تاب آوری روانی چیست؟

کاربرد تاب آوری چیست؟

نمود تاب آوری در زندگی این است که افراد در سرپایینی‌های زندگی هم می‌توانند به‌خوبی ادامه دهند. از نتایج مختلف مهارت تاب آوری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد؛

• رشد و ارتقاء توانمندی فرد؛ به‌دلیل استفاده از راهکار مقابله‌ای سالم و مواجهه‌ی مستقیم با مشکلات.
• افزایش احساس هویت و کارآمدی فرد؛ هرمشکلی که فرد حل می‌کند، به احساس کفایت و توانمندی او می‌افزاید.
• توانایی تصمیم‌گیری، هدف‌گذاری و باور به آینده؛ بعد از باور به مهارت حل مشکلات خودش، می‌تواند به آینده هم امیدوار باشد و هدف‌گذاری کند.
• قراردادن نیازهای اولیه‌ی انسانی خود برای مهربانی، ارتباط با دیگران، چالش و ایجاد معنا در شرایط سخت به‌عنوان کانون توجه هرگونه مداخله‌ی پیشگیرانه، آموزشی و رشد فردی.
• از بروز مشکلات روانی جلوگیری می‌کند و افراد را از بروز اثرات روانی رویدادهای مشکل‌زا در امان نگه می‌دارد.

نهایتا اهمیت تاب آوری با اطمینان ‌دادن به توانایی‌های فرد برای غلبه بر تنش، دادن توانایی‌های مقابله‌ای، حرمت خود، ثبات عاطفی و ویژگی‌های فردی که حمایت اجتماعی از طرف دیگران را افزایش می‌دهد، مشخص می‌شود. تاب آوری، همچنین سازگاری مثبت در واکنش به شرایط ناگوار و همچنین ترمیم خود با پیامدهای مثبت هیجانی، عاطفی و شناختی را افزایش می‌دهد.

چگونه می‌توان مهارت تاب آوری را تقویت کرد؟

مهم است بدانیم که بیشتر توانمندی‌های موجود در دنیای کنونی، بیشتر از این‌که ذاتی باشند و برخی از بدو تولد دارای آن‌ها باشند و بعضی دیگر تا ابد محروم بمانند، مهارت‌هایی هستند که با تمرین و مداومت قابل اکتساب و بهبود هستند. تاب آوری روانی هم یکی از این مهارت‌های قابل اکتساب و تقویت است. مهارت تاب آوری، ارتباط نزدیکی با عوامل «محافظت» دارد و با استفاده از این عوامل و روش‌های مختلف، می‌توان تاب آوری را افزایش داد. از عوامل کمک‌کننده و باعث تقویت مهارت تاب آوری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد؛

• ایجاد و بهبود روابط بین‌فردی

مهارت ارتباطی قوی، روابط بین‌فردی صمیمانه و وجود شبکه‌ی حمایتی خانوادگی، از عوامل محافظتی هستند که می‌توانند تاب آوری فرد را هنگام مواجهه با مشکلات بهبود بخشند و از اثرات منفی مشکل برای فرد بکاهند. از نشانه‌های تاب آوری می‌توان به شبکه‌ی اجتماعی قوی و صمیمی اشاره کرد.

• تغییر طرز نگاه به مشکل

می‌دانیم که مشکلات بخش جدانشدنی از زندگی هستند، پس بهتر است به مشکلات به عنوان مسائل مزاحم و تغییرناپذیری که مخل زندگی هستند، برطرف نمی‌شوند و ما را ناتوان و بدبخت می‌کنند، نگاه نکنیم. بلکه بهتر است دیدی خوش‌بینانه داشته‌باشیم و مشکلات را چالش‌های قابل‌حلی بدانیم که به افزایش توانمندی و احساس کفایت در ما منجر می‌شوند. درواقع هر مشکل، فرصتی است که برای رشد و ارتقاء ما به‌وجود می‌آید. بنابراین از دیگر ویژگی افراد تاب‌آور می‌توان به داشتن نگرشِ گرایشی به حل مشکلات، اشاره کرد.

• استفاده از روش‌های سازگارانه‌ی حل مسئله

زمانی که مشکلی پیش می‌آید و راهکار شما اجتناب از مسئله یا استفاده از روش‌های ناسازگارانه‌ای است که باعث پیچیده‌تر شدن مشکل، تعجبی ندارد که هنگام بروز بحران‌ها،‌به جای تاب آوری، احساس شکست به شما دست بدهد. بنابراین افزایش مهارت حل مسئله بسیار ضروری و لازم است. هنگام مشکلات، آن‌ها را مشخصا تعریف و به کوچک‌ترین قسمت ممکن تقسیم کنید. سپس درباره‌ی راه‌حل‌های ممکن برای هرکدام، ایده‌پردازی و بهترین راه را انتخاب کنید. درنهایت راهکار منتخب خود را عملی کنید.

• داشتن هدف مشخص

اگر در زندگی هدف مشخصی داشته باشید، به احتمال بیشتری با رخ دادن اتفاقات مختلف منحرف نمی‌شوید و جا نمی‌زنید. هدف شما باید عینی، قابل اندازه‌گیری، قابل دست‌یابی، واقع‌گرایانه و دارای محدودیت زمانی باشد.

• نگرش مثبت به خود

اگر تصور شما از خود فردی ضعیف و ناتوان باشد که اعتمادبه‌نفس کافی یا مهارت‌های لازم را ندارد، با احتمال بیشتری حین رخ دادن مشکلات زندگی، می‌شکنید. نگرشتان را با ایجاد تغییر در مسائل کوچک و تلاش برای کسب مهارت‌های جدید، تغییر بدهید. از تراپیست کمک بگیرید. کمک گرفتن از تراپیست یا دیگران و توانایی صحبت درباره‌ی مشکلات و سختی‌ها، خودش باعث افزایش تاب آوری می‌شود.

• خودمراقبتی

مهم است که علاوه‌بر نگرش مثبت به خود و دوست‌داشتن خود، از خودتان چه به‌طور جسمی و چه روانی نیز مراقبت کنید. هنگام سختی‌ها به خودتان حق بدهید و اجازه بدهید که تمام هیجانات و عواطف مختلف خود را تجربه کنید. تا زمانی که برای خودتان آدم امنی باشید که اجازه‌ی بروز به خودش می‌دهد، انعطاف‌پذیری و قدرتتان را برای نشکستن حفظ می‌کنید. اگر مانند اتفاق بیرونی به فشار آوردن به خودتان ادامه دهید، احتمال فروپاشی شما بیشتر می‌شود.