بررسی انواع تیپ های شخصیتی یونگ

ما تیپ‌های شخصیتی را از هر دو جنبه‌ی مثبت و منفی‌اش توضیح دادیم؛ کمی بعدتر هم خواهیم‌گفت که اطلاع داشتن در این‌باره چطور به کمک ما خواهدآمد اما درنهایت این شما هستید که تصمیم می‌گیرید تیپ شخصیتی را چطور ببینید و چه برداشتی از آن داشته‌باشید. با این توضیح، اگر درباره‌ی تیپ ‌های شخصیتی مایرز بریگز که مدتی است حرف زدن از آن‌ها خیلی مد شده کنجکاوید، جدول زیر را ببینید.

شخصیت چطور ساخته می‌شود؟

شخصیت را چه چیزی می‌سازد؟ چه عواملی باعث می‌شوند تیپ ‌های شخصیتی ما از هم متفاوت باشند؟ خب تیم دست‌اندرکاران شخصیت، آن‌قدر بزرگ و پرجمعیت است که به همین سادگی نمی‌توانیم انگشت اشاره‌مان را به‌سمت فلان عامل و بهمان دلیل بگیریم. تعداد زیادی از صفات و ابعاد شخصیت ما ارثی هستند اما وراثت، به‌تنهایی تعیین‌کننده نیست و محیط هم نقش زیادی دارد؛ مثلا این‌که در چه خانواده‌ای به‌دنیا آمده‌ایم، بچه‌ی چندم خانواده هستیم و با خواهر و برادرهایمان چقدر اختلاف سنی داریم.

اما محیط، محدود به موقعیت خانوادگی نمی‌شود. محیط اجتماعی ما، فرهنگ غالب آن، پیشینه‌ی قومی‌مان و حتی دوره‌ی زمانی که در آن متولد شده‌ایم هم در تیپ شخصیتی ما اثرگذارند. رویدادهای اجتماعی مثل جنگ‌ها و رکودهای اقتصادی، رویدادهای عادی زندگی مثل تغییر شغل و فرزنددار شدن و رویدادهای استرس‌زای زندگی شخصی مثل طلاق گرفتن، ازدست دادن کار، مرگ عزیزان و… هم هرکدام، گوشه‌ای از کار شکل دادن به تیپ شخصیتی را برعهده دارند. پس نقش خود ما این وسط چه می‌شود؟ شخصیت ما ساخته و پرداخته‌ی عوامل مرئی و نامرئی است و خودمان هیچ‌کاره‌ایم؟ نه! یادگیری هم نقش مهمی در این تیمِ پرجمعیت بازی می‌کند.

ما درطول زندگی، براثر مشاهده و یادگیری، تغییراتی در تیپ شخصیتیمان ایجاد می‌کنیم. از بازخوردهایی که دریافت می‌کنیم، تصمیم می‌گیریم فلان ویژگی شخصیتی را در خودمان تقویت و بهمان ویژگی را کم‌رنگ کنیم. بنابراین شناخت ما از تیپ شخصیتیمان قرار نیست ما را به این نتیجه برساند «همینه که هست. من این مدلی‌ام دیگه!» بلکه می‌تواند بهمان کمک کند درک درست‌تری از خودمان پیدا کنیم و براساس این آگاهی، تلاش کنیم نسخه‌ی بهتری از خودمان بسازیم. به‌علاوه از قضاوت‌های منفیمان نسبت به دیگران هم کم می‌کند. چطوری؟

وقتی بدانیم الگوهای شخصیتی متفاوتی وجود دارد، تعامل سازنده‌تر و مثبت‌تری با دیگران برقرار می‌کنیم چون می‌فهمیم آدم‌ها بنا به دلایل دیدنی و نادیدنی زیادی، ویژگی‌های شخصیتی مخصوص‌به‌خودشان را دارند و قرار نیست همه مثل ما فکر و رفتار کنند. به‌علاوه سوء‌تفاهم‌ها و برداشت‌های منفی هم از روابط اجتماعیمان دور می‌شوند. چون مثلا به‌جای «فلانی اصلا با ما گرم نمی‌گیره، از ما خوشش نمیاد.» می‌گوییم که «فلانی جزو اون تیپ آدماست که ارتباط گرفتن با محیط بیرون براش آسون نیست و خلوت رو ترجیح می‌ده، برای همینه که کم‌حرف و آرومه.» یا مثلا «فلانی چقدر زود با همه صمیمی می‌شه. حتما از این آدماست که بقیه رو به چشم ابزاری برای رسیدن به منافع خودش می‌بینه»، می‌گوییم «فلانی از اون تیپ‌هاست که دنیای بیرون براش جذابیت بیشتری داره و اهل معاشرت و برقراری رابطه‌ی دوستیه.» خب گرچه دسته‌بندی آقای یونگ از تیپ‌های شخصیتی ازنظر روانشناسان بعد از او کم و کاستی‌هایی دارد و پایه‌اش بر شواهد علمی بنا نشده‌است اما دست‌کم این امتیاز را دارد که به ما می‌گوید آدم‌ها با هم فرق دارند!