نوروسایکولوژی و سایکوفیزیولوژی دکتر محمد کریم خداپناهی

نوروسایکولوژی و سایکوفیزیولوژی چیست؟

نوروسایکولوژی یک گرایش تخصصی در روان شناسی میباشد که به عنوان شاخه ای از تحقیقات مغز در بیست سال اخیر به شمار می آید. از لحاظ روش شناختی، نوروسایکولوژی بین سایکوبیولوژی و سایکوفیزیولوژی قرار دارد. نوروسایکولوژی تعریف رابطه بین مغز و رفتار را بررسی میکند و می خواهد به چگونگی کنش مغز پی ببرد. به طور مثال چه مکانیزم هایی در تفکر، یادگیری و احساس اهمیت دارند. این مکانیزم ها چگونه راه اندازی می شوند و چه تأثیری بر رفتار انسان دارند.

سایکوفیزیولوژی با تحریک مستقیم ( دارویی ، مکانیکی ، الکتریکی ) ، ثبت یا تخریب فعالیت های مغز ، فرایندهای زیستی و ساخت های عصبی را بررسی می کند. در این چهارچوب رفتار به عنوان متغير مستقل و وابسته انـدازه گیری می شود. سایكوفیزیولوژی به پژوهشهای حیوانی روی می آورد، زیرا فهم رفتار انسان و جلوگیری یا درمان اختلال ها و بیماری ها بدون چنین آزمایش هایی امکان پذیر نیست.

روش های بررسی رابطه بین فرایند های مغزی و رفتار

محققان معمولاً از دو روش برای بررسی رابطه بین فرایندهای مغزی و رفتار استفاده می کنند.

در روش اول مواد مؤثر در فیزیولوژی را بـه عـنوان متغير مستقل دستکاری میکنند و به اندازه گیری متغیر وابسته (رفتار) می پردازند. در روش دوم، رفتار به عنوان متغیر مستقل دستکاری و تغییرات فیزیولوژی به عنوان متغیر وابسته اندازه گیری می شود. در نوروسایکولوژی روش اول و در سایکوفیزیولوژی روش دوم کاربرد دارد.

روش نوروسایکولوژی

نوروسایکولوژی از روش های مشابهی (تخریب ، تحریک و ثبت) استفاده می کند، ولی بیشتر در انسان به تحقیق می پردازد. نوروسایکولوژی مطالعات خود را روی بیماران مبتلا به اختلال های مغزی متمرکز می کند. به این دلیل که آزمایش روی مغز انسان جایز نیست. از تغییر رفتار چنین بیمارانی می توان به اهمیت ساخت ها و روابط آن ها در بروز رفتاری معین پی برد.

 در چهارچوب این بررسی ها تکامل آزمون های روان شناختی اهمیت خاصی دارد، چرا که با این قبیل آزمون ها می توان به طور غیر مستقیم قابلیت کـنش فـرايـد مـعینی را در مغز بیمار و سالم بررسی کرد.

روش تشخیص نوروسایکولوژی اسـاس طـرح تـوان بخشی روان شناختی را برای بیماران مغزی مختلف فراهم میکند. تعمیم نتایج پژوهش های سایکوفیزیولوژی بر انسان به وسیله نوروسایکولوژی وارسی می شود.

روش سایکوفیزیولوژی

در سایکوفیزیولوژی از آسیب و تحریک بافت عصبی در آزمایش های حیوانی استفاده می کنند، ولی در آزمایش های انسانی (در بروز رفتار و فرایند تفکر) هر دو شـاخه روش ثـبـت فـرایـند های الکتریکی مغز کاربرد پیدا می کند.

بررسی کتاب نوروسایکولوژی و سایکوفیزیولوژی دکتر خدا پناهی

کسانی که قصد آشنایی با مباحث نوروسایکولوژی و سایکوفیزیولوژی را دارند باید نسبت به مبانی کنش های مغز شناخت داشته باشند. این شناخت باعث درک مبانی عصب شناختی میشود. به همین علت مطالب کتاب نوروسایکولوژی و سایکوفیزیولوژی در چهار بخش و بیست فصل است که شامل 415 صفحه میباشد.

بخش اول کتاب

 فصول یک تا شش کتاب شامل: موضوع، ساخت دستگاه عصبی، فعالیت بیوشیمیایی مغز و چگونگی کنش دستگاه های حسی و حرکتی میباشد. که به نکات لازم پرداخته شده است.

بخش اول: قلمرو نوروسایکولوژی و سایکوفیزیولوژی و ساخت دستگاه عصبی

  فصل اول: قلمرو نوروسایکولوژی و سایکوفیزیولوژی
فصل دوم: ساخت دستگاه عصبی
فصل سوم: سازمان سلولی دستگاه عصبی
فصل چهارم: فعالیت بیوشیمیایی مغز
فصل پنجم: سازمان دستگاه حسی
فصل ششم: دستگاه حرکتی

بخش دوم کتاب

بخش دوم کتاب نوروسایکولوژی و سایکوفیزیولوژی خداپناهی برای دانشجویانی است که به مباحث روانشناسی فیزیولوژیک آشنایی کافی داشته باشند.

نوروسایکولوژی و سایکوفیزیولوژی به توصیف چگونگی کنش کرتکس انسان می پردازد، با توجه به این موضوع در فصول هفت تا سیزدهم به بـحـث كـنش اختصاصی هر یک از قطعه های مغز وکنش متقابل بین نیمکره های مغز پرداخته شده است.

بخش دوم: سازماندهی مغز

   فصل هفتم: نامتقارنی مغز

   فصل هشتم: قطعه‌های پس سری
فصل نهم: قطعه‌های آهیانه‌ای
فصل دهم: قطعه‌های گیجگاهی
فصل یازدهم: قطعه‌های پیشانی
فصل دوازدهم: نشانگان قطع ارتباط

بخش سوم کتاب

بخش سوم کتاب ( فصول سیزدهم تا شانزدهم ) شامل: کنش های عالی مغز مـانند حافظه، زبان و گفتار و اختلالات آن، فـرایـندهای هیجانی، دقت و توجه و در آخر آشنایی با چگونگی پردازش مغز میباشد.

بخش سوم: کنشهای عالی مغز

    فصل سیزدهم: حافظه
فصل چهاردهم: زبان و گفتار
فصل پانزدهم: فرایندهای هیجانی
فصل شانزدهم: دقت و توجه، تصور و هشیاری

بخش چهارم کتاب

چهارمین بخش ( فصول هفدهم تا بیستم ) شامل: کنش های نابهنجار مغزی و اشکال مختلف اخـتـلال هـای عصبی و روانی میباشد.

بخش چهارم: نابهنجاری ها

 فصل هفدهم: اختلال های یادگیری

فصل هجدهم: ترمیم و توانبخشی اختلال های مغزی

فصل نوزدهم: اختلال های عصبی
فصل بیستم: اختلال های روانی

این کتاب یکی از منابع درس نوروسایکولوژی دکتری روان شناسی با ضریب 4 میباشد.