روانشناسی احساس و ادراک دکتر محمد کریم خداپناهی

روانشناسی احساس و ادراک: بحث احساس و ادراک در روانشناسی امروز تحت عنوان ادراک حسی، بر اساس دستاورد های علوم تجربی و به خصوص فیزیولوژی و روان شناسی تجربی مطرح میگردد. در این علوم ادراک حسی به عنوان فرایندی است که از واقعیت محرکهای فیزیکی و شیمیایی محیط آغاز میشود و با چگونگی واکنش موجود زنده و تحلیل و تفسیر روانی که موجب سازش آن با محیط خود میشود خاتمه می یابد.

تعریف احساس: انتقال اثر محرک از گیرنده حسی به سیستم اعصاب مرکزی، که به صورت عینی قابل پیگیری است، احساس نامیده میشود. ای احساس ارزش شناختی ندارد و به گونه ای منفعل حاصل میگردد و اساسی صددرصد فیزیولوژیک دارد. این همان چیزی است که در حیوان و نوزاد آدمی به وضوح قابل مشاهده و آزمایش است.

احساس در دو مرحله صورت میگیرد، یکی تحریک بیرونی یا درونی و دیگری تاثر عضو حسی، که به وسیله حواس حاصل میشود و ازراه اعصاب مرکز رسان به نخاع و مراکز عصبی منتقل و موجب احساس میشود.

از دیدگاه کاملا روانشناختی احساس را میتوان به عنوان پدیده ای اصلی و اوّلیه، تنها در ارتباط با یک راه عصبی مرکز رسان در نظر گرفت.

مفهوم ادراک: مفهوم ادراک دارای ابعاد و معانی وسیعی است. به همین دلیل ارائه تعریفی جامع و کامل از آن چندان بی اشکال نیست. ادراک در روانشناسی امروز، به معنای فرایند ذهنی یا روانی است که گزینش و سازماندهی اطلاعات حسی و نهایتا معنی بخشی به آنها را به گونه ای فعال به عهده دارد؛ به عبارت دیگر پدیده ادراک، فرایندی ذهنی است که در طی آن تجارب حسی معنی دار میشود و از این طریق انسان روابط امور و اشیا را درمی یابد.

بحث ادراک حسی در حد تجربه های حسی محض خلاصه نمیشود، بلکه به خصوص در مورد انسان، ذهن با همه پیچیدگی آن از این داده های حسی استفاده میکند و با فعالیت خاص خود به درک و فهم مسائل انتزاعی میرسد.

در این کتاب «ادراک حسی» از جنبه های مختلف مورد بحث قرار گرفته است و در فصل کلیات، تاریخچه علم و ادراک از نظر فلاسفه و دانشمندان اسلامی به اجمال مطرح شده است.

این کتاب برای بچه های کارشناسی به صورت درس دو واحدی روانشناسی احساس و ادراک قابل استفاده میباشد.

فهرست مطالب

پیشگفتار
اول: کلیّات
دوم: پسیکوفیزیک
سوم: حس بینایی
چهارم: حس شنوایی
پنجم: حس تعادل
ششم: حس جسمی احشایی
هفتم: حس شیمیایی

هشتم: احساس عمومی
نهم: سازمان و تشکل ادراکی
دهم: پدیده های ادراکی
یازدهم: عوامل مؤثر در ادراک
دوازدهم: خطاها و اختلالات ادراکی
نتیجه
واژه‌نامه
منابع و مآخذ
منابع برای مطالعه بیشتر