه چیز به بعد از رؤیت آمار ثبت‌نام موکول می‌شود. ممکن است در یک استان، تعداد خیلی محدود و انگشت‌شماری ثبت نام کنند. سازمان سنجش بر حسب تجربه‌ای که دارد شرایط برگزاری را به ما اعلام خواهد کرد. امکان دارد آزمون استان‌های همجوار را تلفیق کنند.
مطلب مرتبط: بازار کار روانشناسی در هر مقطع برای گرایش‌های مختلف
چه مدارکی برای ثبت‌نام نیاز است؟
در فرم ثبت نام، مدارک قید شده، اما بازهم اشاره به آن خالی از لطف نیست؛ مدارک ساده‌ای مثل عکس 4×3، کارت ملی، شناسنامه و مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد یا دکترای رشته‌های روانشناسی و مشاوره نیاز است. طبق قانون، کسانی می‌توانند پروانه بگیرند که در سازمان نظام روانشناسی و مشاوره عضو باشند. در فرم ثبت‌نام، شماره عضویت نیاز است. اگر هم عضو نیستند، به راحتی و سادگی می‌توانند در روزهای باقی‌مانده به سایت سازمان نظام روانشناسی و مشاوره مراجعه کنند و ظرف نیم ساعت عضو شوند. مدارک اسکن شده و ثبت نام به صورت الکترونیکی و برخط انجام می‌شود.
هزینۀ ثبت‌نام آموزن چقدر تعیین شده است؟
هزینۀ ثبت‌نام در آزمون صلاحیه حرفه ای روانشناسان و مشاوران 325 هزارتومان است. دغدغه اصلی معاون آموزش و پژوهشی و ریاست سازمان، این بود که کمترین هزینه را از داوطلبان بگیریم. آزمون‌هایی که سازمان سنجش برگزار می‌کند، هزینه‌ای دارد که مربوط به کارهای کارشناسی، اداری و … است. ما کمترین هزینه را در نظر گرفتیم. دفترچه منتشر و رقم دقیق اعلام می‌شود.
منابع
توضیحات دکتر علی فتحی آشتیانی دربارۀ شرایط جدید صدور پروانه اشتغال
شرایط صدور پروانه صلاحیت حرفه‌ای اعلام شد
https://pcoiran.ir/news/post/305
