رشته های بین المللی روانشناسی که در ایران وجود ندارند!

بازار کار روانشناسی اقلیم

با افزایش آگاهی مردم نسبت به محیط‌زیست، روانشناسان اقلیم، نقش بیشتری در بازار کار ایفا می‌کنند. امروزه در دنیا، سازمان‌های دولتی و غیرانتفاعی زیادی وجود دارند که متخصصان روانشناسی محیط‌‌زیست را استخدام می‌کنند تا در طراحی محیط‌های مختلف، برنامه‌ریزی‌های شهری و تعیین و اجرای دستورالعمل‌های بهداشت محیط به آن‌ها مشاوره بدهند.

وقتی حدود 50سال پیش، این رشته به‌عنوان زیرشاخه‌ی روانشناسی ایجاد شد، تمام تمرکزش به چگونگی تعامل انسان و محیط در فضاهای کوچک محدود می‌شد اما روانشناسی اقلیم حالا در سیاست‌گذاری‌های کلان هم وارد شده‌است تا تصمیم‌گیرهای محیط‌‌زیستی هوشمندانه را ترویج و به این‌ترتیب جهان را برای نسل‌های آینده حفظ کند.

فارغ‌التحصیلان روانشناسی اقلیم، محیط کاری ثابت و مشخصی ندارند. آن‌‎ها بنا به حوزه‌ی مورد فعالیتشان ممکن است به پارک‌ها سر بزنند، در باغ‌وحش‌ها مشغول‌به‌کار شوند، محیط‌های اداری را بررسی کنند و به هرجای دیگری وارد شوند که رابطه‌ی انسان و محیط در آن موضوعیت دارد. هدف نهایی این رشته، رابطه‌ی پایدار انسان با محیط‌زیست است.

روانشناسی اقلیم، جزو شاخه‌های بین‌رشته‌ای است که مباحث مشترکی با معماری، جغرافیا و منابع طبیعی دارد و معمولا در مقطع تحصیلات تکمیلی ارائه می‌شود یا دانشجویان علاقه‌مند، شخصا در حوزه‌ی مطالعاتی‌شان این گرایش را وارد می‌کنند؛ مثلا پایان‌نامه‌شان را -صرف‌نظر از گرایش روانشناسی که در آن درس می‌خوانند- در حوزه‎ی محیط‌زیست می‌نویسند و با تکیه بر مطالعات شخصیشان، شغل مرتبطی پیدا می‌کنند.

2. روانشناسی ورزشی 

ما، ورزشکاران را به‌دلیل ویژگی‌های فیزیکی خارق‌العاده‌شان تحسین می‌کنیم و از توانایی آن‌ها در فراتر رفتن از محدودیت‌های بدنی انسان، شگفت‌زده می‌شویم. غیر از افرادی که به‌طور حرفه‌ای یا آماتور ورزش می‌کنند، کسان دیگری هم هستند که بنا به شغلشان، مهارت‌های بدنی فوق‌العاده‌ای دارند؛ مثل آتش‌نشان‌ها، افسران پلیس و هنرمندان شاخه‌های نمایشی که معمولا قابلیت‌هایشان، همه را به تعجب وامی‌دارد.

آیا این افراد با قدرت بدنی بالا به‌دنیا آمده‌اند؟ استقامت بدنی و سرسختی ذهنی که باعث تعجب و تحسین ما می‌شود، ریشه‌ی ژنتیکی دارد؟ جواب دادن به این سوالات، در تخصص یکی دیگر از رشته های بین المللی روانشناسی یعنی روانشناسی ورزشی است. رشته‌ای که ازطریق به‌کارگیری اصول روانشناختی، می‌تواند رسیدن به نقطه‌ی اوج عملکرد ورزشی و مهارت‌های بدنی را در افراد تسهیل و به آن‌ها کمک کند که توانایی بدنیشان را بالا ببرند.

اما این، تنها حوزه‌ی فعالیت روانشناسی ورزشی نیست. متخصصان این رشته، به ورزشکاران کمک می‌کنند بر مشکلاتی که مانع عملکرد آن‌ها می‌شوند، غلبه کنند. همچنین ورزشکارانی که تجربیات آسیب‌زا داشته‌اند، مانند تجربه‌ی سقوط در اسکی‌بازان، می‌توانند زیرنظر یک روانشناس ورزشی از اتفاقات ناگوار تجربه‌شده گذر کنند و به فعالیت حرفه‌ای برگردند. ارتباط موثر با سایر هم‌تیمی‌ها، مهارت در پذیرش انتقادات مربی و کنار آمدن با رویدادهای ناگزیری مثل عمل‌های درمانی که برای ورزشکاران حرفه‌ای زیاد رخ می‌دهد، سایر کمک‌هایی است که ازعهده‌ی روانشناسان سلامت برمی‌آید.

پشت آن لحظات به‌یادماندنی ورزشی مثل صحنه‌ی گل زدن در یک رقابت حساس، غیر از مهارت و توانمندی ورزشکار، تلاش‌های روانشناس ورزشی هم وجود دارد. فوتبالیستی که می‌تواند در اوج استرس و وسط هیاهوی تماشاچی‌ها تمرکزش را حفظ و توپ را دقیقا توی دروازه شوت کند، از علم روانشناسی ورزش استفاده کرده‌‌است.