فارغ‌التحصیلان روانشناسی، درمانگر از دانشگاه بیرون نمی‌آیند! خب کلی درس خوانده‌اند، پایان‌نامه و مقاله نوشته‌اند، کتاب‌های غیردرسی مرتبط با رشته‌شان را زیرورو کرده‌اند اما باید دانششان را با عیار واقعیت بسنجند تا بتوانند به خودشان بگویند درمانگر. البته در زمان دانشجویی، چند واحد عملی پاس می‌کنند اما آن چیزی که به‌طور عملی در دنیای بیرون از دانشگاه یاد می‌گیرند، آن‌ها را برای نشستن روی صندلی درمان آماده می‌کند. کارورزی روانشناسی، همان عیار واقعیت و فرصت تجربه‌ی عملی است که دانش تئوریک و ذهنی را عینی و ملموس می‌کند و به کمک دانشجوی تازه فارغ‌التحصیل‌شده می‌آید تا در مسیر روانشناس حرفه‌ای شدن قدم بردارد. در مقاله‌ی پیش‌رو که توسط تیم تحریریه روان آموز گردآوری شده است درباره‌ی شرایط کارورزی روانشناسی اعم از: مراکز برگزارکننده، هزینه، استاد ناظر، وظایف و … سخن می‌گوییم.
لیست مطالب
شرایط کارورزی روانشناسی چیست؟
دانشجوهای روانشناسی برای ورود به بازار کار، باید زیرنظر سازمان نظام روانشناسی فعالیت کنند. این سازمان، در اطلاعیه‌ای (مصوب 15/11/1401) ضوابط کارورزی را اعلام کرده‌است که در ادامه، می‌خوانید.
چه کسانی می‌توانند در کارورزی روانشناسی شرکت کنند؟
فارغ‌التحصیلان رشته‌ی روانشناسی و مشاوره که مدرک کارشناسی‌ارشد یا دکتری داشته‌باشند. برای دانشجویان دکتری، شرط قبولی در آزمون جامع ضروری است.
مطالب مرتبط: منابع آزمون دکتری روانشناسی
استاد ناظر یا سوپروایزر در دوران کارورزی روانشناسی چه کسی است؟
فارغ‌التحصیل رشته‌ی روانشناسی، دوره‌ی کارورزی را زیرنظر یک سوپروایزر می‌گذراند. سوپروایزر، باید عضو هیئت علمی دانشگاه و دارای پروانه‌ی فعالیت سازمان نظام باشد.
مراکز برگزارکننده کارورزی روانشناسی کجا هستند؟
مراکزی که مجوز برگزاری کارورزی روانشناسی دارند، شامل این موارد هستند؛ مراکز سازمان نظام روانشناسی و مشاوره، بیمارستان‌ها، مراکزی که مدیر فنی دارای پروانه‌ی تخصصی از سازمان نظام روانشناسی و مشاوره، دارند و مراکز بهداشت روستایی.
هزینه کارورزی روانشناسی چقدر است؟
هزینه‌ی برگزاری دوره‌ی کارورزی، مبلغ معینی ندارد و مراکز غیردولتی عموما تعرفه‌های متفاوتی را اعلام می‌کنند. به کارورزان، از آن‌جایی‌که در نقش دستیار روانشناس عمل می‌کنند، حق‌الزحمه تعلق می‌گیرد که معمولا بین 50 تا 60درصد مبلغ دریافت‌شده از مراجعان است.
وظایف کارورز روانشناسی چیست؟
در دوره‌ی کارورزی بسته به گرایش، کارهایی مثل مشاهده، مصاحبه، ارزیابی بالینی، آزمون گرفتن، ارجاع و مشورت، فعالیت تشخیصی، دستیاری، مشاوره وروان‌درمانی فردی و گروهی انجام می‌شود. کارورز همچنین باید گزارش بعضی از جلسات را دراختیار استاد ناظر قرار بدهد. برای این گزارش، می‌توان با رضایت مراجع، محتوای جلسه‌ی درمان را ضبط کرد. در مواردی هم که با استفاده از آینه‌ی یک‌طرفه، جلسه‌ی درمان ازسوی سوپرویژن نظارت می‌شود، کارورز براساس بازخوردهایی که بعد از جلسه دریافت می‌کند، کاستی‌های کارش را برطرف می‌کند.
مطالب مرتبط: شیوه درس خواندن برای کنکور دکتری روانشناسی
در دوران کارورزی روانشناسی چه خبر است؟
همان‌طور که گفتیم فارغ‌التحصیلان روانشناسی در دوران کارورزی، زیرنظر یک استاد باتجربه، مراجع می‌بینند. این تحت‌نظر بودن، از دو جنبه اهمیت دارد. اول این‌که فرد به‌اتکای کمک‌ها و بازخوردهای سوپرویژن، با نگرانی و استرس کمتری، کارش را شروع می‌کند. دوم این‌که فرصت دارد نقایص و اشتباهاتش در روند درمان را متوجه شود و برای جبرانشان، اقدام کند. به‌علاوه سوپرویژن در ارتباط با موقعیت‌های پیچیده‌ی درمانی، به کارورز مشاوره و راهنمایی می‌دهد تا هم در شروع کارش، با بن‌بست مواجه نشود و هم راهکارهای عمل کردن در این موقعیت‌ها را در آینده یاد بگیرد. شرکت در دوره‌ی کارورزی، تضمین‌کننده‌ی ورود به بازار کار نیست اما اغلب تسهیل‌کننده هست.
قاعده‌ی اساسی کارورزی همین کار کردن همراه با نظارت و دریافت بازخورد است اما بسته به محل کارورزی، جزئیات می‌تواند متفاوت شود. مثلا بعضی از مراکز مشاوره‌ی خصوصی ممکن است موقعیت‌های کارگاهی برای کارورزان فراهم کنند، روش‌های استفاده از آزمون‌ها و پرسش‌نامه‌های روانی را به آن‌ها آموزش بدهند، رویکردهای درمانی پرکاربرد و رایج را تمرین کنند و حتی زمینه را برای استخدام کارورز روانشناسی فراهم کنند.
مدت زمان کارورزی، شرح وظایف و میزان درآمد کارورز هم به همین ترتیب بستگی دارد به محلی که فرد برای گذراندن دوره‌ی کارورزی انتخاب می‌کند و قاعده‌ی ازپیش‌معینی ندارد.
مطالب مرتبط: پسادکتری چیست؟ بررسی صفر تا صد دوره فوق دکتری
چطور از دوره کارورزی بهتر بهره بگیریم؟
گذراندن دوره‌ی کارورزی، قدم خیلی خوبی است که هر دانش‌آموخته‌ی رشته‌ی روانشناسی برای ورود به دنیای حرفه‌ای می‌تواند بردارد اما صرف ثبت‌نام کارورزی روانشناسی، تضمین‌کننده‌ی درمانگر ماهر شدن نیست. قبل از شروع به فعالیت، باید مطمئن شوید که مرکز موردنظرتان، مجوز برگزاری کارورزی داشته‌باشد. به‌علاوه گرچه در دوران کارورزی بیشتر مشغول یادگیری هستید اما لازم است بدانید که به‌هرحال با شروع به درمانگری، مسئولیت کارتان را برعهده گرفته‌اید و باید به اصول اخلاق حرفه‌ای پایبند باشید. برای آشنایی با این اصول، مقاله‌ی حقوق مراجعین در اتاق درمان را بخوانید.
-
شکست را بپذیرید
نکته‌ی خیلی مهمی که باید بدانید این است که در شروع کار، شکست خوردن و بلد نبودن، طبیعی است. بنابراین دستپاچه و سردرگم نشوید و به خودتان یادآوری کنید که همه‌ی درمانگران برجسته این مسیر را طی کرده‌اند. به‌مرور، براثر تجربه و بازخورد استاد ناظر، می‌توانید کاستی‌های کارتان را برطرف کنید اما خودتان را زیادی وابسته به نظارت ندانید. سوال بپرسید، نقدها را بشنوید و بپذیرید اما همه‌ی این‌ها نباید استقلال فکری شما را کم‌رنگ کند.
-
در مسئولیت‌پذیری غلو نکنید
شما و درمانجو باید پابه‌پای هم پیش بروید و سهم مسئولیتتان از روند درمان را بپذیرید. درمانگر خوب، درمانگری نیست که نگرانی‌ها، تعارض‌ها و مشکلات درمانجو را با خودش به بیرون از اتاق درمان می‌برد. شما قرار نیست مشکلی را حل کنید، بلکه قرار است به درمانجو کمک کنید برای حل مشکلش، توانمند و به مهارت‌های لازم مجهز شود.
-
به ترس میدان ندهید
آن‌چه در دوران کارورزی در اتاق درمان تجربه می‌کنید، بعدها در دوران درمانگریتان تکرار خواهدشد. سکوت مراجع، اصرار مراجع به دریافت راه‌حل مستقیم، انتقال و انتقال متقابل و چالش‌هایی مانند این‌ها نباید شما را بترساند. کسی که مقابل شماست، سوژه‌ی انسانی است با همه‌ی ظرافت‌ها و پیچیدگی‌های انسانی. صبور باشید، کمک بگیرید و مأیوس نشوید. کارورزی شما را برای چنین موقعیت‌هایی ورزیده می‌کند.
منابع:
مطالب مرتبط: کدام گرایش روانشناسی برای من بهتر است؟
